افزایش صادرات نفت کشورمان از طریق بازارسازی رقم خورد/ توافق کوتاه مدت با آمریکا منفعت اقتصادی ندارد

سید احسان حسینی پژوهشگر حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، درباره نحوه مواجهه کشور با تحریم‌ها و افزایش صادرات نفت گفت: در مواجهه با تحریم‌ها راهکارهای متفاوتی وجود دارد. توافق با آمریکا و صادر کردن نفت در فضای آزادتر، راهکاری بود که دولت قبل به آن معتقد بود و اجرا کرد. با توجه به کارنامه موجود، با اجرای برجام میزان صادرات ما یک میلیون بشکه افزایش یافت و به دو میلیون بشکه رسید. بعد از خروج آمریکا از برجام، صادرات نفت ایران به طور ناگهانی از دو میلیون بشکه، به زیر ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسید.

وی افزود: علت این کاهش ناگهانی این بود که ما در دوران برجام تمام سازوکارهای فروش نفت خود را برای آمریکا افشا کردیم. بنابراین در دور دوم تحریم‌ها هیچ زیرساختی نبود که بتوانیم با آن تحریم‌ها را دور بزنیم. این تجربه نشان می‌دهد که برجام یک فایده و یک هزینه برای ما داشته است. اینکه فروش نفت ایران برای مدتی افزایش پیدا کرد یک فایده بود اما اینکه با خروج آن‌ها صادرات ما اینقدر کاهش یافت، هزینه برجام بود. در مجموع توافق کوتاه مدت با آمریکا نمی‌تواند برای کشور منفعت اقتصادی داشته باشد.

حسینی درباره راهکاری که دولت سیزدهم در پیش گرفته است اظهار کرد: ما باید با راهکارهایی که ذیل بازارسازی نفت تعریف می‌شود، صادرات را به صورت پایدار افزایش بدیم. دولت سیزدهم برخی از این سیاست‌ها را اجرا می‌کند. یکی از آن سیاست‌ها خرید تقاضا است. یعنی ظرفیت پالایشگاه‌های کشورهایی که با آمریکا همراه نیستند را بازسازی کنیم و از ان ظرفیت برای صادران نفت خود استفاده کنیم. کاری که دولت سیزدهم با ونزئوئلا انجام می‌دهد.

وی ادامه داد: در مجموع اگر سناریوهای مختلفی از جمله دور زدن تحریم‌ها، مذاکره با آمریکا و بازارسازی نفت را مقایسه کنید، مشخص می‌شود که بازارسازی نفت از بقیه راهکارها بهتر است. با این روش نفت ما به صورت پایدار و ضمین شده صادر می‌شود.

این کارشناس در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای صادرات نفت به ونزوئلا تخفیف می‌دهد یا خیر گفت: در بحث تخفیف‌ها، ما نه تنها تخفیفی برای صدرات نفت به ونزوئلا درنظر نگرفته‌ایم، بلکه به دلیل اینکه دست برتر با ما است، از آن‌ها تخفیف هم می‌گیریم. شاید این سوال ایجاد شود که چرا و چطور تخفیف می‌گیریم؟ طبیعی است در بازاری مانند ونزوئلا یا کشورای آفریقایی که به ما وابستگی دارند، امتیازی که ما می‌گیریم از آن‌ها بیشتر است.

این پژوهشگر حوزه انرژی گفت: در روز‌های گذشته اویل پرایس در یک گزارش اعلام کرد که اقتصاد ونزوئلا که یک اقتصاد کاملا نفتی است، با همکاری ایران شکوفا شد و به رشد اقتصادی ۸ درصدر در سال گذشته رسید؛ بنابراین رابطه بین دو کشور، یک رابطه برد برد است و ما هم سال گذشته حدود چهار میلیارد دلار از طریق صادرات نفت به ونزوئلا ارزآوری داشتیم. بر خلاف بازار ونزوئلا، به دلیل اینکه با چین به تعاملات راهبردی نرسیده‌ایم، مجبور هستیم تخفیف پنج الی ۱۲ دلاری در نظر بگیریم. یعنی معادل پنج الی ۱۵ درصد قیمت فروش نفت ایران را تخفیف می‌دیم.

حسینی در پایان درباره اثرات منفی برجام گفت: برخی می‌گویند که ما در حال حاضر پنج درصد از نفت خود را از دست می‌دهیم، ولی در برجام شرایط خوبی وجود نداشت و نفت خود را بدون تخفیف می‌فروختیم. اینطور نیست و برجام در موضوع قیمت نفت اثرات منفی داشته است. سازوکار برجام، چون تحت نظارت آمریکا بود پول ما در شبکه بانکی بلوکه می‌شد. اخیرا در بحث آزادسازی منابع نفتی ایران از کره جنوبی که از ۷ میلیارد دلار به ۶ میلیارد دلار کاهش یافت؛ این بخاطر فروش نفت در سازوکار برجامی بود. آمریکا با بلوکه کردن پول ما باعث شد که یک میلیارد از ارزش پول ما کم شود که ۱۴ درصد از کل مبلغ را تشکیل می‌دهد.