به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، الهام عابدینی، پژوهشگر روابط بین الملل، غرب مدعی است دارو، غذا و کمک‌های بشردوستانه مشمول تحریم نیست. اما در عمل محدودیت در انتقال پول و تراکنش بانکی سبب شده در عمل این محصولات نیز در بهترین حالت، با قیمتی گزاف و در زمانی طولانی تر به ایران برسد. حتی امدادرسانی هلال احمر به عنوان یک نهاد بین المللی بشردوستانه هم تحت تاثیر تحریم‌ها آسیب دیده است.
دهه‌هاست که ایران تحت تحریم‌های اقتصادی قرار دارد. ملی شدن صنعت نفت ایران سبب شد نخستین تحربم‌ها علیه ایران اعمال شود اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحریم‌ها شکل جدیدی پیدا کرد.
پس از تسخیر لانه‌ی جاسوسی آمریکا در تهران، «کارتر» ، رئیس جمهور وقت آمریکا با استناد به قانون «کنترل صدور تسلیحات نظامی»، کشتی حامل لوازم یدکی نظامی متعلق به ایران را توقیف کرد.پس از آن هم با صدور فرمان اجرایی فروش و عرضه‌ی هرگونه کالا و خدمات، به‌جز مواد غذایی و دارویی، به ایران را ممنوع کرد و کمی بعد با فرمانی دیگر وارد نمودن هرگونه کالا از ایران نیز ممنوع شد.
با آغاز ریاست جمهوری «بیل کلینتون» در سال ۱۹۹۲ روابط ایران و آمریکا وارد مرحله‌ی تازه‌ای شد.
کلینتون فرمان اجرایی مبنی بر ممنوعیت برخی معاملات مربوط به توسعه‌ی منابع نفتی ایران را امضا کرد. او همچنبن قانون داماتو (ایلسا) را تصویب کرد که شرکت‌های غیرآمریکایی که در بخش نفت و گاز لیبی و ایران سرمایه‌گذاری کنند، مجازات خواهند شد. بنابراین علاوه بر شرکت‌های آمریکایی، تمامی شرکت‌های خارجی دیگر از سرمایه‌گذاری بیش از ۲۰ میلیون دلار در ایران منع شدند.
بهانه‌ی جدید: نمایش مبارزه با تروریسم
حوادث ۱۱ سپتامبر سبب شد آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم دامنه تحریم‌هایش را افزایش دهد. «جورج بوش»، رئیس‌جمهور وقت آمریکا قانونی را تصویب کرد که اجازه‌ی بلوکه‌ی اموال و دارایی‌های اشخاص حقوقی و حقیقی حامی تروریسم را ارائه می‌کرد. چندی بعد شماری از اشخاص حقیقی و حقوقی در ایران نیز در فهرست تحریم‌ها قرار گرفتند. به طوری که برخی بانک‌ها مانند بانک سپه و ملی و افراد فعال در صنعت دفاعی و شرکت‌های سپاه پاسداران به همراه مقام‌های سپاه و نیروی قدس در فهرست تحریم‌ها قرار گرفتند.
از طرف دیگر تلاش ایران برای دستیابی به فناوری صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای سبب اعمال دور جدیدی از تحریم ها شد. این تحریم‌ها در دوران باراک اوباما با عنوان تحریم‌های هوشمند و در دوران دونالد ترامپ با نام فشار حداکثری، به اوج خود رسید. همراهی اروپا با غرب در اعمال فشار بر جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر قابل توجه بوده است.
شدت این تحریم‌ها به حدی است که حتی النا دوهان، گزارشگز ویژه سازمان ملل هم در گزارش خود به پیامدهای جدی آن اذعان کرد و تحریم ها را غیرقانونی دانست.
مردم ایران؛ هدف آمریکا
در این سال ها موارد زیادی از آسیب های جدی تحریم ها به بخش سلامت و درمان شنیده ایم؛ یکی از معروف ترین موارد، تاثیر آن بر بیماران پروانه ای است که سبب شد سوئد پانسمان مخصوص این بیماران را به ایران نفروشد. حتی در اوایل دنیاگیری کرونا نیز شاهد بودیم برخی کشورها از فروش واکسن، دارو و تجهیزات پزشکی به ایران خودداری می کردند.
سیل اخیر در استان سیستان و بلوچستان ابعاد جدیدی از تاثیر تحریم ها را برای من آشکار کرد. چندماه قبل کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر ایران در گفتگویی به موضوع پیامدهای منفی تحریم بر امدادرسانی اشاره کرده بود. کولیوند به تحریم های ظالمانه اشاره کرد و گفت: حتی جمعیت هلال احمر هم مشمول تحریم هاست، طوری که نمی توانیم کمک های بین المللی صلیب سرخ را به راحتی دریافت کنیم. نقل و انتقالات بانکی هلال احمر، خریدهای اقلام امدادی مثل آمبولانس، خودرو و تجهیزات نجات کاملا تحت تاثیر تحریم های ظالمانه است.
