«بازآفرینی بافت فرسوده» تنها محدود به «ساخت آپارتمان جدید» نیست

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، برنامه گفتگوی اقتصادی رادیو گفتگو در روز چهارشنبه ۱۵ دی ماه، در محل اندیشکده اقتصاد مقاومتی، با موضوع بازآفرینی بافت‌های فرسوده و با حضور کارشناسان برگزار شد. در این برنامه مهندس عبداللهی کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی ضمن انتقاد از کم کاری دولت در احیای بافت فرسوده، افزود: در بازآفرینی بافت‌های فرسوده هدف نباید صرفا ساختن منازل مسکونی جدید و گران قیمت از طریق بلندمرتبه سازی باشد. بلندمرتبه سازی موجب افزایش تراکم و کاهش کیفیت زندگی مردم می‌شود و اغلب به خروج ساکنین بافت‌های فرسوده از محل زندگی شان می‌شود؛ بنابراین باید هدف اصلی در بازآفرینی، نوسازی کلیت محله با همراهی ساکنین در آن منطقه و محور قرار دادن توسعه افقی باشد.

به گزارش مسیر اقتصاد برنامه گفتگوی اقتصادی رادیو گفتگو در روز چهارشنبه ۱۵ دی ماه به بحث «بازآفرینی بافت‌های فرسوده» اختصاص داشت. در این برنامه مهندس عبداللهی، کارشناس حوزه مسکن و شهرسازی اندیشکده اقتصاد مقاومتی، دکتر پرویز آقایی مدیر کارگروه مسکن اندیشکده پایا، مهندس علی خانی معاون برنامه ریزی و توسعه شهری سازمان نوسازی شهر تهران حضور داشتند.

هدف از بازآفرینی بافت فرسوده «احیای بافت» است نه «بلندمرتبه سازی»
مهندس عبداللهی، کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی در این برنامه ضمن تاکید بر لزوم تعریف دقیق‌تر بافت فرسوده گفت: تعریف شورای عالی شهرسازی سه شاخص ریزدانگی، نفوذناپذیری و کمبود مقاومت را مطرح می‌کند. اما به طور مثال در منطقه ۱۶ شهرداری تهران، بافت‌های فرسوده تمامی سه شرط فوق را ندارند و این مسئله موجب شده مردم نتوانند از تسهیلات آن استفاده کنند. بازآفرینی بافت‌های فرسوده یک فرآیند تدریجی است و لازمه آن همراه کردن مردم است. ما قصد داریم ۴ میلیون مسکن در دولت سیزدهم ساخته شود، اما مشخص نیست چه سهمی از آن قرار است در بافت فرسوده باشد.

وی افزود: با توجه به اینکه تراکم جمعیتی در بافت‌های فرسوده کشور بالاست و کیفیت زندگی در این اماکن نیازمند بهبود است، هدف اصلی نمیتواند افزودن ساکنین جدید باشد. باید با روش‌هایی به سمت بازآفرینی برویم که کیفیت زندگی را برای ساکنین فعلی بالا برویم. نکته دیگر اینکه بلندمرتبه سازی در فرآیند بازآفرینی بافت فرسوده موجب می‌شود دوباره تراکم بالا و ریزدانگی و مشکل معابر در این مناطق پا برجا بماند؛ بنابراین باید از بلندمرتبه سازی در بازآفرینی بافت فرسوده جلوگیری شود. علاوه بر این باید از ساخت واحد‌های مسکونی کوچک مقیاس که موجب بالارفتن تراکم در این بافت‌ها میشود نیز جلوگیری شود. اگر از بلندمرتبه سازی جلوگیری شود، کیفیت زندگی مردم بالا میرود. افراد ساکن بافت فرسوده نباید از منطقه خودشان خارج شوند، ولی در بخش‌های فرسوده‌ای که تراکم بالایی دارند، نباید با بلندمرتبه سازی شرایط تراکم فعلی حفظ شود و باید با تدابیری شرایط برای کاهش تراکم و بالا رفتن کیفیت زندگی مردم فراهم شود.

مهندس عبداللهی - نشست بازآفرینی بافت فرسوده

کوچک سازی مشکل مسکن مردم در بافت فرسوده را حل نمی‌کند
عبداللهی در ادامه گفت: حداقل کاری که باید برای بافت فرسوده انجام شود مقاوم سازی منازل مسکونی در برابر زلزله و نگهداشتن ساکنین بافت‌های فرسوده در همان مناطق است، ولی در حال حاضر برای این مهم برنامه ریزی نشده است. در بازآفرینی بافت‌های فرسوده هدف اصلی باید زنده شدن محله باشد، نه اینکه صرفا ساخت مسکن جدید با قیمت بالا مد نظر قرار بگیرد و اهالی منطقه مجبور شوند برای ادامه زندگی به جای دیگر نقل مکان کنند.

