به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری داشنجو؛ جنگل‌های هیرکانی یا همان فسیل‌های زنده چند میلیون ساله گلستان در تیرماه ۱۳۹۸ به عنوان میراث طبیعی جهانی در سازمان یونسکو ثبت جهانی شد. جنگل‌هایی که ارزش اقتصادی، اجتماعی و زیست شناختی آن غیر قابل تصور است و پاسداشت و صیانت از آن‌ها به عنوان یک میراث ملی و جهانی وظیفه تک تک آحاد جامعه است.
۲۱ درصد از وسعت جنگل‌های هیرکانی در محدوده استان گلستان واقع شده است که باید به عنوان یک امانت ارزشمند آن را برای آیندگان حفظ کنیم. مباحث متعددی این فسیل‌های چند میلیون ساله را تهدید می‌کند که از آن جمله می‌توان به تغییر کاربری اراضی جنگلی، قطع غیر مجاز درختان، آفت‌ها، بیماری‌ها، چرا و تعلیف غیر مجاز دام، زغال‌گیری و از همه مهم‌تر آتش سوزی اشاره کرد که هر یک از آن‌ها به ویژه حریق خسارت و پیامد‌های ناگواری را به این اکوسیستم ارزشمند گلستان تحمیل می‌کند.
گزارش‌ها و آمار‌های منابع طبیعی حکایت از آن دارد که به طور معمول در فصول پاییز و زمستان بروز حریق در این عرصه‌های طبیعی افزایش می‌یابد. تغییر شرایط اقلیمی، کاهش نزولات آسمانی، افت رطوبت هوا، خشک شدن بوته‌ها و اشجار ناشی از آفت و بیماری‌ها، انباشت سرشاخه‌ها و درختان سرپا خشک در کنار کاهش تعداد روز‌های بارانی و مرطوب ریسک و احتمال حریق در جنگل‌های گلستان را افزایش داده است. هرچند در یکی دو سال اخیر آتش سوزی گسترده‌ای در جنگل‌های هیرکانی رخ نداده است، اما بر اساس جمع بندی آمار‌های نهاد‌های دخیل در مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست گلستان طی ۱۰ سال گذشته حدود ۴ هزار هکتار از اکوسیستم‌های ارزشمند جنگلی و مرتعی طعمه حریق شده است که بخش غالب آن در محدوده جنگل‌های هیرکانی اتفاق افتاده است و حدود یک درصد کل مساحت این پهنه خواهد شد.
این آمار‌ها ضرورت آمادگی بیشتر نهاد‌های متولی برای برخورد با چنین بحران‌هایی را آشکارتر می‌سازد. در کنار همه اقدامات لازم برای ارتقای توانمندی نهاد‌های متولی برای مواجهه با آتش سوزی مانند به کارگیری نیرو‌های آتشبان، تجهیزات خودرویی و انفرادی، به کارگیری ادوات مدرن مانند دوربین‌های حساس به حریق و دوربین‌های آتش‌یاب؛ نباید از مقوله آتش‌نشانی هوایی در گلستان غافل شد بهره‌گیری از پهپاد‌ها، بالگرد‌های آبپاش و حتی هواپیما‌های آتش‌نشان یکی از مواردی است که باید بیشتر مورد توجه متولیان قرار بگیرد.
اثبات توانمندی ناوگان هوایی اطفای حریق در جنگل‌های ترکیه
قاسم آذریان از کارشناسان جنگل در گفتگو با خبرنگار دانشجو اظهار کرد: حریق در جنگل‌ها انواع مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به آتش‌سوزی سطحی، آتش سوزی تاجی، آتش سوزی تنه‌ای و آتش سوزی زیرزمینی اشاره کرد که هر یک نیازمند روش‌های اطفای منحصر به فردی است.
این فارغ التحصیل جنگلداری ادامه داد: با وجود تکثر انواع حریق در جنگل، اما کلیه حریق‌ها به دو نوع کوچک مقیاس و بزرگ مقیاس تقسیم می‌شوند؛ که به طور معمول حریق‌های کوچک مقیاس پس از یک یا چند روز و نهایتاً یک هفته مهار می‌شوند؛ اما آن چیزی که حائز اهمیت است حریق‌های بزرگ مقیاس است که بر اساس آمار و گزارش‌های موجود تاکنون بار‌ها و بار‌ها در گلستان ثبت شده است.
آذریان گفت: با وجود بسیج صد‌ها جنگلبان و افراد علاقه‌مند به طبیعت و جوامع محلی، اما عنصر تعیین کننده در حریق‌های بزرگ مقیاس، مقوله آتش‌نشانی هوایی است؛ خوشبختانه در حال حاضر دو فروند هواپیمای آتش‌نشان ایلوشین e ۷۶ و توپولوف ۱۵۴ و چند بالگرد ویژه حریق در کشور وجود دارد، اما سهم استان گلستان از این امکانات تقریباً صفر است.
