به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، به نقل از ستاد خبری نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، معنای کلیدواژه «تمدن نوین اسلامی» که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده در واقع همان احیای تمدن اسلامی است که با پیروزی انقلاب اسلامی نگاه ها به آن معطوف گردیده است، یعنی احیای عزت و کرامت انسان مسلمان در کنار برخورداری از دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی که می تواند نوید بخش ایجاد تمدنی نمونه باشد و تأکید مقام معظم رهبری بر عنصر پیشرفت همه جانبه به عنوان ماهیت واقعی تمدن نوین اسلامی در واقع به معنای تاکید بر عنصر حرکت و تعالی در همه عرصه ها و همه جنبه های زندگی مادی و معنوی می باشد.
تمدن نوین اسلامی پاسخگوی همه نیازهای انسان است
تمدن نوین اسلامی، تمدنی است که ضمن پاسخگویی به نیازهای طبیعی و مادی انسانها بعد معنوی و روحی آنان را به سمت کمال و سعادت راهنمایی می کند و این ساختار مطلوب که ریشه در برنامه های انسان ساز اسلامی دارد نه تنها بعد مادی و سخت افزاری تمدن را نفی نمی کند بلکه به آن جهت داده و آنرا از آفاتی که بشر دچار آن شده است مثل پوچ گرائی، عدم احساس امنیت، نابرابری، و فقدان معنی در زندگی نجات خواهد داد. و طلیعه این تمدن نوین اسلامی همان تداوم و استمرار انقلاب اسلامی و برپائی و اسقرار نظام جمهوری اسلامی است که توانسته دو بعد اصلی تمدن یعنی نرم افزاری و سبک زندگی و بعد سخت افزاری و مظاهر توسعه و پیشرفت را در کنار هم دیگر تعریف کند و بشارت به برپایی این تمدن نوین اسلامی را به بشریت بدهد. بدین ترتیب، احیای تمدن اسلامی در دوران معاصر از مسائل حساس و سرنوشت ساز جهان اسلام است. این مسئله، با در نظرداشت روند پر شتاب بیداری اسلامی به مثابه مهم ترین تحول اجتماعی ـ سیاسی معاصر، اهمیت دوچندان می یابد.
در نگاه مقام معظم رهبری، «بیداری اسلامی یعنی حالت برانگیختگی و آگاهی در امت اسلامی که اکنون به تحولی بزرگ در میان ملت‌های این منطقه انجامیده و قیام‌ها و انقلاب‌هایی را پدید آورده که هرگز در محاسبه شیاطین مسلط منطقه‌ای و بین‌المللی نمی‌گنجید؛ خیزش‌های عظیمی که حصارهای استبداد و استکبار را ویران و قوای نگهبان آنها را مغلوب و مقهور ساخته است. شک نیست که تحولات بزرگ اجتماعی، همواره متکی به پشتوانه‌های تاریخی و تمدنی و محصول تراکم معرفت‌ها و تجربه‌ها است. در ۱۵۰ سال اخیر حضور شخصیت‌های فکری و جهادی بزرگ جریان‌ساز اسلامی در مصر و عراق و ایران و هند و کشورهای دیگری از آسیا و آفریقا، پیش‌زمینه‌های وضع کنونی دنیای اسلامند.
لزوم توجه بیشتر به بخش حقیقی تمدن اسلامی
مقام معظم رهبری با تقسیم تمدن نوین اسلامی به دو بخش ابزاری و بخش حقیقی، راهبرد تمدن سازی نوین را تبیین کرده و می‌فرمایند: هر دو بخش مهم و در خور توجه است امّا بخش متنی و حقیقی همان سبک زندگی مثل مسئله خانواده ، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، مسئله کسب و کار، رفتار ما در محل کار، رفتار ما در فعالیت سیاسی، رفتار ما با یک دوست، رفتار ما با دشمن … این موارد چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل می دهد. اما بخش ابزاری ، که شامل ارزشهایی است که امروز به عنوان پیشرفت کشور مطرح می شود مانند علم، اختراع، صنعت، سیاست ، اقتصاد، اقتدار سیاسی و نظامی، اعتبار بین المللی که علی رغم فشارها و تهدیدهای خارجی شاهد موفقیت های فراوانی در کشور هستیم.
ایشان با تأکید بر اینکه بدون پیشرفت در بخش حقیقی تمدن سازی نوین اسلامی یعنی «سبک و فرهنگ زندگی»، اهداف این تمدن بزرگ محقق نخواهد شد افزودند: متأسفانه ما در این بخش، پیشرفت چشمگیری نداشته و مثل بخش اول یعنی علم و صنعت و نظائر آن پیشرفت نکرده ایم.
