مشکل ما در کشف و شناسایی فساد نیست بلکه در رسیدگی است / روایتی از شهدای افغانستانی حادثه کرمان +فیلم

به گزارش خبرنگاراستان‌ها خبرگزاری دانشجو، پنجاه و سومین قسمت برنامه دادستان با دو موضوع بررسی قانون حمایت از گزارشگران فساد و بررسی سیاست‌های دولت در مسئله مهاجرین از تلویزیون اینترنتی خبرگزاری دانشجو پخش شد.

امین احمدی، کارشناس و پژوهشگر حقوق کیفری اقتصادی در بخش اول برنامه دادستان با موضوع بررسی قانون حمایت از گزارشگران فساد با اشاره به جرائم اقتصادی و تاثیر آن بر جامعه گفت: فساد اقتصادی یکی از معضلاتی است که همواره نظام حقوقی و اقتصادی ما با آن درگیر بوده و قانونگذار سعی کرده است با وضع قوانینی از فساد جلوگیری کند.

وی افزود: اگر مبارزه با فساد را خیلی کلان نگاه کنیم سه گام اصلی دارد که گام اول پیشگیری و جلوگیری از وقوع فساد است که قوانین و سامانه‌های زیادی برای آن ایجاد شده است؛ از گام شناسایی که عبور کنیم متوجه می‌شویم که مجرم همیشه یک قدم جلوتر است و به همین دلیل نهاد‌هایی مانند وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و فراجا به عنوان ضابط فساد نقش آفرینی می‌کنند.

احمدی بیان کرد: بعد از این مرحله وارد رسیدگی می‌شویم که پیشانی کار است و مربوط به قوه قضائیه و فراینده دادرسی می‌شود و در نهایت اعاده حقوق تضییع شده بیت المال و اجرای احکام است.

این پژوهشگر حقوق کیفری اقتصادی  در ادامه عنوان کرد: قانون حمایت از گزارشگران فساد از گام پیشگیری عبور کرد و به مرحله شناسایی وارد شد و در کنار ضابطین مردم را نیز قرار داد که به این روند کمک کنند تا مردم در فرایند سیاست جنایی دخیل شوند تا با پدیده فساد مبارزه شود.

وی افزود: همه کشور‌ها تقریبا به سمت حمایت از سوت زنی رفته اند این خلا را ما در نظام حقوقی داشتیم و قانونی برای حمایت از گزارشگران فساد وجود نداشت و این خلا واقعا وجود داشت و جلسات کارشناسی متععدی برگزار شد و مطالعاتی صورت گرفت و طرح آن در کمیسیون قضائی در دستور کار قرار گرفت.

احمدی بیان کرد: این قانون از ۵ قسمت اصلی تشکیل شده است، قسمت اول تعاریف قانون است که مفاهیم جدیدی مانند نهاد پذیرنده و گزارشگر را در نظام قانونی ما تعریف کرده است و در فصل دوم که فصل کلیدی قانون است بحث سامانه گزارشگری فساد را پیش بینی کرده است و در دو فصل بعدی بحث پاداش‌های مالی و حمایت از گزارشگر را مطرح کرده است و در فصل آخر قوانین عمومی تصریح شده است.

این کارشناس حقوق کیفری اقتصادی عنوان کرد: وقتی که هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌خواهد گزارش بدهد باید از طریق این سامانه گزارش را ثبت کند که در بند ۳ ماده ۱ نهاد پیزنده را تعریف کرده است که شامل وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، فرماندهی انتظامی و سازمان بازرسی کل کشور نهاد پذیرنده هستند و نکته مهم این است که در این بین باید یکسری پالایش‌هایی روی این گزارش انجام شود تا حجم عظیمی پرونده سمت این نهاد‌ها شناور نشود.

وی ادامه داد: به هر حال هر کدام از این نهاد‌های پذیرنده یکسری وظیفه دارند و ما الان آمده ایم وظایفی دیگری را نیز بر آن‌ها بار کرده ایم و حجم بالایی از گزارش قطعا به این سامانه روانه خواهد شد و مردم انتظار دارند که وقتی گزارشی به این سامانه داده اند پیگیری شود؛ وزارت اطلاعات در پرونده‌های کلان اقتصادی اقدام می‌کند و وقتی کسی گزارشی ثبت می‌کند مشخص نیست که این فساد کلان است یا نیست.

