برای تشویق فرزندآوری همراهی سیاست‌گذاری و فرهنگ اجتماعی لازم است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، «مریم اردبیلی» در برنامه «بدون توقف» در پاسخ به این مطلب که «عموما دولت‌ها برای تشویق فرزند‌آوری سیاست‌های حمایتی اعمال می‌کنند در حالیکه در کشور ما برعکس آن اتفاق می‌افتد» گفت: آن مفهومی که می‌گوئیم دولت باید از فرزندآوری حمایت کند یک معناست، چون این دغدغه دولت‌ها و حاکمیت‌ها برای آینده کشور وجود دارد، این سرجای خود، اما از یک موضع دیگر هم نگاه کنیم و آن اینکه باید برای خود زوجین هم این نگاه متفاوت وجود داشته باشد، من خودم برای شخص خودم، خانواده ام و فرزندانم هم باید به فکر فرزندآوری باشم یعنی به غیر از اینکه حاکمیت باید در این قضیه حمایت کرده و قانونگذاری کند، این طرف خود ما هم باید به فکر آینده خودمان و فرزندان‌مان باشیم، درواقع دو نگاه حاکمیتی و اجتماعی باید دست به دست هم دهد و یکدیگر را کامل کند.

وی ادامه داد: چراکه تجربه برخی کشور‌ها نشان داده که حتی با وجود سیاستگذاری‌های خیلی قوی برای تشویق فرزندآوری و ایجاد بستر‌های لازم از تمام جهات باز هم فرزندآوری بالا محقق نشده و جامعه نسبت به این موضوع رغبتی نشان نداده، اما در برخی از کشور‌ها هم این سیاستگذاری جواب داده، اینجا صحبت از دو پیشران است یک پیشران اقتصادی و یکی فرهنگی، اگر پیشران اقتصای فراهم باشد، اما پیشران فرهنگی مهیا نباشد این هدف محقق نخواهد شد، یعنی تغییرات فرهنگی و اجتماعی دو بال قضیه هستند اگر با هم محقق شوند کمک‌کننده است، اما باز هم مهمترین آن‌ها پیشران فرهنگی است، چراکه در دهه ۶۰ پیشران اقتصادی هموار نبود، اما پیشران فرهنگی، امید، فرهنگ جامعه که فرزند بیشتر را می‌پسندید، عرف بودن و عادی بودن این قضیه کمک می‌کرد که فرزند‌آوری محقق شود، درست است که پیشران اقتصادی می‌تواند به پیشران فرهنگی کمک کند، اما اگر صرفا پیشران اقتصادی مهم بود باید دو دهک بالای اقتصادی جامعه‌مان بیشترین فرزند را داشته باشند، اما متأسفانه کمترین فرزند را دارند.

کارشناس مطالعات زنان و خانواده در پاسخ به این مطلب که «در حال حاضر بیشترین آسیب‌های اجتماعی متعلق به پیک متولدان دهه ۶۰ است» یادآور شد: توجه داشته باشید از طرف دیگر کشور‌های اروپایی، آسیای جنوب شرقی و آمریکا بیشترین رشد اقتصادی و علمی و جهش‌هایی که داشتند، زمانی بوده که پیک جمعیتی جوان‌شان در اوج بوده و بعد‌ها فقط سعی کردند آن میزان از رشد را حفظ کنند، پس این ظرفیت‌ها را هم نادیده نگیرید.

عضو گروه آینده‌نگری و نظریه‌پردازی فرهنگستان علوم پزشکی کشور در پاسخ به این سؤال که «بی‌ثباتی سیاستگذار‌ی‌ها در کشور یکی از موانع فرزندآوری است»، اظهار کرد: به نظر می‌رسد نیمه دوم پنجره جمعیتی زمانی است که آن جمعیت جوان تحصیلکرده از همان پیک جمعیتی وارد مدیریت و سیاست می‌شود، یعنی در ۲۰ سال آینده انتظار داریم که همین جوان‌ها آینده مدیریتی کشور را در دست بگیرند و این باعث شود، آن تحول و حرکت پویا در فرزندآوری اتفاق بیفتد، در واقع یکی از تصویر‌های روشن پیش روی ما این است، این تصویر باعث می‌شود که بیانیه گام دوم نیز به اجرا درآید، الان وارد مقطعی شدیم که آنقدر جوان خوشفکر و تحصیلکرده با ایده‌های تحولی برای تغییر ایران به سمت آینده‌ای امیدافزا داریم که می‌توانیم وارد عرصه جدید شویم، اما اگر این امید را نداشته باشیم نیز می‌توانیم همچنان درجا بزنیم.