وی ادامه داد: انتظار از مدیران ارشد کشور آن است که با توجه به تاریخچه حریق در گلستان و وقوع آتش‌سوزی‌های چند هفته‌ای و حتی بیش از یک ماه در گلستان مانند آتش سوزی دهنه محمدآباد علی آبادکتول، توسکستان گرگان و شارلق و دره شمالی پارک ملی گلستان با ویژه بینی منطقی یکی از این ناوگان‌های هوایی را درگلستان مستقر کندتا در مواقع بحران با سرعت عمل بیشتری بکارگیری شوند.
آذریان گفت: وقتی ناوگان آتش نشانی هوایی ما در ماموریت‌های خارجی مانند ترکیه ثمر بخش و راندمان مطلوبی داشته است، انتظار داریم که حضور آن‌ها در داخل کشورهم تقویت شود.
اعتبارات مانع خرید بالگرد‌های استانی است
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان نیز در این باره اظهار کرد: در حال حاضر به سبب شرایط خاص مالی امکان خرید بالگرد توسط سازمان جنگل‌ها فراهم نیست مضافا اینکه با توجه به گستردگی جنگل‌های ایران خرید یک بالگرد پاسخگو نبوده و باید چند بالگرد خریداری شود.
حمید سلامتی گفت: براساس دغدغه‌های مالی در حال حاضر بالگرد امدادی هلال احمر ۱۵ روز در هر ماه در استان گلستان مستقر است و علاوه بر خدمات امدادی در عملیات‌های مرتبط با حریق هم مشارکت دارد.
وی افزود: با توجه به ارزش فاخر جنگل‌های هیرکانی استقرار و وجود دایمی بالگرد در استان گلستان امری بسیار ضروری است، اما در حال حاضر امکانات و پیش شرط‌های مالی امکان تحقق این موضوع را ممکن نمی‌سازد.
سلامتی گفت: یک پایگاه مجهز اطفای حریق در مرکز استان دایر است و در مواقع لازم از آن استفاده می‌شود و طرح ایجاد و احداث پایگاه اطفای حریق برای جنگل‌های شرق گلستان در شهرستان کلاله ترسیم و اعتبار سنجی شده است.
وی با اشاره به شناسایی مناطق بحرانی حریق برای استقرار و نشست و برخاست بالگرد در گلستان گفت: محل‌های نشست و برخاست بالگرد را برای پشتیبانی نیرو‌ها در مهار آتش در عرصه جنگلی استان، ۱۷ نقطه در ۱۰ شهرستان آماده شده است
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری داری به سایر اقدامات انجام شده برای مهار حریق در جنگل‌های گلستان اشاره کرد و گفت: برای نظارت بیشتر در پیشگیری از آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان، از ۶۰ دیده بان به مدت چهار ماه، دوربین نظارتی در اختیار سایر دستگاه‌ها واقع در جوار تا داخل جنگل‌ها از جمله اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، حفاظت محیط زیست و جمعیت هلال احمر، به کارگیری ۲ دستگاه پهپاد، ایجاد گشت‌های نظارتی، استقرار بالگرد و شناسایی آب بندان‌ها برای برداشت آب در زمان آتش سوزی و آماده‌سازی اعضای گروه‌های اطفای حریق ساکن روستا‌های واقع در جوار یا داخل جنگل، استفاده خواهد شد.
تمدید حضور بالگرد نیازمند رایزنی است/ بسکت حمل آب موجود است.
مدیرکل مدیریت بحران گلستان هم در این خصوص گفت: سهمیه فعلی استان گلستان از بالگرد‌های امدادی و عملیاتی ۱۵ روز است و مابقی ایام ماه، بالگرد در استان مازندران مستقر است.
نعمت‌الله حاجی‌زاده افزود: دستگاه ذی نفع در بالگرد‌های عملیاتی مانند منابع طبیعی و محیط زیست در صورت نیاز به مانایی بیشتر بالگرد باید درخواست خودشان را به مدیران بالادستی و مدیریت بحران استان ارائه تا موضوع از طریق وزارت دفاع پیگیری شود.
وی ادامه داد: در صورت ضرورت، امکان استفاده از ظرفیت هوایی سایر ارگان‌ها هم فراهم است و در این خصوص محدودیتی وجود ندارد؛ تمامی درخواست‌ها در تهران ارزیابی و نهایت خدمات پیش بینی می‌شود.
حاجی زاده گفت: در حال حاضر بسکت و سبد ویژه حمل آّب در استان گلستان فراهم است و دغدغه‌ای در این خصوص وجود ندارد.
به گزارش دانشجو؛ جنگل‌های استان گلستان دارای ۲۶۰ کلیومتر طول و از گلوگاه در شرق مازندران آغاز و تا روستای گلیداغ شهرستان مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان بوده و از ۴۵۲ هزار هکتار وسعت برخوردار است. علاوه بر این، پارک ملی گلستان با ۹۰ هزار هکتار به عنوان قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در ایران هم در گلستان جای گرفته است. با توجه به مناسب نبودن جاده‌های جنگلی یا نبود جاده دسترسی وسیله رو در مناطق بحرانی حریق، کمبود منابع ذخیره آب در عرصه‌های بحرانی حریق و عدم دسترسی به آب در برخی مناطق استقرار هواپیمای آب پاش و بالگرد اختصاصی آبرسان در گلستان بسیار ضروری است که باید برای آن چاره اندیشی عاجل کرد.