سامانه گزارشگری فساد به گونه‌ای طراحی شود که حجم گزارش‌ها کنترل شود

احمدی تصریح کرد: اگر سامانه به گونه‌ای طراحی شود که بتواند حجم گزارش‌ها کنترل کند، یکسری گزارش‌ها اساسا رد شود تا نهاد پذیرنده درگیر نشود، می‌تواند مفید باشد.

وی اضافه کرد: در این روند ممکن است یه گزارش دو بار ثبت شود و به نهاد پذیرنده محول شود و این باعث درگیر شدن نهاد پذیرنده می‌شود و وقتی این سامانه نمی‌تواند تشخیص دهد که این گزارش دو مرتبه ثبت شود در واقع یک گزارش به دست دو ارگان مختلف می‌رسد و همین این‌ها باید پیش بینی بشود که همه این باگ‌ها دیده شود و اگر این باگ‌ها را نبیند نهاد پذیرنده ما کمرش زیر حجم گزارش خرد می‌شود.

این کارشناس حقوق کیفری اقتصادی عنوان کرد: اگر در پروسه تدوین آئین نامه سامانه، سامانه بتواند جلوی زهر تعداد گزارش و حجم پرونده را بگیرد می‌توانیم به این قانون امیدوار باشیم.

وی افزود: وقتی بخواهیم از فساد اقتصادی جلوگیری کنیم انقدر سیستم اقتصادی باید قوی باشد که خود آن سامانه در فرایند‌های اقتصادی فساد را اعلام کند به عنوان مثال یک کارمند حقوق مشخصی دارد و اگر میزان پول در حسابش زیاد شد باید این سامانه آلارم بدهد.

احمدی گفت: وقتی ما می‌گوییم گزارشگری فساد نه اینکه مردم بیایند ورود کنند در واقع سیستم ما شفافیتی داشته باشد که خود آن سامانه اتوماتیک عمل کند و گلوگاه فساد را تشخیص دهد و از فساد جلوگیری کند.

وی ادامه داد: می‎توانیم یک سامانه را شکل بدهیم که بر اساس یک خبر و گزارش پرونده تشکیل ندهد و به این صورت باشد که اگر علیه یک نفر تعداد گزارشات متعدد شد یعنی این محیط فسادزاست و نهاد پذیرنده در آنجا به مسئله ورود پیدا کند، ولی در این سامانه این گونه است که هر خبر یک پرونده را تشکیل می‌دهد.

این پژوهشگر حقوق کیفری اقتصادی بیان کرد: هر کشوری منطبق بر نیاز‌های خودش مدلی را درباره گزارشگری فساد پیش بینی کرده است که ممکن است در نظام حقوقی ما جواب ندهد، اما وقتی مشکل را خوب تشخیص ندهیم به نتیجه نمی‌رسیم؛ مشکل ما در فساد در کشف و شناسایی نیست بلکه در رسیدگی است.

امین احمدی، کارشناس و پژوهشگر حقوق کیفری اقتصادی در پایان گفت: این قانون از آن قوانینی است که وقتی به مرحله اجرا برسد چالش‌هایش مشخص می‌شود به خصوص این چالش‌ها در بخش پاداش و حمایت‌های این قانون نمایان می‌شود؛ به عنوان مثال در این قانون ذکر شده است که فرد گزارشگر برای حفظ امنیت جانی باید محافظ داشته باشد و سوالی که پیش می‌‎آید این است آیا از نظر اجرایی می‌توانیم این تعداد افراد داشته باشیم که از گزارشگران فساد محافظت کنند؟


بررسی سیاست‌های دولت در حوزه مهاجرین

در بخش دوم برنامه دادستان با موضوع بررسی سیاست‌های دولت در مسئله مهاجرین، حجت الاسلام محمد تقی وحید پور مسئول موسسه تبلیغی امیر بیان درباره شهدای افغانستانی حمله تروریستی به زائران مزار شهید سلیمانی گفت: برای خود من خیلی عجیب و دردناک بود، مشاهده مباحثی که با آن روبه رو شدم. زمانی به کرمان رسیدم که بحث شست و شو شهدا انجام می‌شد. از اسامی مشخص بود که بعضی از این شهدا، فرزندان اتباع هستند و زمانی که خانواده‌ها مراجعه می‌کردند متوجه شدیم یک بخشی از این‌ها خانواده اتباع و اهل تسنن ما هستند.  


