گزارش|
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بازنگری آیین نامه انضباطی دانشجویان چند سالی است که در دستور کار شورای اسلامی شدن دانشگاهها در شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته است. آیین نامه‌ای که سابقا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده بود، به دلیل تغییرات برخی موارد در فضای دانشگاهها نیاز به بازنگری‌های اساسی است که این بازنگری بر اساس سند دانشگاه اسلامی در حال انجام است.
آیین نامه‌ای که یک مرحله اصلاح شد
آیین‌نامه انضباطی دانشجویان اواخر سال ۹۸ با پخش شایعاتی در فضای مجازی سر و صدای زیادی به پا کرد؛ با این مضمون که آیین نامه اصلاحی که از سوی دو وزارت خانه علوم و بهداشت قرار است به دانشگاهها ابلاغ شود محدودیت در فضای مجازی را به دنبال دارد و دانشجو در این فضا از سوی دانشگاه رصد کامل می‌شود.
البته با تمام شایعاتی که به گوش دانشجویان رسید این آیین نامه اصلاح و به امضای وزیر بهداشت، درمان آموزش و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسید و پس از آن به دانشگاه‌های سراسر کشور ابلاغ شد. آخرین شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی مصوبه شهریورماه سال ۷۴ است. شیوه‌نامه اجرای آیین‌نامه انضباطی دانشجویان در سیصد و پنجاه و هشتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است. این شیوه‌نامه نگارنده اصول حاکم بر رسیدگی به تخلفات دانشجویان است که در هفت بخش نگاشته شده است.
شورای انضباطی دانشجویان باید در انجام مسئولیت خود به تخلفات دانشجویان به‌طوری رسیدگی کند که موجب تحقیر و توهین به دانشجویان نشود. همچنین از تجسس و تفتیش پرهیز شود. این برخورد‌ها توهم با حفظ آبرو و حیثیت اجتماعی دانشجو باشد. شورای انضباطی دانشجویان در اولین مرحله باید تذکر و ارشاد کار خود را آغاز و زمینه اجتناب از تخلف و میل به اصلاح را در فرد خاطی و محیطی ایجاد کند.
اصول حاکم بر رسیدگی به تخلفات دانشجویی که در آیین نام اصلاح شده آمده است
۱۶ اصل (قانونی بودن تخلفات، قانونی بودن تنبیهات، قانونی بودن آیین رسیدگی، برائت، بی‌طرفی، حق دفاع، حق بر استماع، محرمانگی، تناسب، رفتار برابر، ارائه مبانی تصمیم، احترام به حقوق و آزادی و حفظ کرامت انسانی، شفافیت، عدم تجسس و اصل حق بر رسیدگی منصفانه) برای رسیدگی به تخلفات دانشجویان مطرح است. تخلفات و تنبیهاتی که در خصوص دانشجویان است در آیین‌نامه انضباطی دانشجویان و شیوه اجرایی عنوان شده است و باید بر اساس آن نسبت به دانشجویان اعمال شود.
در آیین‌نامه انضباطی دانشجویان بر برائت دانشجو است و هرگونه شک در احراز تخلف بودن رفتار ارتکابی از سوی دانشجو و احراز انتساب تخلف ارتکابی باید به نفع دانشجو تفسیر شود. همچنین در صورت عدم وجود هرگونه دلیل مبنی بر احراز و انتساب تخلف دانشجو برای اثبات برائت خود نیاز به ارائه دلیل ندارد.
شورا‌های انضباطی دانشجویان باید بی‌طرفانه برخورد کند و صدور حکم بر اساس ملاحظات شخصی، سیاسی، حزبی یا هرگونه موضوع غیر مرتبط به تخلف انتسابی اجتناب کند. دانشجو از یک رسیدگی عادلانه و منصفانه طی مهلت منطقی بهره‌مند است و تا زمان تخلف و قطعیت حکم انضباطی دانشجو وی از کلیه امتیازات دانشجویی برخوردار است.
