گروه فرهنگی«خبرگزاری دانشجو»؛ ماه مبارک رمضان یکی از بهترین فرصت ها برای آشنایی کودکان و غیر مکلفین با دستورات و عبادات دینی است. از آن جایی که مسئله تربیت در انسان موضوعی است که احتیاج به زمان دارد شایسته است والدین قبل از مکلف شدن کودکان آنان را نه تنها با احکام الهی آشنا کنند بلکه مشوق کودکان برای انجام عبادات باشند.
به بیان دیگر کودکان برای پذیرفتن و مانوس شدن با آداب و عبادات اسلامی احتیاج به زمان دارند و نمی توان انتظار داشت بدون هیچ تمرین و ممارست قبلی دفعتا بعد از تکلیف بتوانند به انجام عبادات و رعایت احکام اسلامی بپردازند.
این بیان در کتب فقهی و حدیثی با عنوان استحباب تمرین اطفال قبل از سن تکلیف «1»مورد تاکید قرار گرفته است که یکی از موارد آن مسئله روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان برای کودکان است.
روزه گرفتن کودکان در ماه مبارک رمضان به علت ضعف و ناتوانی بدنی امکان پذیر نیست اما تحت عنوان روزه کله گنجشکی تا آن جا که توان دارند امساک می کنند و هر زمان که قادر به ادامه نبودند با وعده غذایی افطار می کنند.
روزه کله گنجشکی، بستری نرم و آرام برای شکل دهی رفتارهای دینی
روزه کله گنجشکی برای کودکان محسنات بسیاری دارد اول آنکه مورد تایید و تاکید دین اسلام است «2»دوم آنکه باعث انس گرفتن کودکان با فضای ماه مبارک رمضان می شود .
بیدار کردن کودکان در سحر و شریک کردن آنان در سفره افطار به عنوان روزه دارن کوچک نه تنها سسب تشویق آنان به دین مداری می شود بلکه روزه گرفتن را در سال های تکلیف برای آنان راحت تر می کند.
روزه کله گنجشکی اصطلاحی است که دلالت بر روزه افراد نابالغ و کم توان دارد؛ بدان معنا که کودک بر سر سفره سحری با والدین خود به خوردن سحری مشغول می شود و تا ظهر امساک می کند و پس از آن افطار می کند.
حقیقت روزه کله گنجشکی در اسلام مورد تایید است بدان معنا که کودکان تا هنگامی که توان دارند امساک کنند. برای ملموس تر شدن این موضوع گزارشی تهییه کرده ایم که در آن به ترفندها و لطایف الحیلی که مادران در آن کودکان را نسبت به ماه رمضان علاقه مند می کنند اشاره شده است.
احسان با گریه و التماس از ما خواهش می کند او را برای سحری بیدار کنیم
خانم حاجی پور دارای سه فرزند است و می گوید: ما یک خانواده 5 نفری هستیم؛ همه ما روزه میگیریم به جز پسر کوچک من که ده سال سن دارد؛ وقتی که ماه رمضان فرا می رسد و فضای خانه مطابق با این ماه مبارک تغییر می کند خود به خود احسان نیز راغب می شود تا با ما روزه بگیرد و حتی نماز بخواند.
من اصلا هیچ اجباری برای روزه گرفتن وی ندارم؛ اما گاه پیش آمده که احسان با گریه و التماس از ما می خواهد که برای سحری نیز وی را بیدار کنیم. با اینکه در سحرها سخت بیدار می شود اما در شیرینی لحظه افطار با ما شریک می شود و بسیار ذوق می کند.
بزرگان فامیل به کوثر التماس دعا می گویند
خانم رضایی دختری 7 ساله به نام کوثر دارد وی می گوید با توجه به جسم نحیف کوثر روزه گرفتن واقعا برای وی طاقت فرساست؛ اما زمان هایی که به افطاری دعوت می شویم من کوثر را از شب قبل برای سحری بیدار می کنم و سعی می کنم برنامه را به نحوی تنظیم کنم که وی تا ظهر بخوابد؛ در اطراف بعد از ظهر وی ناهار می خورد و سعی می کند تا آنجا که ممکن است تا افطار چیزی نخورد؛ البته الا روزها خیلی بلند است و نمی توانم وی را مجبور کنم که تا افطار هیچ چیز نخورد.
اما زمانی که به مهمانی افطاری می رویم به همه می گویم که کوثر امروز را روزه گرفته؛ بزرگان فامیل نیز همگی کوثر را تشویق می کنند و حتی به وی التماس دعای فراوان می گویند همین امر سبب می شود تا کوثر در یک فضای معنوی قرار بگیرد تا جایی که در ماه مبارک به رعایت حجاب بسیار علاقه مند می شود؛
به نظر من وقتی همه توجه ها سمت کوثر معطوف می شود همین بزرگ ترین جایزه و تشویق است؛ مثلا مادرم روزهایی را که کوثر روزه کله گنجشکی می گیرد ما را به خانه خودشان دعوت می کند و می گوید می خواهم که کوثر در خانه ما افطار خود را باز کند.
ادامه دارد ...
«1»الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل) ج1 710
«1»مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج1 85 استحباب تمرین الأطفال على العبادة قبل ذلک
«2»وسائل الشیعة ج1 42 استحباب تمرین الأطفال على العبادة قبل ذلک