وی در ادامه تصریح کرد: در واقع کرونا هم فرصت این بازاندیشی‌ها را به ما داده که برخی ساختار‌ها می‌تواند شکسته شود و به این بیندیشیم که آیا روش‌های مدیرتی ما درست است؟ دیگر دوره مسؤلانی که به فرزندآوری کمتر فکر می‌کنند به سر آمده است، همچنان که کرونا بعضی از این ساختار‌های سلب در نظام آموزش و پرورش ما را نیز لرزاند، به نظر من به عنوان یک آینده‌پژوه مهمترین فرصت تحول نظام آموزش و پرورش ما همین چند سال پیش روست که می‌تواند ساختار‌های آموزشی ما زیر و رو شود، اتفاقا الان زمان تحول است زمانی نیست که ما ناامید شویم.

اردبیلی با اشاره به مصوبات مجلس در حوزه تشویق به فرزندآوری گفت: الان طرح حمایت از فرزندآوری خانواده با این شعار اساسی که «خانواده ایرانی هر تعداد فرزند که می‌خواهی داشته باشی ما حمایتت می‌کنیم»، اما اگر قانونگذاری عالی هم در این زمینه داشته باشیم، اصلش کنش مردمی است که باید در فرهنگ ما اتفاق بیفتد تا این امر را سرعت ببخشد، همان‌طور که زمانی سیاست‌های تشویقی دو بچه کافیست با مدرنیته شدن فرهنگ ما همزمان شد و این شعار و تغییر فرهنگی همانند شنا کردن در جهت حرکت آب، باعث اتفاقی همچون کاهش فرزندآوری شد، امروز هم اگر بخواهیم سیاست‌ها را عوض کنیم همین همراهی سیاست‌گذاری و فرهنگ اجتماعی لازم است.

کارشناس مطالعات زنان و خانواده در پایان در خصوص تأثیرات کرونا در پروسه فرزندآوری نیز عنوان کرد: درحال حاضر یکی از مشکلات پیش روی ما در زمینه فرزندآوری در ایام کرونا این است که بسیاری از زوجین به دلیل این شرایط خاص تصمیم به فرزندآوری‌شان را به تعویق انداختند، حالا یا به دلیل شرایط روحی و یا مشکلات و ناثباتی اقتصادی، اما از طرف دیگر کرونا به ما نشان داد که بسیاری از امور مانند آموزش، شغل و دیگر امور بانوان به ویژه مادران می‌تواند به صورت دورکاری و به شیوه‌ای انجام شود که نه لطمه‌ای به مادری آن‌ها بزند و نه شغل‌شان، در واقع کرونا به ما ثابت کرد که می‌توانیم از کلیشه‌ها دور شده و در زندگی‌مان در جهات مثبت نوآوری داشته باشیم و اطرافیان و فامیل و دوستان، اهل محل با همکاری‌های که با مادران می‌کنند می‌توانند شرایط بهتری را به لحاظ روحی و اجتماعی برای آن‌ها فراهم کنند. همچنین اگر برای جلوگیری از سالمند شدن جمعیت، حفظ جوانی جمعیت و تشویق به فرزندآوری، جلوگیری از انقراض نسالی‌مان سرمایه اجتماعی را هزینه کنیم و همانند پویش همدلی که در زمینه کرونا به راه افتاد، پویشی در این زمینه و با این منظور به راه بیندازیم قطعا به زودی نتایج موفق آن را در ابعاد اجتماعی مختلف خواهیم دید.