گفتنی است حفظ حریم خصوصی دانشجویان الزامی است و شورا‌ها در هیچ موردی مجاز به تجسس در حریم خصوصی دانشجو یا ادله اطلاعات و طرح سؤالات غیر مرتبط با موضوع تخلف جاری برای تحصیل شواهد نیستند و تحقیق در آن‌ها در مورد تخلف انتسابی به دانشجو مجاز است. از همین رو شواهدی که با نقض حریم خصوصی دانشجویان یا سایر غیر قانون تحصیل شوند، نمی‌تواند مستند تصمیم شورا قرار بگیرند و آرا و احکام صادره مبتنی بر این موارد فاقد و به جهت قانونی است.
اصول حاکم بر رسیدگی به تخلفات دانشجویان بر ۷ بخش (تشکیل، ترکیب، شرایط و روش انتخاب اعضای شورای انضباطی، تخلفات و تنبیهات، شورای بدوی، شورای تجدیدنظر، شورای مرکزی، صدور، ابلاغ و اجرای احکام انضباطی و سایر موارد) استوار است.
در شورا‌های انضباطی دانشجویان چه کسانی عضویت دارند؟
ترکیب شورای بدوی، معاون فرهنگی دانشجوی دانشگاه به‌عنوان رئیس شورای بدوی، یکی از اعضای هیئت‌علمی گروه معارف یا نماینده دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، یکی از اعضای هیئت‌علمی گروه حقوق دانشگاه، دو نفر عضو هیئت‌علمی دانشگاه به پیشنهاد معاون فرهنگی دانشجویی و حکم رئیس دانشگاه و دو نفر دانشجوی دانشگاه به پیشنهاد معاون فرهنگ دانشجویی و حکم رئیس دانشگاه همچنین دبیر شورای بدوی به پیشنهاد معاون فرهنگی و دانشجویی و حکم رئیس دانشگاه بدون داشتن حق رأی شورا حضور دارند.
ترکیب شورای تجدیدنظر شامل: رئیس دانشگاه به‌عنوان رئیس شورا، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، ۲ نفر از اعضای هیئت‌علمی و یک نفر دانشجوی دانشگاه پیشنهاد معاون فرهنگی و دانشجویی و انتخاب رئیس دانشگاه و باور فرهنگی دانشجویی دانشگاه به‌عنوان دبیر شورای تجدیدنظر بدون داشتن حق رأی از اعضای این شورا هستند.
ترکیب اعضای شورای مرکزی وزارتین شامل رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد به‌عنوان رئیس این شورا هستند. همچنین در این شورا مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دریکی از دانشگاهها به پیشنهاد رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها از دیگر اعضای شورای مرکزی وزارتین است. همچنین در این شورا یک نفر حقوقدان و مسئول دبیرخانه نفر از اعضای هیئت‌علمی دانشگاهها حضور دارند. گفتنی است مسئول دبیرخانه این شورا حق رأی ندارد.
همچنین یک نفر دانشجو، دو نفر از معاونین دانشجویی دانشگاهها، معاون دانشجویان داخل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از دیگر اعضای شورای مرکزی هستند.
شرایط انتخاب اعضای شورا‌های انضباطی دانشجویان
کلیه اعضای شورای انضباطی که به لحاظ شخصیت حقیقی انتخاب می‌شوند باید در تقوا، امانت‌داری و استقلال نظر از حسن شهرت برخوردار بوده و مورد وثوق، فاقد سوءسابقه‌دار، متأهل باشند. دانشجویان حاضر در این شورا نیز باید ترجیحاً متأهل و در صورت وجود دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه از دانشجویان دوره کارشناسی ارشد یا دکترا باشند. همچنین این دانشجویان ترجیحأ نیمی از واحد‌های آموزشی دوره تحصیلی خود را گذرانده باشند یا آنکه یکی از مقاطع تحصیلی پیشین خود را در همان دانشگاه به پایان رسانده باشند و در طی مدت تحصیل خود مشروط نشده و فاقد سوءسابقه انضباطی نیز باشند.