وی ادامه داد: بعد از اینکه مراسم تدفین شهدا انجام شد، ما به دیدار خانواده شهدارفتیم. تقریبا هیچ خانواده‌ای از شیعه، اهل تسنن چه از آن که کارگر شهرداری و یا از نیروی انتظامی بود و یا از خانواده موکب داران بود و هیچ کس اتفاقی به شهادت نرسیده و کاملا انتخابی است.  


مسئول موسسه تبلیغی تبیان درباره شهدا ویژگی شهدا گفت: حال و هوای آدم‌ها به گونه‌ای بود که وقتی به عقبه آن‌ها نگاه می‌کردی یک سری چیز‌ها را پر رنگ می‌دیدی.  نعمت الله آچک زهی، ۱۳ ساله از بچه‌های افغانستانی که کار او دستفروشی بود. هنوز سفره‌ای که با آن وسایل را می‌فروخت در خانه قرار داشت؛ وقتی با خانواده او صحبت می‌کردیم به نعمت الله خان خانه می‌گفتند. خانواده او تعریف می‌کردند که نعمت الله نان خشک جمع می‌کرد و با فروش آن سفره تهیه می‌کرد تا بتواند درآمدی از آن داشته باشد.  

وی ادامه داد: چند چیز در زندگی او  بسیار پر رنگ بود. مثلا  گل‌های فروشی را، چون بر سر مزار حاج قاسم قرار داده می‌شد، ارزان به فروش می‌رسانده است. یکی دیگر از آن‌ها شهید بامری، روز‌هایی که به مزار حاج قاسم عازم بود کار دست فروشی را انجام نمیداد؛ و حتی با وجود داشتن ماشین ۴۰ دقیقه با پای پیاده به مزار شهید سلیمانی می‌رفت. این نشان از این دارد که شهدا عشقشان به حاج قاسم زیاد بوده است.  

حجت الاسلام وحید پور گفت: در خانواده شهید محمد تاجیک که رفتیم به پدر شهید گفتم اجازه است از حضرت زینب به شما یک چیزی نشان بدهم که پدر شهید لحظه‌ای مکث کردند و گفتند اجازه است من یک چیزی به شما نشان بدهم. رفت دو زنجیر آورد و گفت ما گریه کن امام حسین علیه السلام هستیم. خانه شهیده نازنین فاطمه عزیزی هم که رفتیم همین شرایط وجود داشت.  اگر یک جمله بخواهم بگویم، شما خون این‌ها را چگونه می‌خواهید نگاه کنید؟ یکی از دختر خانم‌ها که بیهوش شده بود می‌گفت حاج قاسم آن لحظه گفت همه را با خودم بردم.

وی افزود: شهید رضا نورزهی در لحاظات آخر به خانمش می‌گوید حاج قاسم منتظر من است. شاید خون‌ها که کنار هم ریخته می‌شود، این ذبح‌ها فتح‌های عظیم خواهد داشت. یکی از فتوح اصلی که اتفاق می‌افتد این وحدتی است که به‌وجود می‌آید. این خون‌ها را چگونه می‌خواهیم جدا کنیم، مگر در سوریه توانستیم جدا کنیم؟ در کردستان توانستیم جدا کنیم؟ منظورم این است که بچه‌های کرد مسلمان که اهل تسنن بودند، خونشان کنار هم ریخته شد. کنار شهید شوشتری، از مسیح کردستان تا مسیح بلوچستان و حالا در کرمان، این‌ها کنار هم هستند.  

وی تصریح کرد: خدا اولا به ما می‌گوید دشمن، دشمن همه است و هیچ کس را تفکیک نمی‌کند. جالب است بدانید در این شهدا ۱۵ شهید اهل تسنن هستند.  

در ادامه دانیال فاطمی فعال فرهنگی و جهادی مهاجرین درباره حمله تروریستی کرمان گفت: زمانی که این اتفاق افتاد دو چیز خیلی مرا اذیت کرد، یکی اینکه اصلا چرا این اتفاق افتاد و دوم اینکه افرادی پس از متوجه شدن درباره وجود این تعداد شهدا افغانستانی بیایند و بگویند آن‌ها را شهید حساب نمی‌کنیم. همانگونه که خیلی از این‌ها را در مدرسه ثبت نام نمی‌کنیم. همانطور که به خیلی از آن‌ها اقامت  نداده‌ایم و هنوز هم این نگرانی در من وجود دارد.  

