در حوزه سقط خود به خودی ما باید برنامه مهار، پایش و پیشگیری داشته باشیم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو،  اعضای انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی(ره) طی گفتگو با دکتر صابر جباری، مسئول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت در وزارت بهداشت، در ۳۰ فروردین، به پرسش و پاسخ در خصوص روند اجرایی سازی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت  در وزارت بهداشت پرداختند.

دکتر جباری در خصوص روند اجرایی کارانه پلکانی طبق ماده ۴۶ قانون ضمن اشاره به ابلاغ آن به دانشگاه‌ها و در حال انجام بودن آن، در خصوص فلسفه کارانه پلکانی اشاره کردند: بهورزان و مراقبین سلامتی که بتوانند به زنان متاهل در سنین باروری تحت پوشش خود مشاوره فرزندآوری منجر به نولد زنده انجام دهند به صورت پلکانی کارانه دریافت می نمایند.

وی در خصوص توضیح این دستورالعمل اضافه کرد: ما در این دستورالعمل گفته‌ایم که شما به عنوان بهورز یا مراقب سلامت این روستا یا شهر که مثلا ۱۰۰ نفر زن در سنین باروری تحت پوشش‌ است میزان موالید در سال ۱۴۰۰ از این ۱۰۰ نفر زن مثلا ۱۰ نفر بوده‌‌، در سال ۱۴۰۱ به ازای هر یک نفری که به این ده نفر اضافه شود شما کارانه پلکانی دریافت می‌کنید.

وی در خصوص روند اجرا سازی این کارانه فرمودند که در حال انجام است اما ما هنوز گزارشی مبنی بر بهتر عملکردن کدام دانشکده‌ها فعلا نداریم. در ادامه 

ایشان در پاسخ به چگونگی روند اجراسازی سامانه ملی باروری سالم، طبق ماده۵۴ با اشاره به نسخه الکترونیک بودن آن و ضمن اشاره به جدید و بزرگ بودن این تکلیف که باید اتفاق بیافتد تاکید کردند گرچه با سرعت کم اما در حال انجام است .

دکتر جباری ذیل بحث سقط در پاسخ به دانشجویان، به توضیح اقدامات انجام شده در این حوزه پرداختند:

۱) تشکیل کارگروه پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین برای هماهنگی بخش‌های مختلف وزارت بهداشت در این زمینه.

۲) در حوزه فرهنگ سازی واژه‌ها را تغییر داده‌ایم. سندی از انگلستان برای جا انداختن سقط و قشنگ جلوه دادن آن وجود داشت که توسط ما ترجمه شد، با این توضیح در سند که چه چیزی را نگو( برای قشنگ جلوه دادن) چه چیزی را بگو( باهاش مخالفت نشه)

برای مثال: نگو مادر باردار.بگو زن باردار.  نگو سقط مکرر بگو بیش از یک سقط که قبح سقط عمدی جنین ریخته بشه.

نگو فرزندی سقط عمدی شد. بگو یک لخته خونی بود که ارتباط مادر فرزندی رو از بین ببره و در اون سند واژه سازی کرده‌است. و گفته که خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها اینجوری بگویید اونجوری نگویید... ما نقطه مقابل این، واژه سازی کرده‌ایم.

۳) ما در سرفصل کتاب پزشکی، سرفصلی بنام سقط عمدی نداریم و در حال تلاش هستیم در اخلاق پزشکی اهمیت این موضوع به عنوان کشور مسلمان مشخص بشود.

۴) بحث بعدی کارهای رسانه‌ای تبلیغی مثل طراحی پوستر، اینفوگرافی، موشن‌گرافی هست که در حال انجام است

۵) مورد دیگر آموزش ماماها است.

۶) اصلاح ذهنیت افراد نسبت به سقط که فرقی بین جنین ۱ ماهه و ۴ ماهه نیست و قتل نفس است و از لحاظ شرعی حرام و گناه کبیره است.

۷) بحث مقابله با افرادی که سقط عمدی انجام می‌دهند در پزشکان متخصص یا عمومی و مامایی به صورت جدی پیگیری می شود و در صورت اثبات جرم پروانه پزشکی ایشان باطل می شود.

