ملکی:
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فخری ملکی مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی در خصوص «ضرورت تألیف کتاب فلسفه و منطق برای دانش‌آموزان»، اظهار داشت: این کتاب برای پایه‌های دهم و یازدهم تألیف می‌شود.
وی ادامه داد: یکی از موهبت‌های خداوند تفکر است و منطق، ابزاری است که قانونمند بوده و رعایت این قانون، ما را از خطای در فکر مصون می‌کند.
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی یادآور شد: فلسفه از معقولات حرف می‌زند و بر این اساس لزوم آموزش منطق در فلسفه دوچندان می‌شود و منطق ابزار آموزش فلسفه است و می‌آموزیم تا مباحث فلسفه را خوب درک کنیم.
ملکی افزود: فلسفه به معنای خاص حول هستی‌شناسی است و مابعدالطبیعه است و با آموزش تاریخ فلسفه، اندیشیدن را یاد می‌دهیم؛ چراکه اعتقاد داریم تاریخ بهترین آموزگار تفکر است.
*چرا تدریس درس منطق در پایه‌های پایین‌تر انجام نمی‌شود؟
وی تصریح کرد: اگر تفکر نداشته باشیم به بیراه خواهیم رفت، به همین دلیل آموزش فلسفه را از دوره ابتدایی شروع کرده‌اند، اما این تفکر به معنای عام است و ما به جز اینکه منطق آموزش می‌دهیم، به آموزش فلسفه در پایه‌های یازدهم، دوازدهم می‌پردازیم؛ ضمن اینکه فلسفه از معقولات بوده و انتزاعی است و در پایه‌های یازدهم و دوازدهم دانش‌آموز به‌جایی می‌رسد که می‌تواند این مباحث را درک کند.
* چرا فقط دانش‌آموزان علوم انسانی منطق و فلسفه می‌خوانند؟
*درخواست تدریس فلسفه و منطق در همه رشته‌ها را داده‌ایم
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف خاطرنشان کرد: ما مکرراً از شورای عالی آموزش و پرورش خواسته‌ایم که فلسفه و منطق در رشته‌های دیگر، به‌ویژه در رشته ریاضی نیز باشد؛ چراکه آن‌ها خیلی خوب این درس را می‌فهمند ضمن اینکه پیشنهاد دادیم تا این درس مشترک همه گروه‌ها باشد، اما هنوز محقق نشده است.
ملکی یادآور شد: برنامه درسی نقشه کلانی است که مسیر را نشان می‌دهد؛ ما نیز از کمیته مبانی و رویکرد آن استفاده می‌کنیم و در طراحی برنامه‌ها ۲ استفاده ویژه کردیم که یکی رویکرد فطرت گرایی توحیدی و مبانی فلسفه اسلامی بود.
وی تصریح کرد: در کتاب منطق، پرورش مهارت تفکر از همان فطرت‌گرایی توحیدی گرفته شده است و این فطرت‌گرایی بیان می‌کند که دانش‌آموز یک گنج درونی دارد که همان گرایش و توانمندی‌های اوست و تفکر یکی از آنهاست.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی اضافه کرد: در کتاب منطق، پرورش مهارت تفکر صورت می‌گیرد و در عناصر برنامه درسی منطق مانند اهداف، محتوا، روش‌های یاددهی ـ. یادگیری کاملاً نمود دارد؛ ضمن اینکه در فلسفه رویکرد خاص، موضوع تاریخی است و اساس آن، فلسفه‌ورزی است.
ملکی افزود: اگر تعلیم و تربیت را به درختی تشبیه کنیم، ریشه این درخت همان مبانی است که ریشه در اندیشه اسلامی و قرآن دارد. یکی از مباحثی که در مبانی فلسفه اسلامی از آن بهره گرفتیم، این است که علم در عین کشف واقع، محصول ابداع است.
وی گفت: در اندیشه اسلامی دانش‌آموز منفعل نیست و این‌طور نیست که فقط به عالم واقع نگاه کنیم، بلکه اعتقاد داریم فرد در عین کشف عالم واقع، عین آن را در درون خود ابداع می‌کند.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی خاطرنشان کرد: محتوا را طوری ساماندهی می‌کنیم تا دانش‌آموز در تدریس فعال باشد و موضوع محور نباشد و دانش‌آموز را فردی منفعل در نظر نگیریم، بلکه اعتقاد داریم اگر دانش‌آموز در حال تدریس، فعال نباشد یادگیری صورت نمی‌گیرد و روش سخنرانی در اینجا کاربرد ندارد و باید از روش‌های فعال استفاده کنیم.
