وزیر علوم توپ مشکلات دانشگاه را به زمین دیگران انداخت

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» - علی صالحی؛ شب گذشته دومین وزیر علوم دولت یازدهم که بالاخره بعد از چندماه بلاتکلیفی دانشگاهیان موفق به اخذ رای اعتماد نمایندگان مردم شد، مهمان برنامه نگاه یک در رسانه ملی بود.

این برنامه که طبق روال قصد ارزیابی فعالیت‌های وزارتخانه‌ها و بخش‌های مهم کشور در قوای سه گانه را دارد، در برنامه شب گذشته به بررسی فعالیت وزارت علوم طبق اسناد بالا دستی و نقشه جامع علمی کشور پرداخت. البته حواشی و سوالات بی‌جواب جامعه دانشگاهی و رسانه‌ها از وضعیت آموزش عالی کشور نیز بخش اصلی این برنامه بود.

محمد فرهادی که از کم حاشیه‌های دولت یازدهم است، در ابتدای کار به ارائه گزارش مفصلی از فعالیت پنج ماهه خود در طبقه آخر ساختمان شهرک غرب پرداخت. گزارشاتی که از رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور، منطقه‌بندی دانشگاهی، کریدورهای علم و فناوری تا اصلاح آئین نامه‌ها و فعالیت‌های تشکیلاتی را در بر می گرفت.

اما مسائلی که کمتر در گزارش وزیر علوم به آن اشاره شد همان حواشی و سوالات اساسی دانشگاهیان بود که البته مجری برنامه در جای خود این موارد را مطرح کرد.

سرایت ادبیات رایج دولتی‌ها به وزیر آموزش عالی کشور

بحث اصلی برنامه دیشب و نقد اساسی گریز از پاسخ‌های صریح و انداختن توپ مشکلات در زمین دیگران بود و البته ادبیات خاص این روزهای دولتی‌ها که فقط نظرات خود را درست و مستند می‌دانند و برخی آرا کارشناسان را واهی یا غیرعلمی می‌دانند نیز به فرهادی سرایت کرده بود.

موضوعاتی نظیر فراموشی گرفتن منتقدان و یا صاحب نظر نبودن مردم در برخی موارد که این روزها خیلی خوب مد شده و در پاسخ به نقدها و ایرادات مطرح می‌شود، دیشب نیز در لابه لای صحبت‌های آرام و منطقی آقای وزیر شنیده شد.

از موضوع رکود علمی شروع کنیم و بحث نامه ۴۰۰۰ استاد دانشگاه، که آقای وزیر بدون توجه به محتوا و موارد مطرح شده ابتدا از بیخ و بن این اقدام را منکوب کرد و گفت: «این نامه نه امضایی دارد نه محتوای مناسبی که البته پر از تناقض است و کلا این نامه را قبول ندارم.»

رشد منفی را قبول ندارم اما نسبت به کل کاهش داشته ایم!

در ادامه نیز با بیان آمار پایگاه‌های ثبت تولیدات علمی به افزایش ۲۰۰ مقاله‌ای آثار ایران نسبت به سال گذشته در تولید علم جهان اشاره کرد و بیان داشت: «البته سهم ایران در کل کاهش یافته است». این رشد منفی دقیقا یکی از موضوعات نامه مذکور بود.

آقای وزیر علوم حتما می‌دانند که رشد کاهنده یعنی چه؟ یعنی شما نسبت به کار خودتان افزایش دارید، اما در نسبت کل که سال‌های گذشته نیز معیارسنجش بوده است، دچار کاهش و افت شده‌اید. و باز هم این یعنی ایران که سرعت رشد تولید علمی‌ اش ۱۱ برابر دنیا است در سال جاری از میانگین حجم تولید علم در دنیا عقب مانده است. که البته قرار شد بعد از ماه‌ها اعلام کارشناسان به زودی مسئولان امر در وزارت علوم این موضوع را بررسی کنند!

تعلل انتخاب روسا تقصیر شورای عالی انقلاب فرهنگی است

فرهادی راجع به موضوع ویژه بلاتکلیفی دانشگاه‌ها نیز توپ را به زمین شورای عالی انقلاب فرهنگی انداخت که البته رئیس آن، رئیس دولت یادهم است. وی معتقد است در زمان مقرر افراد را معرفی کرده و تعلل شورا باعث گذر از زمان سرپرستی قانونی دانشگاه‌ها شده است.

فقط توجه به چند نام از ۱۰ دانشگاه برتر اعلام شده از سوی وزیر علوم نشان می‌دهد، بیش از پنج ماه مدت حضور فرهادی در ساختمان شهرک غرب از زمان غیرقانونی سرپرستی برخی روسا می‌گذرد و اینکه ایا شورا مقصر اصلی این تعلل است بازهم یک علامت سوال بزرگ در حرف‌های وزیر وزارت خانه پر حاشیه علوم است.

البته این هم در حالی است که خود آقای وزیر تعطیل شدن جلسات، بررسی موضوعات دیگر و البته تغییر آئین نامه بررسی وضعیت روسای دانشگاهی را از عوامل تاخیر می‌داند که همگی جز وظایف روشن رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی یعنی حجت الاسلام روحانی است که بازهم فرهادی به آن اشاره‌ای نکرد.

توپ مشکلات فرهنگی در زمین دیگران است

در موضوع معضلات فرهنگی دانشگاه‌ها نیز، وزیر علوم رویه‌ای به جز بیان صریح موضوعات را در پیش گرفت. در گام اول به جای اشاره به برخی اتفاقات عجیب و دور از شان دانشجویی در فضای فرهنگ به لزوم پیوست فرهنگی برنامه‌های علمی اشاره کرد.

فرهادی هیات نظارت و بویژه نهاد رهبری را مسئول اصلی برنامه‌های فرهنگی دانشگاه‌ها دانست و معتقد بود که وزارت خانه نمی‌تواند در همه امور ورود کند. در صورتی که در همین روزهای اخیر حضور سخنگوی جبهه ملی بدون درنظر گرفتن رای مسئول نهاد رهبری و با رای گیری تلفنی رئیس دانشگاه و نماینده وزیر فضایی متشنج را در دانشگاه‌های اصفهان ایجاد کرد.

دست آخر هم آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها یکی دیگر از موضوعات بسیاری بود که فرهادی جسته و گریخته به آن پاسخ داد. شاید جالب‌ترین صحبت آقای وزیر وضعیت نسبتا خوب برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و البته شتاب گرفتن آن از اسفندماه بود. موضوعی که صراحتا از سوی معاون فرهنگی وزارت علوم رد شده و وی اذعان داشته که شرایط خوبی در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی نداریم.

برداشت‌های شخصی از برخی موضوعات و مفاهیم و بسنده کردن به گزارشات آماری تهیه شده در بخش اداری وزارت خانه از نقاط ضعف صحبت‌های فرهادی بود. جایی که گاهی فقط برای گذر از سوالات یا پاک کردن صورت مساله، عامل و یا عوامل کسانی جز وزیر و مجموعه تحت نظارتش معرفی شدند.

فرار رو به جلو و مقصر دانستن دیگران و انداختن توپ کاستی‌ها به زمین دیگرانی که دستشان به تریبون رسانه ملی نمی‌رسد، راهبردی بود که وزیر علوم از آن بهره برد تا بر خلاف انتظارات که از وی به عنوان یکی از خوب‌های کابینه می‌رفت، تاحدودی نوک پیکان انتقادات را به سمت خود نشانه رود.