ایشان فرمودند: سامانه 190 خط 6، مرجع رسیدگی تلفنی به شکایات مردم در خصوص قانون جوانی جمعیت است که به گزارشات سقط عمدی جنین با حساسیت و سرعت رسیدگی می شود اما مشکلی که وجود دارد این است که بعضاً این شکایات تبدیل به پرونده قضایی می شود اما به صدور حکم نهایی مورد نظر قانون یعنی ابطال پروانه پزشکی منجر نمی شود.

ایشان در ادامه در خصوص اقدام رئیس جمهور در این خصوص اشاره کردند:

رئیس جمهور در چهارمین جلسه ستادملی ۲۶ فروردین در این خصوص دستور دادند و رسانه‌ای شد روسای قوا پیگیرهستند که این مسئله حل بشود.

ایشان در خصوص ابطال پرونده‌های پزشکی تاکید کردند:

وقتی سقطی مسجل می‌شود که غیرقانونی است، پرونده پزشکی آن شخص باید ابطال بشود و این اقدام بازدارنده‌است. اما در رسیدگی قضایی مشکلاتی وجود دارد. این مسئله در حال بر طرف شدن است. اگر این اتفاق بیوفتد و چند نفر پرونده پزشکی‌شان باطل بشود، بقیه افراد دیگر این کار را نمی‌کنند!

در حوزه سقط خود به خودی ما باید برنامه مهار، پایش و پیشگیری داشته باشیم

طبق گفته دکتر جباری، برنامه‌ مهار، پایش و پیشگیری سقط خود به خودی تدوین شده‌ است و درحال تهیه نهایی است و بزودی ابلاغ و در نظام شبکه ادغام می‌شود. اما درصدهایی از سقط خود به خودی را ما نمی‌توانیم پیشگیری کنیم. دلیلش اختلالات ژنتیکی است که این نوع سقط در واقع لطف خدای حکیم است که جنین ناقص متولد نشود.

یک بخشی از آن مرتبط با سبک زندگی و آب و غذا هست.

ایشان در ادامه در خصوص برنامه فرهنگی برای جلوگیری از ناباروری در آینده اشاره کردند:

برنامه مفصلی برای دختران ما در سنین نوجوانی که در مدارس هستند یا دانشگاه‌ها تدوین شده و بزودی ابلاغ میشه.

وی در خصوص پاسخ به این سوال که طبق ماده ۵۳ قانون جوانی، هنوز بحث غربالگری طبق متن قانون اجرایی نمی‌شود افزودند:

یک بخشی از آن مرتبط با سندروم دان بود که اصلاح شده است. علت تاخیر در اجرا متصل بودن آن به سامانه باروری سالم ماده 54 هست که اصلاح شده.

یک قسمت‌اش مرتبط با دستورالعمل‌های مرتبط با ژنتیک است که آن هم اصلاح شده است و منتظر دستورالعمل‌های نهایی هستیم. بستر اجرای ثبت داده‌های غربالگری در سامانه باروری سالم هست.

در ادامه دکتر جباری در پاسخ به کند بودن روند اجرای ماده ۵۴ که به سامانه باروری سالم اشاره دارد فرمودند:

• تغییر چیزی که تبدیل به فرهنگ مردم شده را به راحتی نمی‌شود انجام داد

یک مانع دراین میان کسانی بودند که از غربالگری‌های بی‌ضابطه، سود می‌برند. برخی آزمایشگاه‌های ژنتیک، برخی پزشکان وقتی تعداد مراجعین بیشتر، درآمد بیشتری را برایشان رقم خواهد زد.

 یک بخش دیگر اختلاف نظرات علمی بود که ماحصل همه این‌ها در خرداد ماه سال گذشته ابلاغ شد و تصمیم برآن شد تا غربالگری از حالت فیزیکی به الکترونیکی درآید که این امر درحال تکمیل است.

ایشان در پایان این بحث در قالب جمع بندی فرمودند:

اشکالات سامانه در حال رفع شدن است و ۲۸ اسفند به دانشگاه‌ها ابلاغ شد که پزشکان غیر از این سامانه، اگر کارغربالگری را انجام دهند متخلف محسوب می‌شوند و بر اساس قانون مجازات برای آن در نظر گرفته شده است.

