به گزارش "خبرگزاری دانشجو"، صبح دیروز سومین نشست تخصصی با عنوان "آینده نگاری راهبردی در برنامه ریزی و توسعه منطقه ای" با سخنرانی دکتر نادر زالی، عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان در سالن آمفی تئاتر دانشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین برگزار شد.
دانشیار دانشگاه شهرسازی دانشگاه گیلان در این نشست تخصصی هدف سمینار را معرفی کاربرد رویکرد آینده پژوهی و تکنیک‌های مرتبط آن در حوزه برنامه‌ریزی ملی و منطقه ای دانست و مصداق آن را طرح های آمایش ملی و منطقه ای عنوان نمود.
زالی آینده نگری راهبردی را در سه بخش مطرح کرد: بخش اول مبانی برنامه ریزی توسعه، بخش دوم آینده پژوهی و آمایش سرزمین و بخش سوم نقشه راه آینده.
وی در تبیین مبانی برنامه ریزی توسعه گفت: در برنامه آینده نگری راهبردی در برنامه ریزی و توسعه، منظور از کلمات را باید بیان کرد، یعنی باید گفت منظور از توسعه چه نوع توسعه‌ای است؛ توسعه اقتصادی یا اجتماعی، توسعه فرهنگی یا توسعه ی منطقه ای، توسعه محلی یا پایدار، توسعه انسانی یا علمی. سه عنصر مشترک مورد توجه در مفاهیم توسعه؛ انسان، فعالیت، فضا است، ولی در اواخر قرن ۱۹ رویکرهای رشد اقتصادی مورد توجه بود و بیشتر فضا فعالیت مهم بود و انسان نقش آفرین نبوده است. ارزش اصلی سودآوری بنگاه ها بوده و باعث ایجاد تمرکز جمعیت شده است و به وجودآمدن قطب های ناحیه ای انجامیده است و در قرن بیستم هم ارزش های انسانی مطرح نبود، از دهه‌های اخیر رویکرد آمایش سرزمین صورت گرفته و وظیفه این آمایش سرزمین این بود که این سه مؤلفه را تسهیل کنند. آمایش سرزمین در پی ایجاد تعادل بین انسان، فضا و فعالیت است.
عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان افزود: روش مادر فرایندهای کلی برنامه ریزی روش های مبنی بر پیش بینی (یافتن آنچه می خواهد اتفاق بیافتد)، روش های مبتنی بر آینده نگاری (ساختن آنچه که می خواهیم اتفاق بیافتد) و پارادایم های مربوط به این روش ها، پارادایم هنجاری و پارادایم اکتشافی است. در کشور ما روش پیش بینی به کار می رود، نگاه جمعیت محور است اول جمعیت را در نظر می گیریم بعد برنامه طراحی می کنیم. این نوع برنامه ریزی سنتی است به این نحو که مرحله اول شناخت وضع موجود است مرحله دوم تعیین اهداف کلی مرحله سوم تعیین اهداف مرئی مرحله بعدی ارائه راه حل ها و گزینش راه حل بهینه و مرحله آخر اجرا است.
زالی بیان کرد: در سند چشم اندازتوسعه ملی رویکرد هر یک از استان ها مشخص شده است، برای مثال رویکرد استان گیلان گردشگری بازرگانی و کشاورزی است و این استان نباید در پی صنعتی شدن باشد. تدوین چشم انداز کشورهای دیگر سابقه زیادی دارد که به برنامه های راهبردی که تدوین شده رسیده اند مثل کشور مالزی ۲۳ ملیون جمعیت دارد و ۲۳ ملیون گردشگر یا شیانوبینگ رئیس جمهور کشور چین چند سال پیش چشم انداز قول اقتصادی شدن قرن ۲۱ را گفت و امروزه اقتصاد چین رتبه ی اول در جهان است.
وی اظهار کرد: برای رسیدن به چشم انداز توسعه ملی سالیان سال باید کار کنیم و در چهار برنامه پنج ساله به آن برسیم.
وی در بیان اینکه آینده پژوهی چه کمکی به برنامه ریزی ملی و منطقه ای می کند، گفت: Heart land (خاورمیانه در مرکزجهان قرار دارد)هرکس به این قلب جهان مسلط باشد دنیا مال اوست زیرا بر منابع انرژی موجود در خاورمیانه تسلط دارد، ما باید تکلیف خود را با همسایگان لایه ی اول و دوم کشورمان مشخص کنیم اگر قرار است با ترکیه رابطه ی سیاسی داشته باشیم بهتر است رابطه ی اقتصادی هم وجود داشته باشد. کشور های توسعه یافته پانزده درصد و کشورهای در حال توسعه ۷۵ درصدجهان راتشکیل می دهند. برای رشد کشورمان بهتر است با کشورهای در حال توسعه ارتباط برقرار کنیم زیرا ارتباط کشورهای توسعه یافته با کشور در حال توسعه بیشتر جنبه ی استعماری دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: ایران در منطقه ای قرار دارد که ۳۰% اورانیوم، منابع عظیم ذغال سنگ، ۷۰%نفت، ۴۰% گاز در این منطقه است ولی درعین حال با بحران های زیست محیطی چون پیش روی کویر و مشکل آب برخوردار است؛ ایران می تواند به سه شکل با کشورهای منطقه ارتباط داشته باشد۱-محوریت یک اتحادیه اقتصاد منطقه ای ۲-وابستگی بین کشور و منطقه ۳-وابستگی منطقه به ایران.
وی در پایان چالش های ملی را اینگونه بیان کرد: نیم قرن است برنامه ریزی ملی انجام گرفته است ولی ما با مشکلعدم تعادل در توزیع جمعیت، امکانات و فعالیت ها روبرو هستیم و این عدم تعادل ها با نگاه آمایشی در تضادند، مهاجرت به دلیل این عدم توازن روز افزون است زیرا امکانات در شهرهای خاص متمرکز هستند و مردم برای استفاده از این امکانات مجبور به مهاجرت می شوند، برای از بین بردن این مشکلات باید توسعه ی درون زا داشته باشیم یعنی تک محصولی و تکیه بر نفت نداشته باشیم. راهبرد ایران راهبرد درون زای درون نگر برون نگر است؛ علاوه بر تامین نیازهای خود نیازهای منطقه راهم تامین کند. آمایش سرزمین باید بین شهرها وظیفه ایجاد کند.
ارسال نظرات