پرونده ویژه | چالشی بر درآمدزایی دانشگاهها ۲
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، شرایط اقتصادی کشور و روند کند اختصاص بودجه از سوی دولت باعث شده که مسائل مالی و کمبود بودجه در سال‌های اخیر بیشترین دغدغه دانشگاهها را به خود اختصاص دهد، در حالی این روند طی سال‌های گذشته با پرداخت‌های مالی کمتر نسبت به آنچه که در لایحه بودجه در نظر گرفته شده بود آغاز شد به جایی رسید که دانشگاهها را الزام به درآمد زایی و درآمد بخشی از بودجه خود کرد. حالا درآمد زایی دانشگاهها در حوزه‌های مختلف به عنوان یکی از دستورکار‌های الزامی آن‌ها قرار گرفته و باید بر اساس بودجه بندی دولت بیش از ۲۵ درصد بودجه دانشگاهها از درآمد اختصاصی آن‌ها تامین شود.
بحث درآمد زایی و راهکار‌ها و روش‌های موثری که دانشگاهها باید نسبت به آن‌ها اقدام کنند مسئله ای است که کمتر به آن پرداخته شده و یا به زیان بهتر دانشگاهها باید چه مسائلی را در این حوزه دنبال کنند که بتوانند با زمان کمتری به درآمدزایی برسند که برای این راهکار‌ها به سراغ دانشگاهها رفتیم تا راهکار‌های موثر در بخش درآمدزایی را توانیم ارائه کنیم.
در این گفتگو راهکار‌ها و برنامه ریزی‌های دانشگاه خواجه نصیر را در گفتگویی با عبدالمجید خشنود، معاون اداری و مالی این دانشگاه داشتیم که وی با اشاره به رویکرد دانشگاهها نسبت به درآمد اختصاصی گفت: این مسئله یکی از موارد در دستور کار دانشگاهها بوده و مشکلات مختلفی که در حوزه بودجه ایجاد شده است برنامه‌های مختلفی برای رفع این مشکلات تدارک دیده شده است. یکی از برنامه‌هایی که در مدیریت‌های قبلی نیز در دانشگاه خواجه نصیر بوده و در این دوره با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود تشکیل کارگروه درآمدزایی و کاهش هزینه‌ها است که در آستانه تشکیل آن هستیم که شامل مجموعه‌ای از هیئت علمی دانشگاه و دانش آموختگان که صاحب نظر هستند خواهد بود که بتوانیم به صورت متمرکز این مسئله را پیگیری کنیم.
دانشگاه خواجه نصیر برای درآمدزایی بیشتر کارگروه تشکیل می‌دهد
معاون مالی و اداری دانشگاه خواجه نصیر اضافه کرد: در خصوص موضوع درآمدزایی در دانشگاه‌های مختلف امکانات و ظرفیت‌ها متفاوت است، بنابراین روش‌های متنوعی برای درآمد زایی وجود دارد، برخی دانشگاهها املاک و امکاناتی دارند که از آن‌ها برای درآمدزایی استفاده می‌کنند. دو روش درآمدزایی در حال حاضر در دانشگاهها داریم که روش اول آن امکانات و ظرفیت‌هایی است که دانشگاهها در اختیار دارند که مختلف است که برخی دانشگاهها ظرفیت بیشتر و برخی ظرفیت کمتری دارند. دانشگاه‌هایی که از امکانات بهتری برخوردار هستند درآمدزایی بیشتری دارند برای مثال اجاره دادن املاک مازاد دانشگاه و یا درآمدزایی از امکانات ورزشی و رفاهی که به صورت عمومی ارائه می‌دهند، یک سری درآمدهای جاری دارند، اما روش دومی که دانشگاهها در درآمد زایی از آن بهره می‌گیرند فعالیت تخصصی دانشگاهها که شامل مباحث آموزش و پژوهش است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از موضوعاتی که ما در دانشگاه خواجه نصیر برروی آن تمرکز داریم و بخشی زیادی از درآمدزایی دانشگاه به آن اختصاص دارد مسائل آموزشی و پژوهشی است. به عنوان یک عضو هیات علمی معتقدم که دانشگاهها باید در حوزه تخصصی خود سراغ درآمدزایی بروند، وگرنه ارگان‌های دولتی در بحث درآمدزایی فعالیت می‌کنند، اما آن فعالیت تخصصی که فقط در جایی مانند دانشگاه می‌تواند حضور پیدا کند باید بیشتر سرمایه گذاری کنند. در دانشگاه خواجه نصیر تقریبا برنامه ریزی که در حال انجام است با اولویت در حوزه آموزش و در مرحله دوم در حوزه پژوهش و بحث انجام پروژه‌های صنعتی و مباحث متنوع آموزشی که شیوه‌های متنوعی در کشور دارد، برنامه جامعی در این زمینه در آمد زایی در حال انجام است.