در ادامه‌ی گفتگو در حوزه ناباروری، ایشان در خصوص ابلاغ نشدن ماده ۴۲ در برنامه کشوری و تاخیر در این امر با اشاره به سه مطلب فرمودن:

  ناباروری باید برنامه جامع ذیل پیشگیری، تشخیص بهنگام و درمان آن در کشور ابلاغ شود.

- درمان از قبل بوده‌است ولی فقط در قانون تاکید می‌کند به بیمه درمان. در بحث پیشگیری و تشخیص بهنگام برنامه نداشته‌ایم که دستورالعمل آن نهایی شده‌است و در تایید نهایی است که 

توسط وزیر ابلاغ شود و این کار خیلی کمک کننده‌است. درمان معمولا پراسترس و پرهزینه است باید به سمت پیشگیری وتشخیص به موقع حرکت کرد. تغییر سبک زندگی افراد، تغذیه مناسب، ورزش و تشخیص بهنگام حتی درمورد افرادی که دارای بیماری‌های خاص دارند، مانندpco ، اندومتریوز درصد ناباروری را کاهش می‌دهد که خوب هست هرچه زودتر تشخیص داده شود تا نابارور نشود. هدف این برنامه این است.

وی در خصوص ضعیف عمل شدن زایمان طبیعی طبق ماده ۴۹ و ۵۰ اشاره کردند:

- درصد زایمان سزارین خیلی بالا است. یک بخش مربوط به فرهنگ عمومی و ترس از زایمان طبیعی است. این تلقی که سزارین عوارض ندارد اشتباه است.

ایشان در ادامه تاکید کردند:

البته قسمتی از این زایمان‌ها بنا به تشخیص پزشک و حفظ جان مادر و فرزند لازم است که جدای از این بخش بیشتر این زایمان‌ها بنا به درخواست خود مادر صورت می‌گیرد. برنامه این است که باید سالانه 5 درصد از درصد سزارین کاسته شود.

در بیمارستان‌های خصوصی به علت درآمد بالای سزارین افراد را بسمت زایمان سزارین سوق می‌دهند.

یک بخش دیگر اشکالات دستورالعملی ما است. در قانون بازنگری و اصلاح شده‌است و این تکلیف تکلیف سنگین هست که می‌گوید وزارت بهداشت مکلف است سالانه ۵ درصد سزارین رو کاهش بدهد. در این فضا کار سختی است اما شدنی‌ است. دستورالعمل آن بازنگری شده‌است اما نهایی نشده‌ است. یک سیاست یکپارچه لازم است که یک بخش آن درمان است یک بخش آن فرهنگ سازی و آماده سازی محیط‌های درمان است.

وی در انتها در خصوص مکلف بودن معاونت درمان در خصوص زایمان طبیعی فرمود:

این بخش متعلق به معاونت درمان است که در همین روزها نسخه نهایی‌اش باید تهیه و ابلاغ شود. اگر این اتفاق بیوفتد یک شتابی در این حوزه اتفاق می‌افتد. یک بخشی از کارهای آن از جمله رضایت سنجی از مادر انجام شده‌است.

وی در ادامه اشاره کرد:

آن بخش‌هایی که در وزارت بهداشت ما مسئول‌اش بوده‌ایم به غیر از سقط خود به خودی انحام داده‌ایم. تکالیفی که مانده‌است، همکاری معاونت‌ها را می‌طلبد. ما پیشرو هستیم. هیچ دستگاهی مانند ما عمل نکرده‌است.

وی در حوزه فرهنگ سازی و تدوین بسته مشاوره فرزندآوری اشاره کرد:

در بسته مشاوره فرزند آوری آورده شده است که تعریف کم فرزند، بی فرزند و تک فرزند چی است.

این بسته هم به دانشگاه‌ها ابلاغ شده. یک بخشی از آموزش‌آن انجام شده‌است. یک بخش آن حضوری انجام می‌شود تا بهورز‌ها و مراقبین سلامت توانایی مشاوره را پیدا ‌کنند.