وی افزود: در دهه هفتاد وزارت مسکن به طور گسترده سیاست کوچک سازی را در دستورکار قرار داد و مردم را از خانه‌های ویلایی حیاط دار به سمت آپارتمان نشینی سوق داد؛ اما همچنان شاهد هستیم که مشکل مسکن مردم حل نشده است. این مسئله نشان می‌دهد صرف کوچک سازی مشکل را حل نمی‌کند و باید به سمت راهکار‌های دیگری برویم که قیمت تمام شده و فروش مسکن را ارزان و متناسب با توان مردم نماید.

بافت‌های فرسوده باید با روش «خانه در برابر خانه» بازآفرینی شود
عبداللهی درخصوص راهکار بازآفرینی بافت‌های فرسوده گفت: روش مناسب برای بازآفرینی بافت فرسوده سیستمی همچون LRP است که در آن به جای خانه در ازای پول، خانه در ازای خانه قبلی تحویل داده می‌شود و به این ترتیب نیازی به خارج شدن ساکنین بافت فرسوده به دلیل مشکلات مالی نیست. در این روش بازآفرینی بافت فرسوده به نقدینگی کمتری نیز نیاز دارد؛ چراکه ساکنین برای تحویل گرفتن مسکن جدید پولی پرداخت نمی‌کنند و نیازی به اخذ تسهیلات ندارند.

وی افزود: علاوه بر این در این روش افزایش قیمت زمین و موج‌های تورمی به افزایش قیمت مسکن در بافت‌های فرسوده و کاهش قدرت خرید آن‌ها منجر نمی‌شود و در نتیجه علاوه بر بهبود کیفیت زندگی ساکنین، به دلیل عدم تملک اجباری خانه‌ها حس رضایت آن‌ها فراهم می‌شود.

بسیاری از شهر‌های ایران قابلیت توسعه افقی دارد
دکتر آقایی در این نشست گفت: ما بافت فرسوده نداریم، فضای فرسوده داریم. در احیای بافت فرسوده باید شرایطی فراهم شود که ا افزایش قیمت جلوگیری شود و ساکنین این مناطق مجبور نشوند برای ادامه زندگی به حاشیه شهر کوچ کنند. برای این هدف لازم است مسکنی که در این مناطق ساخته میشود قابل استطاعت برای ساکنین آن‌ها باشد؛ این درحالیست که در کشور ما مسئولین معمولا بین نجات مردم حاشیه نشسن و سود بانک‌ها، طرف بانک‌ها را گرفته‌اند و این مسئله موجب افزایش قیمت مسکن شده است.

آقایی نشست بازآفرینی بافت فرسوده

وی افزود: بسیاری از شهر‌های ایران ظرفیت توسعه افقی دارد و نباید از عرضه زمین برای ساخت مسکن جلوگیری شود و با بلندمرتبه سازی از کیفیت زندگی مردم کاسته شود. اینکه بدون مطالعه گفته شود که از عرضه زمین جلوگیری شود و تراکم شهر‌ها بالا برود حرف قابل قبولی نیست و حاشیه نشینی و کاهش کیفیت زندگی مردم را درپی دارد. مشکل فعلی بافت‌های فرسوده کشور ریشه در برنامه ریزی ناصحیح دولت دارد و نمیتوان در این زمینه مردم را مقصر دانست. در عین حال دولت در بازآفرینی بافت‌های فرسوده هیچ برنامه‌ای برای بخش‌های حاشیه شهرها، خصوصا شهر تهران ندارد و صرفا بافت‌های درون شهر را در نظر دارد.

آقایی در ادامه گفت: در کشور‌های جهان به سمتی رفتند که سازندگان مسکن به سمت ساخت منازل مسکونی ارزان قیمت حرکت کنند، ولی در شهر‌های ایران هیچ برنامه‌ای برای این مسئله دیده نمیشود و منازل مسکونی نتناسب با نیاز کشور ساخته نمیشود؛ در بافت فرسوده نیز همین وضعیت حاکم است.

بافت‌های فرسوده کشور ظرفیت ساخت ۱.۳ میلیون مسکن را دارد
مهندس خانی نیز در این برنامه ضمن تاکید بر اهمیت بازآفرینی بافت فرسوده در بهبود زندگی مردم و ساخت مسکن با کیفیت گفت: برنامه مسکن کشور باید به سمت نوسازی و بازآفرینی بافت فرسوده هدایت شود تا با هزینه کمتر مسکن تولید شود و برای مردم نیز قابل استطاعت باشد. ظرفیت تولید مسکن در بافت فرسوده کشور بیش از یک میلیون و سیصد هزار واحد است، ولی باید به نحوی در این مناطق مسکن ساخته شود که ساکنین همین مناطق آن‌ها را بخرند.

وی افزود: برخی ضوابط شهرسازی در تهران و دیگر شهر‌های کشور اجازه نمی‌دهد مسکن ارزان قیمت و متناسب با نیاز خانواده‌ها ساخته شود و همین مسئله هم در افزایش مشکلات بخش مسکن کشور، خصوصا در بافت فرسوده موثر است. به نظر می‌رسد روند فعلی گرانی مسکن در کشور در راستای منافع عده خاصی است و نفع عمومی مردم در آن مغفول مانده است.