کنعانی مقدم: پیش‌بینی مشارکت ۳٠ درصد بود/ ۱۱ اسفند از یک مرصاد سیاسی عبور کردیم/ معروفخانی: شاید انتخابات بعدی جنگ احزاب شود! +فیلم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو- سعید جلیلی: پس از پایان انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در مرحله اول، حالا نوبت آن رسیده تا بیش از پیش نقش جریان دانشجویی و کنشگران این عرصه مورد تحلیل قرار بگیرد.

به همین منظور میزگردی تحت عنوان «ما و مجلس آینده» در قسمت ۴۲ برنامه شانزده آذر با حضور حمیدرضا معروفخانی (دبیر سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان) و حسین کنعانی مقدم (دبیرکل حزب سبز ایران و از فعالان دانشجویی دوره انقلاب) در محل خانه دانشجو برگزار شد.

کنعانی مقدم در ابتدای بحث با اشاره به نقش جریان دانشجویی در دوران انقلاب گفت: ما هرچه داریم از جوانان است که به عنوان موتور توسعه کشور هستند و توانستند در حوادث حساس نقش خود را ایفا کنند. بیشترین کسانی که در دوران دفاع مقدس به کمک آمدند، دانشجویان بودند. خود من در شورای عالی سپاه در آن زمان شاهد این بودم.

کنعانی مقدم اشاره‌ای هم به دوران دانشجویی خود کرد و گفت: من سال ۱۳۵۵ در رشته عمران وارد دانشگاه امیرکبیر (پلی تکنیک) شدم و از همان زمان با تشکیل گروه توحیدی امل به دنبال کار تشکیلاتی بودیم تا امروز که حدودا ۲۵امین سال تشکیل حزب سبز ایران را پشت سر می‌گذرایم. اگر ما کار تشکیلاتی هدفمند و با برنامه همراه با یک نقشه راه انجام دهیم، قطعا می‌توانیم گام‌های موثر برداریم.

دبیرکل حزب سبز در ادامه با ورود به نحوه فعالیت و تحلیل مشارکت در انتخابات این دوره مجلس شورای اسلامی گفت: ما بر اساس روش علمی الیوت، روند تمام انتخابات بعد از انقلاب و شرایط بالا یا پایین رفتن مشارکت را تحلیل کردیم. البته روش الیوت بیشتر مربوط به موارد اقتصادی است، اما ناظر به رفتار مردم نسبت حوادث بیرونی در رابطه با مسائل مختلف میتوان تحلیل کرد.

این سطح از مشارکت با شرایط فعلی معقول است اما مقبول نیست
وی ادامه داد: پیش‌بینی ما این بود که به صورت متوسط کف آراء ما ۳۰ درصد می‌شود؛ با توجه به مسائل اقتصادی، تحریم‌ها، جنگ هیبریدی و فشاری که از بیرون وارد می‌شود تا مردم رای ندهند. قبلا در مقاطعی مخالفان و اپوزیسیون برای اینکه فلان شخص رای نیاورد طرفداران خود را تشویق می‌کردند به شخص دیگری رای دهند یا رای اعتراضی بدهند، اما شعار اصلی خیلی‌ها اینبار این بود که رای ندهید.

وی افزود: در جلسه‌ای که با وزیر کشور داشتیم گفتم که ما در ۱۱ اسفند در مواجهه با یک مرصاد سیاسی انقلاب هستیم. تمام زخم خورده‌ها و شکست‌های ما از غزه و لبنان تا حادثه کرمان و گروه‌های تروریستی و منافق همه بسیج خواهند شد که نگذارند مشارکت و درصد آراء برود بالا. آن‌ها دو هدف دارند، یکی اینکه مقبولیت نظام را از بین ببرند و بعد به واسطه آن مشروعیت نظام را زیر سوال ببرند.