الزامات و تولیدات رسانه‌ای در حوزه ازدواح و فرزندآوری، سقط جنین،  ناباروری و... ابلاغ شده. مثلا دانشگاه بخواهد پوستر یا موشن گرافی طراحی کند می‌داند چه گونه انجام دهد.

وی در ادامه با اشاره به بحث آموزش های هنگام ازدواج در زوجین فرمود:  زوج‌هایی که می‌خواهند ازدواج کنند بعد از محضر، در مراکز بهداشت و آزمایشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند و حداقل 6 ساعت آموزش می‌بینند.

دکتر جباری در ادامه با تاکید به اصلاح رویه غلط گذشته ادامه دادند:

ازدواج بهنگام را جایگزین ازدواج دیر هنگام کرده‌ایم و محدودیت بارداری زیر 18 سال و بالا 35 سال را حذف کردیم و ما چیزی به عنوان بارداری پرخطر نداریم، برخی بارداری ها نیازمند مراقبت بهتر و بیشتر می باشند، مانند زنی که بیماری قلبی دارد، صرع دارد و ... می گوید من دوست دارم بچه دار شوم، ما نمی گوییم باردار نشو، بلکه داروهایش را تنظیم میکنیم، نظام مراقبتی برایش تعریف میکنیم و ... در واقع بارداری در هیچ سنی منعی ندارد.

دکتر جباری در ادامه گفتگو در خصوص خوابگاه‌های متاهلی و ودیعه مسکن طبق ماده ۷ و ۸ قانون با اشاره به کمبود منابع مالی اشاره کردند:

ودیعه  درحال انجام است اما نه همه‌ی آن، زیرا منابع مالی‌مان‌ کفاف نمی‌داد. سازمان برنامه یک ریال هم به ما در این خصوص نداده‌است.

در بحث خوابگاه‌ها یک بحث بازسازی و به سازی است یا ساخت خوابگاه جدید یا تجهیز آن. این انجام شده‌است اما بشدت وابسته به تامین منابع مالی است. در بودجه 1401 که ۵۰۰ میلیارد تومان مصوب شده بود که یک ریال هم به این امر توسط سازمان برنامه و بودجه تخصیص نیافت و این مسئله روند را کند می‌کند.

تنها مانع برسر راه تحقق خوابگاه‌های متاهلی بودجه است. چندین بار مکاتبه شده و رئیس جمهور هم مکتوب ابلاغ کرده اما سازمان برنامه بودجه استنکاف کرد.

دکتر جباری در انتهای گفتگو با دانشحویان در خصوص بحث اصلاح متون آموزشی هم نکاتی را ذیل چند وجه بودن آموزش عمومی کارکنان و برنامه جامع آموزش آبشاری فرمودند و تشریح کردند:

یکی از برنامه امسال ما، برنامه جامع آموزش ابشاری است.۴۰۰۰ نفر را از دانشگاه‌ها انتخاب کرده‌ایم و به عنوان مربی قانون تربیت می‌کنیم که در دانشگاه خودشان برای گروه های هدف این آموزش ها را ارائه نمایند. که این برنامه از اول خرداد امسال شروع می‌شود.

بخش دیگر آموزش ضمن خدمت کارکنان است که سرفصل های جمعیتی الزامی شده است.

بخش دیگر آموزش عمومی برای مردم است. بخش دیگر تغییر سرفصل‌های آموزشی دروس پزشکی است. رشته پزشکی، رشته مامایی، و....کار سختی است و کامل انجام نشده‌است. کارش با معاونت آموزش وزارت بهداشت است.

بخشی مربوط به باز آموزی رشته های مختلف پزشکی، پیراپزشکی، پرستاری، مامایی و ... است که توسط معاونت درمان و آموزش در حال انجام است.

ایشان در انتهای گفتگو و در جمع بندی به دغدغه‌مند نبودن برخی از مدیران در خصوص اهمیت و ضرورت جوانی جمعیت تاکید کردند و چرایی اجرا شدن کم سرعت برخی از مواد این قانون را همین عامل دانستند.