محمدحسین کبادی، مدیر تیم های عملیاتی سازمان امداد و نجات همزمان با جاری شدن سیل در منطقه بلوچستان، در منطقه حاضر شده بود. او بی اینکه یک لحظه بنشیند تیم های عملیات را سازماندهی و اعزام می کرد. نخستین بار او را در ساختمان ستاد بحران چابهار دیدم. به او گفتم که در حال تهیه گزارشی درباره تاثیر تحریم ها بر عملیات های امدادرسانی هستم. او که شناگری حرفه ای است و پیشتر 1050 کیلومتر در آب های خلیج فارس شنا کرده بود گفت یک نمونه بگویم که به کار من هم مربوط است: همین لباس های غواصی. کبادی اشاره کرد لباس استاندارد غواصی برای امدادرسانی در آب ضروری ترین موضوع است که متاسفانه به دلیل تحریم ها با قیمتی بسیار بالاتر و البته در زمانی طولانی تر وارد می شود. البته او تاکید کرد به جز برخی موارد خاص مثل بالگرد دید در شب یا موتور آمبولانس که با دشواری های بیشتری برای واردات به دلیل تحریم ها مواجهیم، سایر موارد بالاخره با واسطه تهیه می شود اما نکته مهم همین است که به دلیل گرانی و زمان طولانی، گاهی تعداد تجهیزات به اندازه کافی نیست.
علیرضا جعفری، امدادگر عضو تیم پاسخ سریع از استان یزد به منطقه آمده بود. او گفت بیشتر عملیات هایی که می رود برای امدادرسانی در کوه و ارتفاعات است؛ از همین رو کفش مناسب و هارنس برای او ضروری است. جعفری کفش هایش را نشان داد و گفت تا حدود 5 سال قبل کفش های تخصصی و استاندارد به راحتی وارد می شد و حتی خود جمعیت هلال احمر لباس و کفش استاندارد در اختیار ما قرار می داد اما با تشدید تحریم ها دیگر خودم باید کفش تهیه کنم که این کفش ها هم بسیار سنگین است و بعد از چند ماموریت هم پاره می شود.
روز آخری که در منطقه سیل زده حضور داشتم با احسان قادری آشنا شدم که در چابهار امدادگر است. از او پرسیدم شما که برای همین منطقه هستید و معمولا با سیل درگیرید، آیا تجهیزاتی وجود دارد که به دلیل تحریم ها نداشته باشید و برای مقابله با سیل لازم باشد؟ قادری گفت یکی از مهمترین تجهیزات در امدادرسانی سیل، قایق جیمنی است که از این قایق فقط یک عدد در منطقه داریم و برای این سیل هم 4 قایق از مناطق دیگر چون هامون و زابل به اینجا آوردند اما باز هم کم بود. او گفت پیش از تحریم های دوران ترامپ این قایق ها با قیمتی مناسب و به راحتی وارد می شد اما حالا بسیار سخت شده است. او همچنین گفت جدا از خرید تجهیزات، مواردی هست که به دلیل خرابی یک قطعه و اینکه آن قطعه را نمی توانیم بخریم، کل آن وسیله از کار می افتد؛ به عنوان مثال ماشین آرگو که ویژه امدادرسانی در برف است که به دلیل خرابی یک قطعه مدت هاست در انبار مانده است.
تحریم‌های هوشمند علیه مردم ایران
یکی دیگر از امدادگران اهل چابهار نیز مثالی عینی برایم زد. او گفت ما یک فروند قایق نجات Rescue 460 داشتیم که برای امداد در دریا استفاده می شود اما مدت هاست خراب شده و به دلیل تحریم ها هنوز نتوانسته ایم قطعه را بخریم و قایق در انبار بی استفاده مانده است.
محمد از زابل به این منطقه اعزام شده بود. او گفت ملموس ترین تاثیر تحریم برای او مربوط به بالگرد است. او گفت دیگر همه بالگردهای شان کهنه و فرسوده شده و اگر هم خراب شوند، تامین قطعه جدید گاهی روزها و هفته ها طول می کشد. این در حالی است که در امدادرسانی ثانیه ها هم مهم است.
یکی دیگر از امدادگران هلال احمر که در تهران مشغول به کار است ضمن تایید تاثیر تحریم گفت در کنار تحریم برخی سوءمدیریت ها هم به مشکلات دامن می زند و نمی شود از آن چشم پوشی کرد.به عنوان مثال در برخی موارد شاهد توزیع نادرست امکانات به استان های مختلف هستیم که سبب می شود در زمان بروز بحران تا رسیدن کمک از استان های دیگر، زمان از دست برود.
البته فصل مشترک صحبت های همه این امدادگران این بود که هرچند تجهیزات خوب و استاندارد برای کار امدادرسانی ضروری است اما در نهایت کمبود یا حتی نبود آن سبب نمی شود آن ها امدادرسانی را متوقف کنند. آرش حسین پور، از مقامات هلال احمر چابهار به من گفت چند نفر از امدادگران در همان شب اول جاری شدن سیل بدون توجه به کمبود امکاناتی چون تعداد قایق های جیمنی برای نجات شهروندان، خودشان به دل آب زدند.
کشورهای غربی مدعی اند که هدف تحریم ها نظام سیاسی و به اصطلاح تغییر رفتار حاکمیت است و سعی می کنند میان مردم و حاکمیت شکاف ایجاد کنند. اما واقعیت این است که تحریم دقیقا «حیات» همه مردم عادی ایران را هدف قرار داده است.
الهام عابدینی، پژوهشگر روابط بین الملل،
انتشار یادداشت به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.