کنعانی مقدم گفت: بعضی فکر می‌کردند با دوقطبی سازی مثل انتخابات ترکیه می‌توان مشارکت را بالا برد، ما از قبل هشدار بیدارباش داده بودیم و گفتیم با این روش‌هایی که شما فکر می‌کنید مشارکت سیاسی را بالا برد، الان کارآمدی خود را از دست داده است.
وی ادامه داد: ما سراغ سازوکار‌های مختلفی رفتیم مانند اینکه گرو‌های بیشتر و احزاب و تشکل‌های بیشتری وارد عرصه رقابت بشوند. چهار مولفه سلامت، امنیت، مشارکت و مقبولیت را رهبری برای انتخابات فرموده بودند. دو بخش سلامت و امنیت مشترک بین مردم و نیرو‌های امنیتی بود. اعتقاد من این است که همین ۴۱ درصد مشارکت بیشتر از تخمین‌های ما بود و از این مرصاد سیاسی عبور کردیم.
وی گفت: عملا اما کمیت ما کاهش پیدا کرد، اما کیفیت آن افزایش پیدا کرد. با وجود اینکه خیلی از مطالبات مردم بر زمین مانده، اما احساس کردند اگر پای صندوق نیایند، اصل انقلاب که همان مقبولیت و مشروعیت است، زیر سوال برود.

آیا در انتخابات بعدی این مرصاد‌های سیاسی رقم نمی‌خورد؟

معروفخانی گفت: در تعیین افرادی که در راس نظام تصمیم‌گیری کشور باشند این حق را داریم که حرف بزنیم و نقد بکنیم. در انتخابات ۱۱ اسفند پیامی از جمهوری اسلامی به دوستان و دشمنان ارسال شد که قوت نظام سیاسی را اعلام کرد. به فاصله یکسال پس از آن اغتشاش چندجانبه انتخاباتی برگزار شد که در امنیت و سلامت کامل برگزار شد و مشارکت از ماقبل اغاتشاش نیز پایین‌تر نمی‌آید این یعنی هزینه‌هایی که دشمن کرده سوخته است. وقتتی رهبری میفرمایند حضور مردم جهاد بود همین مسئله را می‌رساند.

دبیر سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان گفت: آیا ما نمی‌توانستیم با یک مشارکت ۶۰ درصدی دشمن را شکست دهیم، آیا با مشارکت بالای ۵۰ درصد یا حداقل ۴۰ درصد در تهران نمی‌توانستیم در دهان دشمن بزنیم؟ قطعا این‌ها یک عوامل بیرونی داشته، اما نمیتوانیم از عوامل داخلی و ضعف‌ها چشم پوشی بکنیم، چون باعث شد آن ۳۰ درصدی که در همه نظرسنجی آمده بود مردد هستند و احتمال شرکت کردن دارند، شرکت نکنند و باید به آن عوامل بپردازیم.

وی افزود: هر کدام از مجموعه‌ها و افراد از ظن خودشان مشارکت را بررسی می‌کنند، اصلاح‌طلبان می‌گویند، چون خالصسازی کردید و ما نماینده نداشتیم مردم نیامدند. برانداز‌ها میگویند، چون مردم نظام شما را قبول ندارند یا در یک شهر کوچک فلان فرد می‌گوید، چون صلاحیتش تایید نشده مشارکت از یک حدی بالاتر نرفته.
اما باید دلایل اصلی کاهش مشارکت را احصا کرده و به آن‌ها بپردازیم. برای مثال نظام انتخابات و احزاب قطعا موثر است.
وی افزود: به لحاظ کمی هم عدد ۴۱ درصد به نظر من مهم بود. این مرصاد‌ها باید تا کی ادامه داشته باشد و اساسا انتخابات بعدی این مرصاد‌ها رقم نمی‌خورد؟ اتفاقا شاید جنگ احزاب شود. متاسفانه به دنبال راه حل واقعی نبودیم و صرفا جلسه گرفتیم با یک سری صحبت‌های انتزاعی.

