هناس؛ در تقاطع خاطره و رؤیا

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشست تحلیلی «سینما، زن و پیشرفت» از سلسله نشست‌های نهضت نقد سینما و تلویزیون همراه با اکران فیلم سینمایی هناس با حضور شهره پیرانی، همسر شهید داریوش رضایی نژاد، دکتر فاطمه محمدی، دکتری جامعه شناسی سیاسی، پژوهشگر حوزه زن و خانواده، مجری صداوسیما، سحر دانشور، فعال فرهنگی و حوزه زنان و خانواده، دکتر مریم کثیری، فعال فرهنگی و رسانه و با حضور اهالی فرهنگ و هنر و رسانه در محل حسینیه هنر برگزار شد.

فاطمه محمدی: در هناس با یک زن جریان‌ساز مواجهیم
در ابتدای مراسم فاطمه محمدی مجری صداوسیما و فعال حوزه زنان و خانواده با اشاره به کمرنگ بودن هویت زنانه در فیلم‌های سینمایی گفت: هناس در یک قاعده سینمایی و با پردازش درست زنی را نشان داده که از یک عشق و تعلق خاطر عمیق عبور می‌کند و پس از آن ما مواجهیم با زنی که یک دنیا را می‌سازد.

وی در ادامه گفت: من فکر می‌کنم شهره پیرانی هیچ وقت تصور نمی‌کرد یک روز به او بگویند همسر شهید. شهره‌ای که تا دیروز نازپرورده یک خانواده و معشوقه یک مرد بوده که پشتش می‌ایستاده تا رشد کند از اینجا به بعد یک دختربچه بی پدر همراهش است و زجری که برای آن آماده نبوده؛ و این کانسپت تبدیل می‌شود به زنی که اثرگذار است در مراتب مختلفی که نظام اجتماعی به او تحمیل می‌کند.

این فعال حوزه زنان و خانواده افزود: در جامعه شناسی هنر نظریه‌ای داریم به نام نظریه بازتاب. نظریه بازتاب می‌گوید آن چیزی که مخاطب باید از فضای رسانه برداشت کند سازنده اثر هنری باید آن را خلق کند. ما در هناس خلق بازتاب داریم؛ آدمی که در طول فیلم متوجه می‌شویم دلش نمی‌خواهد در یک جریانی باشد، در آن جریان قرار می‌گیرد و بعد می‌شود مدیر آن جریان و این شخصیت در هناس کاملا درآمده است.

محمدی با بیان این نکته که سرمایه‌گذاری بر مبنای زنانه ریسک بالایی دارد و متاسفانه اصحاب رسانه حاضر نیستند حتی در حوزه انقلاب اسلامی در حوزه زنان سرمایه گذاری کنند ادامه داد: ما سال هاست داریم برای این می‌جنگیم که راجع به زن اصیل ایرانی حرف بزنیم. راجع به اسطوره‌ها و الگو‌هایی که بوده، راجع به الگو‌هایی که هست و باید باشد. ما باید برای دیده شدن این فیلم تلاش کنیم تا سرمایه گذار بفهمد ما دلمان می‌خواهد از این جنس فیلم‌ها با داستان‌ها و کیفیت‌های مختلف تولید شود، خصوصا برای نسل چهارم به بعد که خاستگاهشان یک خاستگاه رسانه‌ای تخصصی است.

وی افزود: این فضایی که ما الان در اینستاگرام و خیلی جا‌های دیگر داریم که اول یک اتفاق می‌افتد و بعد دنبال مقصر و برخورد قهری هستیم رسانه می‌تواند خیلی قبل‌تر آن را مدیریت کند.

شهره پیرانی: هناس روایت زندگی آدم‌های معمولی و سهل الوصول بودن این آدم هاست
در ادامه شهره پیرانی همسر شهید داریوش رضایی‌نژاد ضمن تشکر از مهمانانی که در مراسم حضور داشتند گفت: هر قدمی برای دیده شدن این فیلم برای من بسیار ارزشمند است، چون این قصه تنها قصه شهره پیرانی نیست بلکه قصه زنان این سرزمین است و هر کس می‌تواند خودش را به جای شهره پیرانیِ قصه بگذارد و حس کند این روایت روایت اوست. قصه قصه مادری، قصه همسری و قصه انتخاب است؛ این که هر کدام از ما در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که ناگزیر به انتخاب هستیم.

همسر شهید رضایی‌نژاد با اشاره به این نکته که من وقتی نسخه اولیه را خواندم متوجه برجستگی نقش زن نشدم و بیشتر دنبال این بودم که چه قدر تطبیق با واقعیت دارد و چه قدر می‌تواند اثرگذار باشد بیان کرد: در ملاقات با خانم زارعی ایشان گفتند در میان فیلم‌های در حال ساخت چند سناریو به ایشان پیشنهاد شده، ولی این قصه را انتخاب کرده‌اند، چون در سال‌های اخیر فیلم‌هایی در سینما ساخته می‌شود که زن در حاشیه است، اما این فیلم زن را برجسته می‌کند و من برای اولین بار در صحبت‌های خانم زارعی متوجه شدم که این فیلم زنانه هست و روی زن تاکید می‌کند و من بسیار خوشحالم که ایشان این نقش را بازی کرد.

شهره پیرانی محدودیت‌هایی که در روایت یک شهید هسته‌ای وجود دارد را عامل انتخاب این زاویه روایت برای فیلم دانست و گفت: اثر دیگری که این زاویه دید دارد این است مخاطبی که هناس را می‌بیند با یک روایت جدید آشنا می‌شود، روایتی که از زاویه دید تخصصی به قصه شهدای هسته‌ای نگاه نمی‌کند بلکه از زاویه دید عوام پسندانه تری داستان را روایت می‌کند تا برای مخاطب بیشتری جذاب باشد.