تنبیهات دانشجویانی که با حکم شورای انضباطی دانشگاه اعمال می‌شود می‌تواند از احضار و اخطار شفاهی بدون درج در پرونده دانشجو و تا اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاهها تا ۵ سال ادامه داشته باشد.
اقدام به تخلف دانشجو به منظره تخلف حساب می‌شود
اگر قصد ارتکاب به تخلف محرز باشد و دانشجویی شروع به انجام آن کند، اما تخلف طور کامل واقع نشود چنانچه اقدامات انجام‌شده به‌عنوان یکی از تخلفات در شیوه‌نامه را داشته باشد محکوم به تنبیه همان تخلف می‌شود. همچنین اگر فعل واحد دارای عناوین متعدد تخلف باشد، تنها تحت عنوان تخلفی که مجازات شدیدتری دارد رسیدگی می‌شود.
دانشجویان باید توجه داشته باشند چنانچه شورای انضباطی نسبت به تعلیق اجرای حکم دانشجو اقدام کنند و دانشجو طی مدت باقیمانده از تحصیل اقدام و تخلف دیگری نمایند که به صدور حکم انضباطی قطعی منجر شود، حکم تعلیقی قبلی نیز به اجرا درخواهد آمد و درهرصورت اعتبار اجرای حکم تعلیقی تا پایان مقطع تحصیلی جاری دانشجو است.
تخلف دانشجو به خانواده گفته می‌شود
همچنین در صورت قطعی شدن حکم مشتمل بر محرومیت از خوابگاه یا تحصیل مراتب به صلاحدید شورا به، ولی سرپرست یا همسر دانشجو اطلاع داده می‌شود. البته اخذ نظر دفتر مشاوره برای صدور و اعمال تنبیه محکومیت از خوابگاه الزامی است.
تفکیک تخلفات دانشجویان (تخلفات عمومی، سیاسی، اخلاقی، آموزشی واداری)
تخلفات عمومی دانشجویان: تخلفات دانشجویان از قبیل تهدید، تطمیع، توهین، تهمت ضرب و جرم، تخلفات رایانه‌ای و مخابراتی، سرقت، رشوه اختلاس، قتل و... می‌شود.
دانشجویی که تهدید، تطمیع، توهین و فحاشی، هتک حرمت، تهمت و افترا و نشر اکاذیب انجام دهد محکوم‌به اخطار کتبی بدون درج در پرونده انضباطی، تذکر کتبی و درج در پرونده انضباطی، توبیخ کتبی و درج در پرونده انضباطی، محرومیت در تسهیلات رفاهی دانشگاه یا ایجاد تغییر در آن‌ها از قبیل وام خوابگاه و... از یک ماه تا مدت باقیمانده از تحصیل، دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف منجر به ایجاد ضرر و زیان شده باشد و من به مدت ۱ نیمسال یا از ۱ تا ۶ ماه بدون احتساب سنوات می‌شود. در صورت تکرار تخلف دانشجو به تخلف این تنبیهات قابل تشدید است.
از دیگر تخلفاتی که دانشجویان در دانشگاهها می‌توان به سرقت، اخذ یا دادن رشوه یا کلاه‌برداری، خیانت‌درامانت یا ایراد خسارت، نگهداری هم خریدوفروش یا استفاده از سلاح گرم یا سرد غیرمجاز افشانه و شوکر، قتل عمد و تخلفات رایانه‌ای و مخابراتی از قبیل هک کردن و ویروسی کردن و... اشاره کرد.
تخلفات آموزشی و اداری دانشجویان: تقلب در آزمون‌ها یا فعالیت‌های آموزشی، تقلب در فعالیت‌های پژوهشی، فرستادن دیگری به‌جای خود در امتحان، اخلال ایجاد وقفه یا مزاحمت برای برنامه‌های خوابگاه یا دانشگاه، فقط خرید فروش یا افشای سؤالات یا ورقه‌های امتحانی از جمله تخلفات آموزشی و اداری دانشجویان است که در شورای انضباطی دانشگاه به آن رسیدگی می‌شود و در شیوه‌نامه این شورا چگونگی برخورد با این دانشجویان درج‌شده است.
تخلفات سیاسی دانشجویان: عضویت در گروه‌های محارب، مفسد، ملحد یا هواداری، فعالیت و تبلیغات به نفع گروهک‌ها و مکاتب الحادی، ایجاد آشوب در محیط دانشگاه ازجمله تخلفات سیاسی دانشجویان است. همچنین توهین به شعائر و مقدسات اسلامی یا ملی، ادیان رسمی کشور یا ارتکاب اعمالی بر ضد نظام جمهوری اسلامی مانند فحاشی با استفاده از الفاظ رکیک (شفاهی یا کتبی از طریق شعارنویسی و پخش اعلامیه) نیز جزء تخلفات سیاسی محسوب می‌شود.
تخلفات اخلاقی دانشجویان: استعمال مواد اعتیادآور یا استفاده از مشروبات الکلی همچنین مشارکت یا همکاری در این خصوص نگهداری خریدوفروش تولید و توزیع آن جزو تخلفات اخلاقی دانشجویان محسوب می‌شود. همچنین ارتکاب به قمار و تجاهر و خریدوفروش آلات آن و استفاده از هرگونه آلات لهو لعب یا محصولات رسانه غیرمجاز تخلف اخلاقی است.
عدم رعایت شئون دانشجویان نیز تخلف اخلاقی محسوب می‌شود. بدین معنا که دانشجو هرگونه رفتار خلاف شئون منزلت و رفتار مسلم که دانشگاهیان آن را مضمون بدانند، انجام دهد مرتکب تخلف شده است. همچنین در صورت تکرار تنبیه قابل تشدید است.
بر اساس شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان عدم رعایت موازین محرز شرعی در ارتباط با نامحرم نیز جزو تخلفات اخلاقی برای دانشجویان محسوب می‌شود. عدم رعایت موازین شرعی در ارتباط با نامحرم در صورت شکایت شاکی خصوصی و احراز تخلف تنبیه خواهد شد.
صدور ابلاغ و اجرای احکام انضباطی: در صدور حکم انضباطی دانشجو، تاریخ صدور و شماره حکم، مشخصات دانشجو، دلایل انتساب تخلف عنوان تخلف انتسابی به دانشجو و تنبیه تعیین‌شده با ذکر مستند قانونی و تعیین قطعی و قابل اعتراض بودن حکم همچنین تعیین زمان اجرای احکام دانشگاه با رعایت بازه زمانی حداقل ۲۰ روز پس از تاریخ صدور حکم الزامی است.
احکام صادره از شورای انضباطی حداکثر ظرف ده روز از تاریخ صدور از طریق دبیرخانه با امضای رئیس و دبیر شورا‌ها به دانشجو ابلاغ می‌شود در صورت درخواست مکتوب دانشجو و موافقت شورای انضباطی زمان اجرای حکم می‌تواند قبل از صدور حکم تعیین شود صورت‌جلسه برای نوشتن حکم اعلام‌شده به دانشجو باید در پرونده دانشجویان نگهداری شود.
نکات قابل‌تأمل شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان
بر اساس تعلیمات اسلامی و اصول قانونی امنیت و مصونیت شهروندان و منع از تجسس، اعضای شورا و کارکنان دبیرخانه شورای انضباطی مجاز به تجسس در زندگی خصوصی این دانشجویان نبوده و موظف‌اند کلیه اطلاعات مربوط به تخلف دانشجو را محرمانه تلقی کنند و از افشای آن به‌جز به همسر، والدین یا سرپرستان دانشجو خودداری کنند.