عبرت‌های انتخابات

کنعانی مقدم گفت: این انتخابات پیام‌ها و عبرت‌هایی داشت که باید مورد توجه قرار بگیرد. ما در کشور اهتمامی به احزاب و تشکل‌های سیاسی نداریم. اینکه هرکسی یک فوق لیسانس دارد ثبت نام می‌کند، اما شناخته شده نیست، یعنی عملا یک سیاهی لشکری راه می‌اندازیم که نمی‌توانیم از آن بهره‌ای بگیریم. احزاب باید کادرسازی کرده و از قبل برای بخشداران و فرمانداران تا نمایندگان مجلس و رئیس جمهور افرادی را آموزش داده و کارآمدی داشته باشند.

وی افزود: کسی که نامزد می‌شود حداقل باید قانون اساسی را خوانده باشد و یکجایی هم از او امتحان گرفته باشند که این فرد اصلا میداند کجا می‌خواهد برود و چه قسمی یاد بکند. احزاب باید این گزینش اول را انجام دهند و محصول کار خود را که یک فرایند طولانی هم هست به افکار عمومی عرضه کنند و مردم هم بدانند اگر به این لیست رای می‌دهند، حزبی است که فلان اساسنامه، برنامه و ایده را دارد و بعد هم پاسخگو است نه اینکه صرفا یک لیستی را داده در مخالفت با یک جناح دیگر.

تداخل قوانین سه گانه!
وی ادامه داد: ما در کشور سه قانون انتخابات، قانون احزاب و قانون جرم سیاسی را داریم. این سه قانون یک اندرکنش دارند که متاسفانه دیده نشده. در قانون جرم سیاسی یک سری خط‌کشی‌ها می‌کنیم که در آن کارکرد حزب را محدود میکند و بعد در قانون حزب چیزی وضع می‌شود که قانون انتخابات را محدود می‌کند! این‌ها جزیره‌های مجزایی شده و خیلی مشکل دارد.

وی گفت: برای افزایش مشارکت، مردم می‌خواهند رای آن‌ها خوانده شود، کسی که می‌گوید من رای نمی‌دهم احساس می‌کند رای او خوانده نمی‌شود. پیشنهاد کردیم اصلاحیه به قانون بزنند تا اگر در صندوقی آراء باطله بیشتر از صحیح بود آن صندوق باطل شود و انتخابات به میان‌دوره‌ای برود، ولی مردم ببینند رای سفید آن‌ها میتواند اثر بگذارد.
پیام دیگر این انتخابات برای پدرخوانده‌های سیاسی این بود که ما دیگر گول لیست‌های شما را نمی‌خوریم. ما دنبال کارآمدی افراد هستیم نه اینکه مجلس دست این جناح یا جناح دیگری باشد.

مردم تشخیص می‌دهند چه کسی چنار است و چه کسی پاچنار/ در لیست‌بندی سر آقای قالیباف کلاه رفت!
دبیرکل حزب سبز ایران گفت: دشمن با هوش مصنوعی خیلی از برآرو‌ها را انجام داد، اما دچار خطای محاسباتی شد. متاسفانه بعضی از آقایان در داخل کشور گول این خطای محاسباتی را خوردند. آقای خاتمی گفت رای نمیدم و رای نداد. کسی که در کنش و واکنش سیاسی حضور ندارد یک میت سیاسی است. بهانه خاتمی این بود که من نمی‌خواستم دروغ بگویم که رای ندادم، یعنی ۲۵ میلیون آدم که رای دادند دروغ می‌گویند و این آقا راست می‌گوید! این شیوه درستی برای مواجهه با افکار عمومی نمی‌شود که اینطوری به مردم توهین بشود.

وی افزود: من به آقای حداد هم اعتراض کردم. در باغ درختی داشتم که یک سری پاجوش داشت و این پاجوش‌ها انقدر بزرگ شدند که اصل درخت را خشکاندند. با باید دنبال رویش انقلاب باشیم و به این پاجوش‌ها کمک بکنیم که رشد بکنند. اینکه نزدیک انتخابات تمسخر کنیم و نزدیک انتخهابات مردم را نسبت به جریان‌های جدید دلسرد کنیم کار درستی نیست. بازهم این مردم بودند که هم از شخصیت‌ها و سرلیست‌هایی که به صورت یک بت سیاسی مطرح می‌شدند، عبور کردند و هم اینکه خیلی‌ها دست خود را رو کردند.

مثلا جریان تندرویی که جبهه پایداری بخشی از آن است و به دنبال حکومت اسلامی هستند و می‌گویند قانون اساسی ما قرآن است و، ولی فقیه ما هم امام زمان است. آقای قالیباف جمهوری‌خواه است. این را باید شفاف به مردم بگویند و نباید دو تا خط مشی سیاسی کاملا متضاد یک لیست بدهند و با هم تقسیم‌بندی کنند که آخر هم سر آقای قالیباف کلاه رفت. چون رای خود را به آن‌ها داد و آن‌ها رای خود را به قالیباف ندادند.

داستان چنار و پاچنار!
وی گفت: جریان‌های سیاسی باید با افکار عمومی شفاف برخورد کنند. بلوغ سیاسی مردم ما در حدی هست که به راحتی تشخیص بدهد کی چنار است و کی پاچنار. انقلاب باید جذب حداکثری و دفع حداقلی داشته باشد. تا کی در جریان‌های سیاسی فکر می‌کنیم که حرف، حرف ماست؟!

کنعانی مقدم: باید جهاد تبیین بشود و مخاطب حضرت آقا هم جریان دانشجویی هستند. در حوادث سال گذشته من با دانشجویان زیادی در ارتباط بودم و جلسه داشتم. به آن‌ها میگفتم که شما باید بیایید و بگوئید مطالبه شما چیست؟
قبلا می‌پرسیدند که به چه کسی رای بدهیم و الان می‌پرسند چرا باید رای بدهیم که چه بشود؟ برای رای اولی‌ها این شعار ایجاد شد که من رای میدهم پس هستم.

وی گفت: از الان باید به فکر انتخابات بعدی که انتخابات ریاست جمهوری است باشیم. یک ماه مانده به انتخابات برخی به دنبال لیست‌بستن می‌روند. بعضی احزاب به پیمانکاران سیاسی تبدیل شده‌اند.

معروفخانی با اشاره به فعالیت تشکل جامعه اسلامی دانشجویان در انتخابات مجلس بیان کرد: متاسفانه کلمه لیست به لجن کشیده شده است، چون پشت‌بند آن همیشه زدوبند، شفاف نبودن سازوکار و روابط بوده به جای ضوابط. ما با یک سری از شاخص‌ها که تبعا به شاخص‌های رهبری نزدیک بودند، نامزد‌های اصلح را سعی کردیم به مردم معرفی کنیم.

معروفخانی گفت: بعضا خیلی سطح رای مردم را بالا بردند که مردم هوشمند رای دادند. اما من دلیلش را این میدانم که لیست شورای ائتلاف اینبار دیگر خیلی بدون منطق معرفی شده بود و در فضای مجازی نیز مطرح شد که فلان فرد فقط منشی دفتر بوده است. خود آقای حداد عادل هم بعید میدانم بتواند نیم ساعت از لیستش دفاع بکند. دوستان جبهه پایداری که در آن لیست حضور داشتند، آیا میتوانند دفاع بکنند که چگونه با برخی افراد دیگر توانستند درون یک لیست بروند.

وی افزود: در این شرایط یک شخصیت اجتماعی مانند رائفی پور ورود می‌کند و به نسبت خودش موفق هم می‌شود.
این لیست‌ها و نامزد‌ها حرف جدیدی برای گفتن نداشتند. سال ۹۸ مسئله شفافیت را داشتیم و روی شفافیت پافشاری می‌کردند. اما من به عنوان یک دانشجو واقعا برایم سوال که مجلس دوازدهم چه سیاسیت و مسیر کلی را می‌خواهد دنبال بکند. چون هم در شهرستان و هم در کلانشهر‌ها شاهد هدف کلی نبودیم.