مقام معظم رهبری با تبیین این نکته که آنچه در غرب به عنوان تمدن شناخته می شود تنها جنبه ابزاری و سخت افزاری دارد که نتوانسته نیازهای حقیقی از جمله سعادت، امنیت و آرامش روانی، هدفمندی زندگی را برای جامعه غرب به همراه بیاورد پس تمدن غرب نمی تواند تمدن مطلوب و آرمانی جامعه اسلامی باشد بلکه تمدن نوین اسلامی با بهره مندی از شیوه زندگی و نوع نگاه اسلامی و دینی به زندگی است که شکل خود را پیدا می کند.
تحول و ارتقاء علوم انسانی، لازمه تمدن سازی
مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانات متعددی نیاز جامعه اسلامی به علوم انسانی مبتنی بر دین و پرهیز از استفاده از علوم انسانی غربی در مهندسی و مدیریت نظام اسلامی را متذکر شده‌اند: «ما علوم انسانى‌مان بر مبادى و مبانى متعارض با مبانى قرآنى و اسلامى بنا شده است. علوم انسانى غرب مبتنى بر جهان‌بینى دیگرى است؛ مبتنى بر فهم دیگرى از عالم آفرینش است و غالبا مبتنى بر نگاه مادى است. خب، این نگاه، نگاه غلطى است؛ این مبنا، مبناى غلطى است. این علوم انسانى را ما به صورت ترجمه‌اى، بدون اینکه هیچ گونه فکر تحقیقى اسلامى را اجازه بدهیم در آن راه پیدا کند، می‌آوریم در دانشگاه‌هاى خودمان و در بخشهاى مختلف اینها را تعلیم می‌دهیم؛ در حالى که ریشه، پایه و اساس علوم انسانى را در قرآن باید پیدا کرد».
»سبک زندگی» مؤلفه اصلی در تمدن سازی
اصولاً تمدن سازی نوین اسلامی، امری فراتر از تعمیر، اصلاح و ایجاد رفرم در تمدن موجود است. از این روست که از «مهندسی» تمدن جدید بحث می کنیم. در این نگاه، اقتباس و تقلید جایی ندارد و نسخه برداری و تلفیق قابل قبول نیست.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیداری که با هزاران نفر از دانشجویان، دانش آموزان و دیگر جوانان استان خراسان شمالی داشتند، «سبک زندگی» را بخش اساسی و حقیقی پیشرفت و تمدن سازی نوین اسلامی خواندند و با دعوت از نخبگان و صاحبان فکر و اندیشه برای «پرداختن به این مفهوم مهم، آسیب شناسی وضع موجود سبک زندگی در ایران و چاره جویی در این زمینه» تأکید کردند.
رهبر انقلاب برای تبیین بیشتر اهمیت سبک زندگی به تشریح جایگاه آن در تمدن نوین اسلامی پرداختند و افزودند: اگر پیشرفت همه جانبه را به معنای تمدن سازی نوین اسلامی بگیریم این تمدن دارای دو بخش ابزاری و «حقیقی» خواهد بود که سبک زندگی بخش حقیقی آن را تشکیل می‌دهد.
معظم له، مفهوم پیشرفت را تداعی کننده حرکت، راه و صیرورت میدانند و معتقدند: در هر برداشتی (چه مادی و چه معنوی) از مفهوم توقف ناپذیر پیشرفت، سبک زندگی، رفتار اجتماعی و شیوه زیستن اهمیت فراوانی دارد. با این حال ایشان بر اهمیت و حساسیت فوق العاده عوامل دیگری همچون استقلال همه جانبه در عرصه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در کنار مسئله پیشرفت تاکید دارند و از نظر ایشان پیشرفت در علم و صنعت و اقتصاد و سیاست که بعد ابزاری تمدن اسلامی را شکل می دهد وسیله ای است برای دستیابی به سبک و فرهنگ صحیح زندگی و رسیدن به آرامش، امنیت، تعالی و پیشرفت حقیقی.
پیروزی اسلام و احیای تمدن اسلامی وعده حتمی الهی است
به فرموده مقام معظم رهبری، پیروزی اسلام و احیای تمدن اسلامی وعده حتمی الهی است. شرایط زمان به نفع اسلام و بیداری اسلامی در جریان است که اگر به خوبی مدیریت شود، پیروزی اسلام گرایان در کشورهای اسلامی قطعی است. هدف نهائی را باید امت واحده اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی جدید بر پایه دین و عقلانیت و علم و اخلاق، قرار داد.
از دیدگاه ایشان، بازگشت حقیقی به قرآن و اقتدا به سنت رسول الله(ص) و ائمه اطهار(ع)، الهام بخش بیداری اسلامی و شرط بنیادین احیای تمدن اسلامی است. چرا که شرایط و مولفه های تمدن ( نظام ارزشی، رهبری، حاکمیت مقتدر الهی، قانون مداری، شهر نشینی، نهادهای سیاسی و اجتماعی) باید از قرآن و سنت الهام بگیرند. اهتمام به وحدت جهانی، نظام سازی، بازخوانی اصول انقلابی، آسیب شناسی و مبارزه با آفات بیداری اسلامی، جزء اولویت های کاری بیدارگران در راستای تأمین اهداف و مصالح امت اسلامی است.