وی افزود: اگر بگویم من المهد الی اللحد این بچه‌ها مشکل دارند کم نگفته‌ام. مثلا برای تولد نوزاد، پس از به دنیا آمدن او را در بیمارستان نگه داشتند و حتی مادر را ترخیص کردند و گفتند ابتدا مبلغ واریز کنید؛ و یا اینکه مدرک شناسایی از خانواده گرفتند تا هزینه واریز شود. داشتیم پدرکودکی را که پس از متولد شدن فرزند به دلیل نداشتن مدرک توسط نیروی انتظامی به سمت مرز برده شده است.  

فاطمی مطرح کرد: تصویر امام و آقا از قدیم الایام در خانه‌های آن‌ها بوده نظیر شهید رضا نورزهی و من یقین دارم چند نسل عقب‌تر از این شهدا که برگردیم، امثال همین شهدا را به جرم خمینی بودن در افغانستان دستگیر کرده‌اند.  

وی ادامه داد:مثلا پدر نازنین فاطمه عزیزی که زمانی برای حاج قاسم کار کرده است، خوب نحوه برخورد با این‌ها چگونه باید باشد؟ خوب سه یا چهار نسل از بچه‌های افغانستانی که در اینجا زندگی کرده اند چه فرقی با ما دارند؟ ببینید یک مقام مسئولی باید بیاید در اینجا و بگوید سازمان مهاجرت آری یا نه؟ مجلس ما کی این موضوع را می‌خواهد به نتیجه برساند.  

فعال مهاجرین گفت: این سازوکار، سازوکار دقیق و اصولی نیست. اینکه ما در دفاع مقدس بیش از ۳ هزار شهید افغانستانی داشتیم، خوب این را هم خیلی‌ها نمی‌دانند. ما در عرصه مدافعان حرم از دهه ۹۰ تا به الان نزدیک به ۲ هزار شهید افغانستانی داشتیم.  خوب نباید سازوکاری تا الان برای این‌ها مشخص می‌شد؟ نه فقط برای این بزرگواران، بلکه برای این‌ها به طریق اولا.  

وی درباره استفاده از خدمات بانکی برای مهاجرین بیان کرد: یکی از جانبازان با من تماس گرفت و گفت من همراه بانک ندارم و می‌خواهم شارژ برای گوشی بگیرم، برویم و ببینیم کدام بانک همراه بانک به ما می‌دهد؟ چهار تا از بانک‌ها را رفتیم و همه گفتند نمی‌توانیم. حتی ما برای یک سیم کارت هم مشکل داریم.  

فاطمی درباره موضوعات حول مهاجرین جدید مطرح کرد: اخیرا با من تماس گرفتند و گفتند از افرادی که تازه آمده‌اند، ۱۰۰ میلیون در یکی از بانک‌ها باید گرفته شود. این نگاه نگاهی نیست که برآمده از نگاه پیامبر ما باشد. امام خمینی مگر در آن شرایط که این‌ها از افغانستان آمدند نفرمودند که این‌ها مهمانان انقلاب هستند؟  

وی افزود: آن کسی که می‌خواهد این تهدید را به فرصت تبدیل کند، نگاهش این است که واژه مهمان انقلاب را به صاحب خانه ارتقا دهد.  

فعال فرهنگی مهاجرین اظهار کرد: خواهشم این است که مسئولین یک تغییر نگاه اساسی نه با نگاه غربی، بلکه نگاهی اساسی، اسلامی و انسانی را اتخاذ کنند و مثال این نگاه این است که نگاه خود را تطبیق بدهند با شخص حاج قاسم که ایشان می‌آید و در همین تهدیدی که خیلی از مسئولین رده بالا می‌گفتند، تهدید است به عنوان یک فرصت از آن استفاده کردند و در قصه مدافعان حرم اینگونه شهدای افغانستانی ظهور می‌کنند.  

فاطمی در پایان گفت: وقتی نگاه مشکل داشته باشد، آن قوانینی هم که وضع می‌شود با مشکل روبه‌رو خواهد شد. هنوز که هنوز است بحث احراز شهادت این بچه‌های عزیز مورد سوال است. البته من تشکر می‌کنم از افرادی که با نگاه حاج قاسم دارند تلاش می‌کنم.

فیلم کامل: