چرایی فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی مجازی خارجی
به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، امکان پخش شایعه در مواقع خطیر، همچون در ساعات نزدیک به جنگ، انتشار شایعاتی پیرامون فوت رهبران، سقوط مناطق، تسلیم شدن نیرو‌ها و یا در مواقع اعتراضات خیابانی، پخش شایعات حول مسائلی همچون تجاوز، آمار کشته شدگان، به مخالفین پیوستن نیروهای‌ها امنیتی و یا شایعه‌های اقتصادی مانند 5000تومان شدن بنزین بعد از عید از جمله این تهدیدات است.
فیس بوک یک شبکه اجتماعی مجازی است که در سال 2004 میلادی پدید آمد، اهداف اولیه این شبکه دوستیابی، تقویت روابط دوستانه و به اشتراک گذاشتن اطلاعات اعلام شد.
بنیان گذار فیسبوک جوانی به نام مارک زاکربرگ است. او ابتدا به منظور تست فیس بوک این شبکه مجازی را برای دانشجویان دانشگاه هاروارد تاسیس کرد، در حقیقت در اوایل تاسیس فیس بوک، این شبکه اجتماعی نقش بایگانی رزومه‌های دانشجویان دانشگاه هاروارد را داشت. اما با گذر زمان فیس بوک تبدیل به یک کشور مجازی گشت، کشوری که هم اکنون بالغ بر یک میلیارد نفر تبعه دارد.
در فیس بوک هم‌اکنون 40 زبان، قابل دسترس بوده و 70 درصد از کاربران آن در خارج از آمریکاهستند. بیشترین کاربران از کشور آمریکا هستند و در رتبه دوم کشور اندونزی قرار دارد. همچنین اکثر کاربران فیسبوک از قاره آمریکا هستند.
محیط فیس بوک شبیه به یک جامعه است، جامعه‌ای که در دل خود از خانواده‌های مختلفی تشکیل شده است. خانواده‌های که در این شبکه اجتماعی در قامت صفحه شخصی یا همان حساب کاربری ظاهر می‌شوند و صاحب صفحه در حکم پدر خانواده اعضای خانواده خود را شکل می‌دهد و دوستانش را بر می‌گزیند و همچون پدر که در میان دوستان خود محرم بودن را درجه بندی می‌کند، کاربر نیز اعضا و دوستان پیج خود را در دسترسی به اطلاعتش طبقه بندی می‌کند.
اعضا و مرتبطبین با این خانواده‌های شبکه مجازی مقسوم به پنج دسته‌اند: دوستان، دوستانِ دوستان، اعضای هم‌شبکه، غریبه‌ها و کاربرانی که احیاناً دسترسی آن‌ها بسته شده است، یعنی کسانی که از دید شما نامحرم بوده و حق دیدن اطلاعات و کانون خانواده شما را ندارند.
کاربران می‌توانند برای یک هنرمند یا یک وب‌گاه و یا وبلاگ شخصی خود و شاید هم برای کالایی که تولید می‌کنند صفحه‌ای جداگانه طراحی کنند تا دیگران در آن صفحات عضو شده و پیشنهاد‌ها و انتقادهای خود را ارائه دهند.
هر کاربر می‌تواند مطلب مورد نظر خود را به اشتراک بگذارد و کاربران دیگر با «لایک کردن» و «پیام گذاشتن» یا به «اشتراک گذاشتن» آن میزان تمایل خود را نشان می‌دهند.
فیسبوک در ایران، قبل از سال 88 دوبار فیلتر و دوباره آزاد شد، اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388هجری شمسی دوباره فیلتر شد.
در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد کاربران فیسبوک در ایران وجود نداشته و برآوردهای مختلفی در این مورد به عمل می‌آید، ازجمله 2 میلیون کاربر حرفه‌ای و 12 میلیون کاربر گذری. در برخی آمار‌ها تا 27 میلیون کاربر نیز تخمین زده می‌شود.
انتقادهای بین المللی به فیسبوک:
در سطح جهانی مجامع علمی، مذهبی و مطالعاتی به ساختار فیس بوک و نظام حاکم بر آن انتقاده‌های مختلفی وارد کرده‌اند.
انتقادهایی که در بعد مذهبی می‌توان به فتوا و استفتائات علمای شیعه در جایز نبودن استفاده از آن و حرام بودن در صورت استفاده نادرست یا به فتوای علمای الازهر که استفاده از فیس بوک را بعلت عاملی برای فروپاشی خانواده‌ها حرام کرده‌اند، اشاره کرد. نتیجهٔ یک مطالعه در انگلستان نشان می‌دهد حدود یک پنجم تا یک سوم طلاق‌های این کشور به فیس بوک مربوط بوده و در درخواست طلاق به فیس بوک به عنوان عامل نارضایتی طرفین اشاره شده است.