وی گفت: هناس زندگی آدم‌های معمولی و سهل الوصول بودن این آدم‌ها را روایت می‌کند؛ بنابراین هر فردی از جامعه می‌تواند قهرمان داستان این فیلم و قهرمان ملی باشد.

همسر شهید رضایی‌نژاد با بیان این نکته که حجاب من پیش از شهادت داریوش چادر نبوده و خیلی‌ها می‌گویند چرا اجازه دادی تو را در فیلم این گونه نشان دهند افزود: من می‌خواستم صادقانه روایت بشود و عوامل فیلم هم همین طور. چون ما همیشه یک تصویر کلیشه‌ای از خانواده شهید داریم که باعث شده مخاطب فکر کند شهادت برای یک قشر خاص است. این فیلم می‌گوید شهادت برای همه اقشار جامعه است.

وی در پایان صحبت‌های خود گفت: امیدوارم از فیلم لذت برده باشید و خواهشی که دارم این است که کمک کنید به دیدن این فیلم، نه برای فروش بلکه برای اثراتی که این تیپ فیلم‌ها دارند و می‌توانند به ساختن جامعه آینده ما کمک کنند.

سحر دانشور: هناس؛ در تقاطع خاطره و رؤیا
سحر دانشور از فعالان حوزه زن و خانواده مهمان دیگری بود که به ایراد سخن پرداخت و با بیان این که هناس را در تقاطع خاطره و رویا می‌بینم گفت: آرمیتا در کنار مادرشان یکی از مهم‌ترین بخش‌های حافظه جمعی ایرانی هاست. این خاطره ابعاد متفاوتی را برای جامعه ما ایجاد کرده است که یکی از مهم ترینش این است که این خاطره دردناک که حافظه جمعی ماست پیوند می‌خورد به یک رویای جمعی.

وی در ادامه گفت: شهید رضایی‌نژاد برای چه می‌جنگید؟ قسمتی از آن را در فیلم می‌گوید؛ می‌گوید به خاطر این که دارند زور می‌گویند یا یکی از شخصیت‌های فیلم می‌گوید که یک چیز‌هایی برای داریوش مهم است از جمله آینده جایی که دخترش در آن زندگی می‌کند. این یک رویاست. مفصل این خاطره و رویا چه کسی است؟ یک زن. شما در این تقاطع می‌توانید ببینید که کنشگران زن چه طور می‌توانند ایفای نقش بکنند. این همان چیزی است که احیای سینمای انقلاب اسلامی در حوزه زنان است.

این فعال حوزه زنان و خانواده با اشاره به این که سینمای اجتماعی ما پیش از این نمونه آثار، عمدتا برخاسته از گفتمانی بود که زن ایرانی را زنی خسته و سرخورده نشان می‌داد و در سویه نقد ایستاده بود ادامه داد: در سینمای اجتماعی در آثار مختلفی که در حوزه زن تولید می‌شود، عمدتا تمرکز به وضع موجود است و نه راه به خاطره دارد نه راه به رویا. من منکر نقد‌ها نیستم، اما باید ببینیم طرح آن انتقادات در چه بستری می‌تواند پویا باشد.

سحر دانشود در ادامه گفت: سینمای انقلاب اسلامی وقتی سراغ زن می‌رود دوربین را می‌گذارد سر نقطه کنشگری زن و در مرز خاطره و رویا خودش را خلق می‌کند. این وجه ممیزه سینمای انقلاب اسلامی است. اینجاست که می‌توانیم بگوییم سینمای اجتماعی به واقعیت نزدیک می‌شود و امکانات جدیدی را برای ما خلق می‌کند. یکی از کوچکترین این امکانات کنشگری شخص خانم پیرانی در مواجهه با مخاطبین است. این امکان از دال محتوایی چنین سینمایی خلق می‌شود.

مریم کثیری: هناس الگوی زن منفعل را به الگوی زن کنش‌گر تبدیل کرد
همچنین مریم کثیری از فعالان عرصه فرهنگ و رسانه به عنوان آخرین سخنران گفت: هشت سال پیش ما تحقیقی کردیم در چند کشور جهان عرب مبنی بر رابطه مهارت‌های دست‌ورزی دختران با اعتماد به نفسی که دارند. نتایجی که به دست آوردیم این بود به میزانی که مادر خانواده دچار انفعال است -به این معنا که کنشگری اجتماعی ندارد- به همین میزان کودکان این خانواده به خصوص دخترانشان اعتماد به نفس پایینی دارند و منفعل هستند. تا وقتی که سینمای ایران زنی که ارائه می‌دهد زن منفعلی‌ست و الگویی ازائه می‌دهد که حل مسئله نمی‌کند نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که تمدن آینده تمدنی باشد که بتوان به آن امیدوار بود.

وی افزود: پسر‌های ما قهرمان زیاد دارند، اما ما به شدت در ارائه الگوی زن فعال برای دختربچه‌ها و دختران نوجوانمان فقیریم و هناس اولین قدم‌های رسانه‌ای ماست که به دختران جامعه می‌گوید که شما‌ها الگو دارید. در فیلم‌های دیگری هم مادران یا همسران شهدا را دیده ایم، اما آن‌ها منفعل اند؛ منتظرند. هیچ کدام اکت اجتماعی انجام نمی‌دهند. اما هناس الگوی زن منفعل را به الگوی زن کنشگر تبدیل کرد.

مخاطبان می‌توانند جهت اکران فیلم سینمایی هناس در مناطق فاقد سینما به سامانه Ekranmardomi.ir مراجعه کنند.