رسیدگی به درخواست انصراف، میهمانی، انتقال یا تسویه‌حساب دانشجویانی که پرونده تخلف آن‌ها در شورای انضباطی دانشگاه در دست رسیدگی است یا اجرای احکام صادرشده در خصوص آن‌ها به انجام نرسیده منوط به موافقت و اعلام نظر قطعی آن شورا است. همچنین دبیر شورا می‌تواند با هماهنگی رئیس شورای انضباطی حذف مورد از افراد مطلع برای شرکت در جلسه شورای انضباطی بدون داشتن حق رأی دعوت کند.
گفتنی است، در صورت پیگرد یا محکومیت قطعی قضایی که منتهی به بازداشت موقت یا حبس شود، مدت بازداشت یا حبس جزو سنوات دانشجو محسوب نگردیده و دانشجو پس از پایان مدت محکومیت می‌تواند به ادامه تحصیل بپردازد و چنانچه مدت محکومیت از مدت مجاز مقطع تحصیلی بیشتر باشد، دانشگاه نحوه ادامه تحصیل را با موقعیت جدید آموزشی تطبیق می‌دهد.
اما همین آیین نامه که از سوی وزارت خانه‌های بهداشت و علوم تصویب شده است این آیین نامه به شورای اسلامی شدن دانشگاهها ارجاع داده شده که این آیین نامه در حال بازنگری است.
آخرین وضعیت بازنگری آیین نامه انضباطی دانشجویان
حجت الاسلام روح الله شاطری درباره آخرین وضعیت بازنگری آئین نامه انضباطی دانشجویان در شورای اسلامی شدن دانشگاهها گفت: آئین‌نامه انضباطی با تأکید بر رفتار حرفه‌ای دانشجویان در محیط آموزش عالی و پیشگیری از تخلفات حرفه‌ای و اخلاقی، پس از انجام مراحل کارشناسی در دبیرخانه در جلسات شورا مورد بازنگری قرار گرفته است.
وی ادامه داد: قرار است کار حقوقی بر روی آئین نامه انجام شود. آئین نامه انضباطی، چون مدیریت انضباط در عرصه رفتار در محیط دانشگاهی و دانشجویی است طبیعتاً باید مفاد و مصادیق آن مطابق با شرایط روز بروزرسانی شود. ضرورت این بروزرسانی احساس شده است و معاونان دانشجویی وزارت علوم و بهداشت در حال تدوین آن هستند. هر زمان نهایی شود اعلام می‌شود. در حال حاضر آئین نامه قبل ملاک عمل است.
دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاهها درباره اینکه عنوان شده بود که در بروز رسانی شیوه نامه انضباطی دانشجویان موضوع تخلف در فضای مجازی به شیوه نامه اضافه شده است، افزود: خیر، قانون جدیدی که به دنبال تفتیش حوزه‌های خصوصی افراد در فضای مجازی شود وجود نداشت.
وی افزود: روح آئین نامه انضباطی، مدیریت انضباط رفتاری دانشجو در حیطه‌هایی است که نسبت مستقیم با هویت دانشجویی او دارد.
شاطری ادامه داد: یعنی اگر فرض کنید در فضای مجازی یک جمعی با هویت تشکلی، صنفی، دانشجویی و کانونی اعلام موجودیت کنند و نسبتی بین خودشان و دانشگاه شان برقرار کنند و یک رفتاری را از خود صادر کنند، نسبت بررسی انضباطی آن رفتار که خودشان آزادانه به آن هویت دانشجویی داده و خودشان را منصوب به جایی کردند، بررسی انضباطی می‌شود نه اینکه بگردند و همه حوزه‌های خصوصی شهروندان دانشگاهی را ببینند که هر کسی چه کاری انجام می‌دهد و بازخواست کنند.
آیین نامه انضباطی دانشجویان البته به دلیل پررنگ شدن فضای مجازی نیاز به اصلاحات اساسی دارد که بازنگری‌ها باید با توجه به استفاده‌های دانشجویان از فضای مجازی باشد که باعث حرفه‌ای شدن رفتار دانشجویان و اصلاح برخی رفتارهای ناپسند شود.
ارسال نظرات