جولیان آسانژ موسس وب سایت ویکی لیکس می‌گوید:
فیسبوک تنفر آمیز‌ترین ابزار جاسوسی است که تاکنون ایجاد شده‌است. هر کس که نام و مشخصات دوستان خود را به شبکه اجتماعی فیسبوک اضافه می‌کند باید بداند که به شکل رایگان در خدمت دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکاست و این گنجینه اطلاعاتی را برای آن‌ها تکمیل می‌کند.
فواید امنیتی فیس بوک برای قدرت‌های غربی:
الف- فواید در سطح خرد:
مسلم است که فیس بوک برای غرب خالی از لطف نیست، در حقیقت این شبکه اجتماعی نقش یک بایگانی اطلاعاتی بزرگ از یک میلیارد کاربرد یعنی حدود یک هفتم کره زمین را در خود دارد، کاربرانی که اطلاعت شخصی، علایق و سلایق سیاسی، مذهبی و... خود را در پروفایلشان درج می‌کنند. از سوی دیگر سلایق سیاسی، انحرافات اخلاقی و سایر ویژگی‌ها با عضویت این افراد در صفحات سیاسی و یا مسائل اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی و... مشخص می‌کنند.
با توجه با لایک کردن‌ها، پیام گذاشتن‌ها و به اشتراک در آوردن‌ها از یک سو می‌توان علاقه و تمایل کاربر به محتوای پیام و یا گذارندهٔ آن را تخمین زد و از سوی دیگر می‌توان خط فکری و جناح بندی‌های وی را بررسی کرد.
طیف دوستان، محور گفتگو‌های آنان، حتی علایق عاطفی افراد به هم دیگر را از تعداد دفعاتی که صفحات هم دیگر می‌بینند، می‌شود حدس زد.
ب-فواید نشست (درز) اطلاعاتی:
با توجه به نوع سیستم فیس بوک و قابلیت‌های به اشتراک گذاشتن اطلاعات و مکاتبه در این شبکه، فیس بوک به عنوان یکی از بزرگراه‌های تبادل اطلاعات تبدیل به ابزاری برای ارتباط و تعامل افراد خارج از کشور با افراد داخل کشور شده است. اهمیت این فایده و ابعاد آن را می‌توان در حضور گسترده خبرنگاران وابسته به شبکه‌های خارجی فارسی زبان در این شبکه و دوستیابی آنان دید، تا آنجا که برخی از این خبرنگاران همچون مهرداد فره‌مند، نفیسه کوهنورد، آرش سیگارچی و... لیست دوستانشان به پنچ هزار نفر هم می‌رسد که این خود برای آنان کثرت منابع خبری را به ارمغان خواهد آورد. از سوی دیگر اپوزیسیون خارج از کشور همچون اردشیر ارجمند، مجتبی واحدی، رضا پهلوی نیز از این منبع بی‌نصیب نبوده‌اند. در جدید‌ترین اقدام می‌توان راه اندازی صفحات فارسی برای مقامات آمریکایی همچون «الن‌ای» سخنگوی فارسی زبان کاخ سفید را مشاهده کرد.
ج-فواید امنیتی در سطح کلان:
مهم‌ترین فایده امنیتی- اطلاعاتی فیس بوک در این سطح است، از آنجا که کاربران این شبکه اجتماعی از طبقه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، قومی و اقتصادی یک کشور هستند، در حقیقت این شبکه تبدیل به منبعی شده است که یک ارزیابی کلی از وضعیت روانی حاکم بر جامعه یک کشور و دغدغه‌های مردم آن، ارائه می‌دهد و باعث می‌شود تا غرب نقاط تحریک آمیز جوامع جهت شوراندن آن‌ها علیه حکومتشان را پیدا کند و از آن منتفع شود. ابعاد این مهم را می‌توان به وفور در به اشتراک گذاشتن پیام‌های حوزه‌های اقتصاد، زنان، اقوام و مسائل سیاسی من جمله بازداشت، حصر و... دید.