توسعه شرکت‌های دانش بنیان در دستور کار
خشنود در خصوص فعالیت شرکت‌های دانش بنیان اضافه کرد: شرکت‌های دانش بنیان نیز در سال‌های اخیر فعالیت و رشد خوبی داشته اند و تعداد قابل توجهی هستند، اما به تعدادی که مورد نظر دانشگاه است نرسیده است، اما برنامه‌های خوبی است و یکی از درآمدهای دانشگاه خواجه نصیر شرکت‌های دانش بنیان است، اما به رقمی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده نرسیده اند. توسعه شرکت‌های دانش بنیان به عنوان یک توسعه زیرساختی است که در حال پیگیری است. اما در حوزه پروژه‌های پژوهشی، قراردادهای پژوهشی است، اما به درآمد آن به سطحی نرسیده که بتوان به عنوان منبع درآمدی بر روی آن حساب کرد تقریبا در پروژه‌های پژوهشی بیشترین سهم از درآمد زایی را اعضای هیات علمی دریافت می‌کنند و سهم بسیار کمی به دانشگاه می‌رسد واحتیاج به برنامه ریزی دارد و به همین دلیل به دنبال ایجاد کارگروهی هستیم تا بخش‌هایی که درآمد بیشتری دارند، تمرکز بیشتری بر روی آن‌ها داشته باشیم.
دانشگاهها سهم زیادی از قراردادهای پژوهشی ندارند
وی در خصوص وضعیت قرار داد‌های پژوهشی و میزان درآمد زایی در این حوزه گفت: دانشگاه خواجه نصیر بخشی از درآمد خود را از بخش قراردادهای پژوهشی دارد، اما امسال به دلیل شرایط خاص کشور این قرارداد‌ها با نوسان مواجه شده است، اما این بخش درآمد زیادی را شامل حال دانشگاهها نمی‌کند و بیشترین سود حاصل از این قرارداد‌ها نصیب اعضای هیات علمی دانشگاه می‌شود و تقریبا ۱۰ درصد از این درآمد به دانشگاه می‌رسد و می‌تواند تنها روی همین مقدار به عنوان درآمد حساب کند و مابقی در آمد حاصل از قرارداد صرف تجهیزات می‌شود و این یکی از بخش‌هایی است که در عنوان خدمات پژوهشی باید بازنگری شود که بتوانیم به عنوان یک درآمد پایدار به آن نگاه کنیم.
معاون مالی و اداری دانشگاه خواجه نصیر یادآور شد: در بخش عمومی دانشگاه خواجه نصیر به دلیل پراکندگی که در سطح شهر تهران دارد در این حوزه نسبت به دانشگاه‌های دیگر مشکلات بیشتری داریم. در بخش اموال و املاک و یا فضا‌های ورزشی دانشگاه خواجه نصیر بضاعت محدودتری دارد. در آینده برنامه‌هایی را داریم که بتوانیم در این حوزه نیز درآمدزایی داشته باشیم، اما در حال حاضر درآمد قابل توجهی نداریم، اما برنامه ریزی در حال انجام است.
دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی نسبت به بودجه کلی در سال گذشته حدود ۲۵ درصد درآمد اختصاصی داشت، اما پیش بینی‌هایی که در بودجه صورت می‌گیرد و تحققی که صورت می‌گیرد، منطقی نیست چرا که در سال جاری در آمد اختصاصی بسیار کمتر خواهد بود. درآمد حاصل از وجود دانشجویان و یا بخش دانشجویی کاهش پیدا کرده و یکی از مشکلاتی که دانشگاهها در سال جاری دارند پیش بینی آنچه که برای در آمد اختصاص در نظر گرفته بودند که بیشتر این پیش بینی‌ها با ادامه این روند تحقق پیدا نمی‌کند. البته هزینه‌ها هم کاهش پیدا کرده است، ولی برخی موارد مانند برگشت دادن شهریه‌ها و یا سنوات‌های بدون شهریه بار مالی زیادی را به دانشگاهها وارد کرد البته با شرایط باید مدارا کنیم. اما اگر شرایط تغییر پیدا کند و به قبل برگردد، درآمد‌ها کسب نشود، قطعا دانشگاهها با مشکل کمبود بودجه سنگینی مواجه می‌شوند.
خشنود یادآور شد: تا امروز حدود ۳۰ درصد از بودجه امسال تخصیص داده شده، اما نسبت به سال گذشته اختصاص بودجه روند بهتری دارد و نسبت به سال ۹۸ به لحاظ آماری بهتر است و اتفاقات خوبی افتاده و درحوزه تعمیر و تجهیز عمرانی تسریع ایجاد شده و روند قابل قبولی نسبت به سال‌های گذشته دارد و امید واریم تداوم پیدا کند.
وی در خصوص تشکیل کارگروه نظارت بر درآمدزایی دانشگاه خواجه نصیر گفت: احتمالا تا پایان شهریور ماه بتوانیم گزارشی در خصوص این کارگروه ارائه کنیم و خروجی این کارگروه به صورت کوتاه مدت و بلند مدت تعریف شده است که در یک فرآینده ۶ ماهه و یک ساله خواهد بود، اما به غیر از این کارگروه بحث فعالیت‌های درآمدزایی دانشگاه در حال انجام است و به دنبال این هستیم که با این مکانیسم خروجی مشخص و قابل توجهی در حوزه در آمدزایی داشته باشیم.
با این اظهار نظر معاون مالی و اداری دانشگاه خواجه نصیر، دانشگاهها در بحث قراردادهای پژوهشی هیچ نفعی نمی‌برند و باید در این قوانین بازنگری کارشناسی صورت گیرد که دانشگاهها بتوانند در بحث درآمدزایی بر روی حوزه پژوهشی به عنوان درآمد پایدار حساب کنند.
ارسال نظرات