مکانیزم لیست‌بستن و انتخابات در کشور ما معیوب است

کنعانی مقدم گفت: من خودم شاهد عیب‌های لیست‌بستن‌ها بودم و من به هر دو طرف در شورای وحدت و شورای ائتلاف اعتراض کردم. نمی‌شود طرف خودش نامزد انتخاباتی باشد و لیست هم ببندد. شما فرض کنید تحت عنوان وحدت تمام ستاره‌ها را جمع کنید در یک لیست، ولی وقتی باهم کار جمعی نکرده و همدیگر را نمی‌شناسند، با خط مشی سیاسی متفاوت نمی‌توانند کار کنند.
برخی مواقع اولین ملاک این بوده که نماینده فعلی نباید رای بیارد! مردم را به بن بست می‌برند و حلقه انتخاب را تنگ گذاشته‌اند.

وی گفت: نکته مهم بعدی مشارکت سیاسی فعال و موثر است نه اینکه نامزد بعد از رای آوردن اصلا جواب تلفن را هم ندهد. مکانیزم لیست‌بستن و انتخابات در کشور ما معیوب است و مشکل دارد. خیلی از مفاسد همینجا‌ها شکل می‌گیرد.
این یک بستر لازم دارد و فرایندی است که مردم باید نمایندگان منتخب را در مسیر درست هدایت کنند.

مجلس آینده چه خواهد شد؟

کنعانی مقدم: تا یکسال اول که دعوا سر کمیسیون‌ها و هیئت رئیسه است که وقت مفید و موثر مجلس صرف این می‌شود درحالی که باید مشکلات فوری مردم رسیدگی شود. تا سال دوم هم که کارآموزی است! بعضی‌ها حتی آدرس مجلس را هم نمی‌دانستند. مجلس بعدی فراکسیون اکثریت ندارد و چندین فراکسیون مختلف ایجاد می‌شود.

وی افزود: برای اولین کار همه تقصیر کار‌ها را سر دولت می‌گذراند و ممکن است فشار به دولت بیشتر شود. به نظر می‌رسد سهم‌خواهی در مجلس بعدی بیشتر خواهد شد و برای انتخابات ریاست جمهوری خیز بر می‌دارد.

مجلس جای تک روی و تک تیراندازی نیست!
کنعانی مقدم گفت: برخی از نمایندگان هم دنبال این هستند که فردی در مجلس طرح متعدد ارائه کنند در حالی که باید با کمک مراکز پژوهشی ارائه شود که معقول بوده و ضمانت اجرایی داشته باشد.

در مجلس تضارب آراء و چندصدایی باید باشد، اما اینکه اختلافات سیاسی را در مجلس آورده و تبدیل به نزاع بکنند برخلاف «و امرهم شورا بینهم» است.

معروفخانی: اگر مردم نبینند در مجلس برای آن‌ها کار میشود آن ۴۰ درصد را هم از دست میدهیم. در بحث هیئت رئیسه چیزی که مد نظر ماست، این است که فردی بیاید که بتواند مدیریت کند و به آرمان‌هایی که داریم برسیم. مردم، چون خودشان را در بسته شدن برخی لیست‌ها ندیدند به آن اقبال نشان ندادند.
مدت زمان لازم برای بررسی نامزد‌ها و بازه تبلیغات دیده نشده بود.

کنعانی مقدم در پایان با اشاره به اینکه اگر این نمایندگان هماهنگ با هم عمل نکنند، مجلس مشکلی که حل نمی‌کند، خودش هم مشکل می‌شود. باید روی دخالت جریان‌های سیاسی در تصمیم‌گیری‌های مجلس دقت شود.