رقابت ایران و عراق برای ریاست اوپک

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، با انصراف «مجید المنیف»، نامزد عربستان سعودی، شانس نماینده ایران برای دبیرکلی سازمان اوپک افزایش یافته است و برای تصاحب این کرسی استراتژیک اوپک تنها باید با نماینده عراق به رقابت بپردازد.

یک مقام مطلع با بیان اینکه با کناره گیری مجید المنیف، وزارت نفت عربستان سعودی قصد ندارد نماینده جدیدی برای دبیرکلی اوپک معرفی کند، گفت: بر این اساس رقابت برای احراز کرسی دبیرکلی اوپک تنها بین نمایندگان ایران و عراق انجام خواهد شد.

همزمان با کناره گیری نامزدی عربستان، وزیران نفت و انرژی عضو اوپک در پایان یکصد و شصت و دومین نشست و کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تصمیم گرفتند که ریاست عبدلله سالم البدری، دبیرکل لیبیایی فعلی این سازمان را برای مدت یک سال دیگر تمدید کنند.

بر این اساس پس از آن که کاندیدای اکوادوری با اشاره به نقش حاشیه ای کشورش در تولید نفت اوپک، شانس خود را برای رسیدن به این سمت بسیار کم دانست و انصراف داد، حالا با انصراف نامزد عربستان سعودی، حلقه رقابت بین دو عضو ایرانی و عراقی تنگ‌تر شده است.

از سوی دیگر با کناره گیری نماینده عربستان، شائبه‌هایی مبنی بر کناره گیری ایران به نفع نامزدی عراق با توجه به روابط مطلوب سیاسی و اقتصادی دو کشور شکل گرفته بود که وزارت نفت سال گذشته این موضوع را رد کرد.

علیرضا نیکزاد، سخنگوی وزارت نفت با رد انصراف ایران از رقابت دبیرکلی اوپک به نفع عراق و پس از انصراف نامزد عربستان تاکید کرد: ایران برای احراز دبیرکلی سازمان اوپک تا آخرین لحظه تلاش می‌کند.

در همین حال اخیراً وزیران نفت ایران و عراق در بغداد در نشستی مشترک در خصوص رقابت احراز دبیرکلی اوپک مذاکراتی را آغاز کردند که این مذاکرات به یک نتیجه و توافق نهایی منجر نشده است.

بر این اساس در ادامه سال جاری غلامحسین نوذری، نامزد پیشنهادی ایران و سمیر غضبان، نماینده پیشنهادی عراق برای دبیرکلی اوپک به رقابت می پردازند، اما این احتمال وجود دارد که با توجه به عزم جزم ایران، عراق در آخرین روزها از حضور در این رقابت به نفع ایران کناره گیری کند.

در حال حاضر ایران و عراق به عنوان دو کشور عضو اوپک از همکاری‌های تنگاتنگی برخوردار هستند؛ به طوری ‌که اخیراً تهران و بغداد برای امضای دو قرارداد گازی به توافق رسیده‌اند؛ ضمن آن که مذاکراتی برای ساخت و راه‌اندازی شبکه CNG در این کشور همسایه در حال انجام است.

غلامحسین نوذری پیشتر مهم‌ترین برنامه خود را در صورت دبیرکلی اوپک، ایجاد اتحاد و همگرایی دانسته و معتقد است: ایجاد اعتماد و اطمینان بیشتر به مصرف کنندگان جهانی نفت برای تامین بلندمدت و پایدار انرژی مورد نیاز آنها و فراهم کردن زمینه سرمایه گذاری‌ها در صنایع نفت و گاز از دیگر برنامه‌ها است؛ زیرا اطمینان برای عرضه مطمئن، پایدار، کوتاه و بلندمدت نفت، در گرو انجام این سرمایه گذاری‌ها است و موجب رفاه تولیدکننده‌ها و آرامش خاطر مصرف‌کننده‌ها خواهد شد.

نگاهی گذرا به تاریخچه دبیرکلی سازمان کشورهای صادرکننده نفت حاکی از آن است که نخستین دبیرکل این سازمان فواد روحانی، یک ایرانی بوده و پس از آن نیز هر یک از کشورهای عربستان، عراق، امارات، قطر، الجزایر، اکوادور و گابن در زمان عضویت یک نماینده به عنوان دبیرکل در اوپک داشته‌ اند؛ به طوری‌که کویت تا کنون دو بار، لیبی دو بار، نیجریه سه بار، اندونزی در زمان عضویت سه بار و ونزوئلا چهار بار سمت دبیرکلی اوپک را بر عهده داشته‌اند و دو سرپرستی که تنها با این عنوان در دبیرخانه انجام وظیفه می کردند، یکی از امارات و دیگری از لیبی بوده اند.

این رقابت‌های نفس‌گیر در طول سالیان سال نیز از آنجا نشات می‌گیرد که دبیرخانه اوپک یکی از مهمترین بخش‌های اجرایی آن است و دبیرکل بالاترین سمت اجرایی این نهاد بین‌المللی را بر عهده دارد و نماینده قانونی اوپک در مجامع بین المللی به شمار می آید.

دبیرکل اوپک از سوی وزیران نفت کشورهای عضو اوپک بر اساس سیستم اجماع تعیین می‌شود و این مقام اجرایی باید فردی از کشورهای عضو همین سازمان باشد که برای مدت سه سال در این پست انجام وظیفه می‌کند و ممکن است دوره دبیرکلی وی برای یک دوره سه ساله دیگر نیز تمدید شود.

در طول حیات 52 ساله اوپک، دبیرخانه تا کنون 22 دبیرکل داشته است و در طول بیش از پنج دهه فعالیت این سازمان در یک برهه زمانی در غیاب دبیرکل، پنج رئیس اوپک به عنوان سرپرست در دبیرخانه بالاترین سمت اجرایی را بر عهده داشتند.