یکی دیگر از جنبه‌های این مورد را می‌توان در تخمین احساسات ملی گرایانهٔ یک جامع دید، به عنوان نمونه پس از سفر احمدی‌نژاد به جزایر سه گانه ایرانی و مطرح شدن ادعاهای حکام عرب حاشیه خلیج فارس، شاهد رشد و تبلور شدید احساسات ملی گرایانه ایرانی در فیس بوک بودیم به گونه‌ای که تا مدتی بخش قابل توجه‌ای از کاربران این شبکه عکس پروفایل خود را به عکسی که در آن خلیج فارس و سه جزیره مذکور با پرچم ایران نمایان بود، تغییر دادند. پس از این واکنش‌های میهن دوستانه ایرانیان، مقامات سابق نظامی و دیپلماتیک آمریکا نامه‌ای منتشر کردند که در آن به عوامل پرهیز از حمله به ایران اشاره شد، یکی از مهم‌ترین عوامل یاد شده در این گزارش «رشد بالای احساسات ملی گرانه در جامعه ایران» بود.
فیس بوک همان اندازه که منبعی برای استخراج اطلاعات است، منبعی برای طراحی و اجرای عملیات‌های اطلاعاتی نیز می‌باشد. در حقیقت در این شبکه اجتماعی با ایجاد صفحات سیاسی، فرهنگی و... می‌توان علاقمندان این حوزه‌ها را در یک جا بسیج و به طور متناوب به آنان افکار جهت دار تزریق نموده و درنتیجه برای شکل دهی به اعتراضات و اردوکشی‌های خیابانی از آن‌ها استفاده کرد. از سوی دیگر این شبکه با توجه سرعت بالای اشتراک گذاشتن مطالب، پتانسیل قویی برای پخش شایعه و خبر گزینشی دارد.
همچنین می‌توان از طریق صفحات یادشده احساسات قوم گرایانه را تشدید کرد که برای مثال می‌توان به صفحات مربوط به گروهای تجزیه طلب کرد اشاره کرد یا صفحاتی همچون صفحه «I love Tabriz» که بشدت احساسات پان ترکی و فارس ستیزی را در خود تبلیغ می‌کند.
تهدیدات فیس بوک علیه ایران:
از آنجا که در فیس بوک برای غرب منافعی است، پس برای ما تهدیدات دارد که در ذیل به اهم آنان اشاره خواهد شد.
1- امکان پخش شایعه در مواقع خطیر، همچون در ساعات نزدیک به جنگ، انتشار شایعاتی پیرامون فوت رهبران، سقوط مناطق، تسلیم شدن نیرو‌ها و... یا در مواقع اعتراضات خیابانی، پخش شایعات حول مسائلی همچون تجاوز، آمار کشته شدگان، به مخالفین پیوستن نیروهای‌ها امنیتی و یا شایعه‌های اقتصادی مانند 5000تومان شدن بنزین بعد از عید.
2- ترویج احساسات قوم گرایانه بالاخص در حوزه ترک‌ها و اکراد با تبلیغ اغراق آمیز از پیشرفت‌های ترکیه، ایران شمالی، جمهوری آذربایجان یا کردستان عراق، پخش اطلاعاتی همچون اشتراک نژادی بیشتر با ترک‌ها تا فارس‌ها و...
3- پخش و توزیع بیانیه‌های سیاسی جهت دعوت به اعتراض، اعتصاب و...
4- انعکاس اخبار نامطلوب از جامعه
5- ترویج بی‌بند و باری و فحشا در قالب پیج‌های دارای جذابیت‌های جنسی همچون» داف‌های تهران «و....
6- ترویج تفکرات فمینیستی با ادعای بدرفتاری با زنان در طول تاریخ ایران
7- نشست (درز) اطلاعات ممنوعه از داخل به خارج و انتشار اطلاعات خلاف امنیت روانی ایرانیان از خارج به داخل
8- تماس مستقیم با فعالین سیاسی علیه نظام و کشور از طریق دوستی و مکاتبه
9- ترویج احساسات دین ستیزانه با تحریف و تقطیع مبانی دینی و سخنان بزرگان دین
در بعد اینکه آیا فیس بوک می‌تواند تبدیل به اهرمی جهت اردوکشی خیابانی شود یا نه باید گفت که این عامل بیشتر از اینکه به خود فیس بوک مربوط شود قائم به مبلغ است، در حقیقت هرگاه که افرادی چون موسوی و کروبی بیانیه دادند شاهد منازعات خیابانی رخ داد اما هرگاه که دیگران این کار را کردند بازتابی دیده نشد که می‌توان به دو نوبت دعوت ارجمند و واحدی اشاره کرد که در نوبت دوم حتی نیروی انتظامی هم زحمت به خیابان رفتن را به خود نداد و یا تحریم خرید مواد غذایی که هیچ بازتابی در جامعه نداشت. نتیجه می‌گیریم میزان سرمایه گذاری غرب و گردانندگان رسانه‌های غربی و همچنین محبوبیت فرد دعوت کننده بر شکل گیری تجمعات اثرگذار است.
منبع: مشرق
ارسال نظرات