به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد کشور در زمینه ایجاد تحول صنعتی، اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان است؛ اکوسیستم اقتصاد دانش بنیان در بخش تحول صنعتی، علاوه بر تامین مالی و سازوکار مناسب جهت ورود به صنعت، نیازمند تغییر نظام ارزیابی و همچنین حمایتی از شرکت‌های متنوع و متعدد دانش بنیان نیز است؛ از همین رو نیز در جهت اصلاح روند موجود و حرکت به سمت نظام ارزیابی مبتنی نظارت پسینی با تکیه بر تهیه مسیر رشد شرکت‌های دانش بنیان و بازآفرینی نظام حمایتی در جهت رشد حداکثری این شرکت‌ها، نظام ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان در تیرماه توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری اصلاح و آیین‌نامه جدیدی برای ارزیابی و حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان تهیه شده است.
همچنین اقتصاد مبتنی بر دانش به یک محرک حیاتی برای رشد اقتصادی و رقابت در این عصر دیجیتال تبدیل شده است. مشخصه آن نیز تولید، مدیریت و توزیع دانش، نوآوری و خلاقیت است. شرکت‌های دانش بنیان نقش مهمی در پیشبرد رشد و توسعه اقتصادی دارند. این شرکت‌ها معمولاً با ماهیت نوآورانه و مبتنی بر فناوری و توانایی آن‌ها در ایجاد محصولات و خدمات با ارزش افزوده بالا مشخص می‌شوند. موفقیت شرکت‌های دانش بنیان تا حد زیادی به توانایی آن‌ها در نوآوری و توسعه فناوری‌های جدید بستگی دارد که به نوبه خود نیازمند زیرساخت تحقیق و توسعه (R&D) قوی و اکوسیستم حمایتی است. با این حال، در بسیاری از کشورها، سیستم ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان به خوبی توسعه نیافته است و به اندازه کافی از رشد و توسعه این شرکت‌ها حمایت نمی‌کند. در این زمینه، تسهیل ورود به اقتصاد دانش بنیان و ساده‌سازی فرآیند ثبت شرکت دانش بنیان برای تقویت رشد، ایجاد اشتغال و ارتقای نوآوری حیاتی است.
تسهیل ورود به اقتصاد دانش بنیان به معنای رفع موانع ورود و ایجاد حمایت‌ها و زیرساخت‌های لازم برای مشارکت موثر افراد و بنگاه‌ها در اقتصاد دانش بنیان است. این امر می‌تواند از طریق اصلاحاتی حاصل شود که از کارآفرینی و نوآوری حمایت می‌کند، آموزش و توسعه مهارت‌ها را ارتقا می‌دهد و دسترسی به منابع مالی و فناوری را تسهیل می‌کند. برای مثال، دولت‌ها می‌توانند چارچوب‌های قانونی و نظارتی مطلوبی ایجاد کنند، زیرساخت‌های دیجیتالی ایجاد کنند و مشوق‌های مالیاتی برای فعالیت‌های دانش‌محور، مانند تحقیق و توسعه و ثبت اختراع فراهم کنند.
سیستم ارزیابی جدید مبتنی بر تمرکز بر مسیر رشد شرکت‌ها حرکت خواهد کرد و برای شرکت‌های دانش بنیان که در مدل قبلی اغلب مبتنی بر ارزیابی‌های مقطعی، ناکارآمد و بدون برنامه‌ریزی صحیح در جهت همراستایی نظام حمایت‌ها مبتنی با مسیر رشد، یک ابزار جدید حمایتی متنوع مبتنی بر تحقق حداکثری مسیر رشد این شرکت‌ها تهیه کرده است.
تغییر سیستم ارزیابی و حمایتی شرکت‌های دانش بنیان در جهت نقش‌پذیری بازیگران زیست‌بوم
به منظور توسعه اکوسیستم حمایتی بیشتر از شرکت‌های دانش بنیان، لازم بود نظام ارزیابی این شرکت‌ها متحول شود. این تحول بر توسعه یک رویکرد جامع برای ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان متمرکز شود که به جای اینکه بر یک شاخص پیچیدگی سطح فناوری متمرکز باشد؛ طیفی از عوامل و شاخص‌ها از جمله تحقیق و توسعه، نوآوری، مالکیت معنوی و پتانسیل رشد بلندمدت را در نظر می‌گیرد.
یک رویکرد بالقوه برای تغییر سیستم ارزیابی، تغییر تمرکز از ارزیابی‌های متناوب و مقطعی به سمت ارزیابی مشارکتی و حمایت مداوم در جهت تحقق مسیر رشد شرکت است. این می‌تواند شامل فراهم کردن شرکت‌های دانش بنیان با دسترسی به طیف وسیعی از حمایتی نظیر معافیت‌های گوناگون و اعطای اعتبارات متنوع و همچنین خدمات پشتیبانی از جمله مشاوره، آموزش و فرصت‌های شبکه‌سازی باشد. با ارائه پشتیبانی مداوم، می‌توان شرکت‌ها را به سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و نوآوری تشویق کرد، بدون اینکه نگران معیار‌های مالی کوتاه مدت باشند.
رویکرد دیگر مورد اتخاذ در آیین نامه جدید نظام ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان، تمرکز بر مسیر رشد شرکت‌های دانش بنیان است. این رویکرد می‌تواند شامل ایجاد مجموعه‌ای از معیار‌ها باشد که بر پتانسیل رشد بلندمدت متمرکز هستند، مانند تعداد پتنت‌های ثبت‌شده، تعداد محصولات جدید توسعه‌یافته، و تعداد مشارکت‌های ایجاد شده. با تمرکز بر پتانسیل رشد بلندمدت، می‌توان شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و نوآوری تشویق کرد و برای چشم‌انداز بلندمدت و تعهدشان پاداش گرفت. همچنین توسعه یک اکوسیستم حمایتی برای شرکت‌های دانش بنیان، که شامل طیفی از ذینفعان مانند دانشگاه ها، مؤسسات تحقیقاتی، سرمایه گذاران و سازمان‌های دولتی باشد، مهم است. این ذینفعان با همکاری یکدیگر می‌توانند یک محیط حمایتی برای شرکت‌های دانش بنیان ایجاد کنند که شامل دسترسی به معافیت‌های جدید بیمه‌ای، مالیاتی، گمرکی و همچنین تسهیل در تامین مالی و ایجاد تنوع در منابع مالی است.
در نتیجه، با توجه به اینکه شرکت‌های دانش بنیان نقشی حیاتی در پیشبرد رشد و توسعه اقتصادی دارند، باید سیستم ارزیابی قدیمی و سنتی اصلاح گردد، زیرا به اندازه کافی از رشد و توسعه این شرکت‌ها حمایت نمی‌کند. به همین منظور معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در زمینه تحقق دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی و مبتنی بر نقش‌پذیری جدید اقتصاد دانش بنیان در توسعه صنعتی کشور، نظام ارزیابی و نظام حمایت‌های خود را اصلاح کرده است که با تحول نظام ارزیابی، امکان ورود شرکت‌ها به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان تسهیل خواهد شد و هر شرکت مبتنی بر مسیر رشد طراحی شده، یک بسته حمایتی منحصر به فرد دریافت خواهد کرد که مشوق توسعه نوآوری و تحقیق و توسعه خواهد بود.