بیوتکنولوژی؛ رشته تازه وارد دانشگاه، امید ارتقای تولید ملی

گروه علمی«خبرگزاری دانشجو»؛ با توجه به اینکه تخصص گرایی در پژوهش های علمی رایج و متداول شده، در حال حاضر متخصصان بیشتری در حوزه های علم و فناوری پژوهش می کنند که در مقایسه با سال های قبل رشد چشمگیری را نشان می دهند.

پژوهش در موضوعات بسیار تخصصی نشان از عزم و اراده دانشمندان در حضور فعال در جبهه های علم دارد و تحقیق در موضوعاتی مانند سلول های بنیادی، نانو فناوری، انرژی های نور و سایر رشته های تخصصی، ساختارهای فکری (اندیشه ای و محتوایی) پژوهشگران ایران را متحول ساخته است.

نگاه اجمالی به آمار تولید علم در این رشته ها نشان می دهد که این حرکت سریع و رو به جلو به صورت اصولی و آگاهانه تدارک دیده شده است که ارتقاءی مرتبه علمی در رشته های علوم و فناوری های نوین موید این باور است.

بر همین اساس «خبرگزاری دانشجو»، در نظر دارد وضعیت رشته های فناوری نوین را در دانشگاه ها از نظر تعداد دانشجو و چگونگی رفع نیازهای کشور بررسی کند که در اولین نگاه به بررسی رشته بیوتکنولوژی پرداخته ایم.

2000 دانشجو در رشته بیوتکنولوژی مشغول به تحصیل هستند

رشته بیوتکنولوژی یک رشته کاربردی و میان رشته ای مهندسی علوم است که قلمرو آن حداقل 33 حوزه تخصصی علوم را در برمی گیرد.

این رشته در کشور ما از سال 1378 در دانشکده علوم دانشگاه تهران در مقطع دکترای پیوسته ارائه می شود.
 

عباس صاحب قدم لطفی، رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری می گوید: در حال حاضر 2000 دانشجو در حوزه بیوتکنولوژی مشغول به تحصیل هستند و تاکنون در این حوزه 15 هزار دانشجو در مقاطع مختلف فارغ التحصیل شده‌اند.

این رشته از سه مرحله کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تشکیل شده است که دانشجویان در مرحله کارشناسی پس از گذراندن موفقیت آمیز 132 واحد دروس مشترک معرفتی- نظری، علوم پایه، پزشکی، مهندسی و مبانی بیوتکنولوژی به اضافه آموختن زبان انگلیسی در حد 550 نمره تافل و آشنایی کامل با یک زبان برنامه نویسی کامپیوتر در صورتی که معدل آنها در هر نیمسال تحصیلی 15 باشد، می توانند وارد مرحله دوم یعنی مقطع کارشناسی ارشد شوند که در این مقطع یکی از 6 گرایش بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی و بیوتکنولوژی کشاورزی (گیاهی) را انتخاب کرده و بعد از گذراندن 48 واحد در یکی از گرایش های تخصصی و انجام معادل 6 واحد پژوهش های انفرادی و ارائه 2 واحد سمینار از مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شوند.

در این مرحله در صورتی که میانگین نمرات دروس مقطع کارشناسی ارشد آنها حداقل 16 باشد، می توانند در امتحان جامع شرکت کنند و در صورت موفقیت در این امتحان، وارد مرحله دکترای تخصصی (D.Ph ) خواهند شد و رسما برای ثبت پایان نامه دکتری اقدام کنند.

به عبارت دیگر دانشجویان این رشته نیز برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد و دکتری باید شرایط لازم را داشته باشند، یعنی باید میانگین معادل بالایی داشته و در آزمون جامع موفق شوند اما در یک آزمون رقابتی شرکت نمی کنند.

بیوتکنولوژی در گروه های بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی، بیوتکنولوژی کشاورزی و بیوتکنولوژی میکروبی تدریس می شود.
 

بیوتکنولوژی و چگونگی رفع نیازهای کشور

البته رشته بیوتکنولوژی، یک رشته جدید است و بی شک مدتی زمان خواهد برد تا فارغ التحصیلان آن، جایگاه واقعی خویش را پیدا کنند اما این به معنای آن نیست که موقعیت شغلی برای فارغ التحصیلان این رشته مهیا نیست؛ زیرا زمینه کار بیوتکنولوژی در داخل کشور مساعد است، برای مثال در حال حاضر عده ای از دانشجویان دوره دکترای میکروبیولوژی که در زمینه بیوتکنولوژی میکروبی مطالعه می کنند، بر روی آب های شور کشور مثل دریاچه ارومیه که امکان رشد موجودات در آن پیچیده و مشکل است، تحقیق می کنند تا با بهره گیری از تکنیک های بیوتکنولوژی، محیطی مناسب برای رشد موجودات دریایی در داخل آن فراهم آورند.
 

از سوی دیگر فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان نیروی انسانی متخصص برای مدیریت میانی و هدایت امور فنی خطوط تولید، مزارع و آزمایشگاه ها مشغول به فعالیت شوند.

همچنین با تلاش محققان زیست فناوری کشور 9  داروی نوترکیب ساخته شده و سه داروی جدید نیز در حال تولید است.

داروهای ساخته شده توسط محققان زیست فناوری کشور در حال حاضر بیشتر صرف بازار داخلی شده که قرار است از امسال صادارات این نوع داروها به دیگر کشورها نیز آغاز شود.

در حالی که در سال 84 تنها 40 شرکت در حوزه بیوتکنولوژی فعال بودند، اکنون این رقم به 150 شرکت رسیده است به طوریکه سال گذشته حدود یک میلیارد دلار صادرات محصولات زیست‌فناورانه به کشورهای دیگر داشتیم.
 

عباس صاحب قدم لطفی، رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری می گوید: با توجه به دستاوردهای مهم کشور در حوزه زیست فناوری باید تا پایان برنامه پنجم توسعه بعد اقتصادی حوزه زیست فناوری کشور تقویت شود و در افق 1404، باید 3 درصد بازار بیوتکنولوِژی دنیا مربوط به محصولات ایران در این حوزه باشد.
 

ایران به واسطه تولید مقالات علمی در این عرصه نیز در حال حاضر رتبه 14 جهان را داراست و در خاورمیانه نیز رتبه اول در عرصه زیست فناوری را داریم.