به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، حمید چیت‌چیان امروز در اولین کنفرانس بین‌المللی آب مجازی با بیان اینکه در یک قرن اخیر ایران مثل بسیاری از کشورهای دیگر با مشکلات کمبود منابع آب و آلودگی آن مواجه شده است، گفت: رشد روزافزون جمعیت، افزایش شهرنشینی، گسترش صنایع، توسعه اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک سبب افزایش برداشت از منابع آب کشور شده است.
وزیر نیرو، افزود: محدودیت منابع آب از نظر کمی و کیفی تأمین آب مطمئن را در نقاط مختلف کشور در آینده نه چندان دور به یک چالش تبدیل خواهد کرد.
وی اظهار داشت: سرانه آب تجدیدپذیر در ایران به ازای هر یک نفر 1450 مترمکعب است که مثل بسیاری از کشورهای خاورمیانه در مرحله تنش آبی قرار داریم و علی‌رغم سرانه پایین میزان مصرف آب بسیار زیاد و ناپایدار است.
چیت‌چیان تصریح کرد: متوسط بارش بارانی از 249 میلیمتر در سال در 8 سال اخیر به حدود 214 میلیمتر کاهش یافته که این مقدار یک سوم متوسط بارش‌های جهانی است.
وزیر نیرو بیان داشت: حجم آب تجدیدپذیر 130 میلیارد مترمکعب بود، ولی با توجه به خشکسالی‌های اخیر این مقدار در دوره درازمدت منتهی به سال‌های 94 و 95 به 116 میلیارد مترمکعب کاهش یافته که اگر فقط 5 سال اخیر را در
نظر بگیریم، این رقم حدود صد میلیارد مترمکعب است.
وی تصریح کرد: بنابراین ایران با دارا بودن یک درصد جمعیت دنیا فقط 36 صدم درصد از کل آب منابع تجدیدپذیر دنیا را در اختیار دارد و این امر باعث می‌شود، تا به استفاده از آب مجازی فکر کنیم.
چیت‌چیان با بیان اینکه در ایران مثل تمام کشورها عمده‌ترین مصرف‌کننده آب، بخش کشاورزی است، گفت: از جمله مشکلات منابع آبی کشور توزیع منابع آب در حوزه‌های آبریز شش‌گانه است.
وزیر نیرو، گفت: بر اساس مطالعات سازمان هواشناسی کشور در سال‌های 2001 تا 2011، 529 طوفان مستقل روانه مرزهای غربی کشور شده و بر اساس این مطالعات 6 کانون جدی گردوغبار شناسایی شده که نشان می‌دهد، منشأ ریزگردهای استان‌های خوزستان و ایلام عمدتاً ناشی از تالاب‌های خشک شده عراق و بعضی مناطق مثل سوریه و اردن است.
وی افزود: البته روند هجوم گردوغبار نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر منشأ داخلی گردوغبار 12 درصد افزایش یافته است.
چیت‌چیان گفت: باید توجه داشت تغییر الگوهای رفتاری و مصرفی انسانی طی 4 دهه اخیر در ایران و جهان ناپایدار و غیرقابل ادامه است و در عین حال محدودیت‌های جدیدی به لحاظ بروز تغییرات جدید در تمام جهان به ویژه در منطقه منا و ایران در حال بروز است که این تغییرات شامل تبخیر و تعرق بیشتر و کاهش بارندگی و جابه جایی‌های جغرافیایی و بارش می‌شود.
وی گفت: با توجه به چنین شرایطی روش‌های مرسوم مدیریت آب کشور لازم است و با توجه به ملاحظات جدید مورد بازنگری قرار گیرد.
چیت‌چیان بیان داشت: باید دقت کرد که تجارت آب مجازی یک راه‌حل اساسی برای حل ریشه مشکلات فقر غذایی نیست، بلکه ابزاری است که به صورت هوشمندانه می‌توان در یک بازه زمانی مقدار فشار بر روی منابع آب، محیط زیست و امنیت محیط زیستی کشور به آن نگاه کرد.
وزیر نیرو با بیان اینکه راه‌حل اساسی این است که هر کشوری بر اساس ظرفیت‌های اکولوژی همان منطقه باید مصارف خود را تنظیم و تدوین کند، تصریح کرد: اعمال سیاست‌های تجارت آب مجازی و اعمال مدیریت پایدار روی منابع آب کشور علی‌رغم قدرت نهفته در این مفهوم می‌تواند روی امنیت غذایی یک کشور تأثیر منفی داشته باشد.
وی بیان داشت: همچنین می‌تواند روی ساختار روستایی یک کشور تأثیرات غیرقابل بازگشت ایجاد کند و می‌تواند باعث کاهش فعالیت در بخش کشاورزی شود، بی‌آنکه راه جایگزینی برای به کارگیری نیروی مازاد کشاورزی داشته باشد.
چیت‌چیان، افزود: واردات آب مجازی به صورت محصولات کشاورزی در صورتی که با برنامه‌ریزی انجام نشود، می‌تواند کشور واردکننده را در معرض تهدید و امتیازخواهی کشور صادرکننده قرار دهد.
وی افزود: تمرکز بیش از اندازه روی مؤلفه آب در تجارت آب مجازی از طریق واردات و صادرات می‌تواند به نادیده گرفتن مؤلفه‌های دیگر از جمله نیروی کار و بروز اشتباه در یک برنامه پایدار و مطمئن شود.
وزیر نیرو، گفت: علی‌رغم چالش‌های ذکر شده باید توجه داشت مفهوم آب مجازی مفهوم بسیار مفید در تأمین امنیت غذایی کشور است، ولی با توجه به موارد ذکر شده ضروری است برنامه‌ریزی در این راستا با دقت‌نظر و توجه به پیچیدگی‌های آن صورت گیرد.
چیت‌چیان، بیان داشت: تجارت آب مجازی عاملی مهم بر عدم بروز جنگ و ایجاد صلح و همکاری است، اما این تجارت فقط در شرایط صلح امکان‌پذیر است.
وی افزود: به عبارت دیگر در تجارت آب مجازی صلح و امنیت لازم و ملزوم یکدیگرند.
وزیر نیرو، گفت: وزارت نیرو به همراه وزارت جهاد کشاورزی، وزارت خارجه و سازمان محیط زیست قطعاً به دنبال استفاده بهینه از مفهوم آب مجازی در سیاست‌های سازمانی است.
چیت‌چیان تصریح کرد: بنابراین وزارت نیرو با هماهنگی با وزارت جهاد و سازمان فائو ایجاد یک بانک داده هوشمند را با مؤلفه‌های سیستمی از جمله پایش از دور آغاز می‌کند، تا با توسعه آن و ثبت لایه‌های مرتبط با آب مجازی یک
سیستم تصمیم‌ساز مدیریتی ایجاد کند تا نقش مثبتی در تحقق اهداف فوق‌الذکر و رفع فقر و گرسنگی و پیامدهای اجتماعی فراهم کند.