ملکی بیان داشت: کتاب جدیدالتألیف منطق به‌شدت مسئله‌محور است؛ ضمن اینکه از اوایل دهه ۵۰ تألیف و آموزش منطق وارد نظام آموزشی شده و بعد از انقلاب بیشتر به فلسفه تعلیم و تربیت پرداخته شد. رویکرد جدید نیز از سال ۸۹ شروع شد؛ البته نقشه راه را از سال ۸۵ شروع کردیم و کتاب تألیف شده سال ۹۶ کاملاً مبتنی به اندیشه اسلامی است.
* چقدر از دبیران فلسفه و منطق کشور در تألیف کتب استفاده می‌شود؟
وی متذکر شد: کتب جدیدی که در پایه‌های یازدهم و دوازدهم در سال ۹۶ وارد چرخه آموزش شده اعتبارسنجی ملی شده است و همه دبیران کشور درگیر اعتبارسنجی بوده‌اند؛ ضمن اینکه سامانه اعتبارسنجی کتب درسی طراحی شده است و منطق در پایه دهم و فلسفه در پایه یازدهم و دوازدهم تدریس می‌شود.
* یادگیری مطالب فلسفه و منطق توسط دانش‌آموزان چه کاربردی در زندگی دارد؟
*منطق قوانین فکر کردن را به دانش‌آموزان یاد می‌دهد
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی عنوان کرد: درس منطق قوانین فکر را به دانش آموز یاد می‌دهد و این تفکر دارای قوانین است و اگر به کار بگیریم از خطای فکر در امان می‌مانیم. منطق ابزاری است که اگر آگاه شویم ما را از خطای فکر در امان می‌دارد و راهی برای جلوگیری از مغالطه است.
ملکی عنوان کرد: بر اساس برنامه درسی ملی کتاب منطق را به شیوه مسئله محور تدوین کردیم و مسئله را در ابتدای کتاب طرح کرده و مسئله را به مسائل سازنده تجزیه کردیم.
وی در توضیح مصادیق کاربردی منطق در زندگی، عنوان کرد: اینکه نباید گفته فرد را به خود او نسبت دهیم و حرف گفته شده را از شخصیت فرد باید جدا کرد و به قول معروف بدانیم هر گردی، گردو نیست. یکی از مغالطات که در کتاب آورده‌ایم این است که «در باز است، باز پرنده است»؛ در نتیجه «در» «پرنده» است و این یک مغالطه است و باید یاد بگیریم که اشتراک لفظ ما را به مغالطه می‌اندازد.
* آیا پیوند و ارتباطی بین مطالب منطق و فلسفه آموزش داده شده در در مدرسه با دانشگاه وجود دارد؟
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی خاطرنشان کرد: این مطالب کاملاً در طول هم هستند. اعتقاد داریم دانش‌آموز نباید همه مطالب تخصصی را در دبیرستان یاد گیرد؛ چراکه ممکن است قصد ادامه تحصیل نداشته باشد؛ البته باید دانش آموزان با منطق به صورت ابتدایی آشنا شوند و در زندگی به کار گیرند؛ ضمن اینکه این مطالب زمینه‌ای است برای ادامه طرح این درس در دانشگاه.
وی گفت: باید تأکید کنم منطق جزء دروسی است که نیاز به تکرار و تمرین دارد و تا تمرین نشود در ذهن نهادینه نمی‌شود؛ ضمن اینکه متأسفانه در نیروی انسانی در این دروس ضعیف هستیم و مشکل اساسی نیروی انسانی است.
*بخش زیادی از دبیران فلسفه و منطق دارای تحصیلات غیرمرتبط هستند
ملکی متذکر شد: وقتی معلم ضرورت آموزش این دروس را برای دانش‌آموز تبیین کند، دانش‌آموز نیز راغب به خواندن می‌شود؛ در حالی که بخش اعظمی از دبیران فلسفه و منطق دارای تحصیلات غیر مرتبط هستند و‌ای کاش لااقل معلمان ریاضی تدریس می‌کردند، اما می‌بینیم که دبیران زیست‌شناسی، روانشناسی و جغرافیا برای پُر کردن ساعت آموزشی خود فلسفه و منطق تدریس می‌کنند.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی بیان داشت: با این شرایط وقتی مطالب درسی برای دبیر جا نیفتاده است، چطور می‌تواند به دانش‌آموز یاد دهد؟ اما متأسفانه همه تقصیر‌ها به سمت محتوای کتب درسی می‌آید؛ ضمن اینکه میانگین نمره این دروس پایین است.
وی افزود: هر سال در تابستان دوره ضمن خدمت داریم و این‌ها مدرسان میانی هستند که بعد از آموزش به استان‌ها می‌روند و دبیران استان‌های خود را آموزش می‌دهند؛ البته بسیاری از آن‌ها خود توانمند نیستند و کلاس‌ها نیز برگزار نشده است.
* آیا روش تدریس منطق تغییر کرده است؟
ملکی تصریح کرد: بله، در دوره‌های آموزشی بر روش‌های چالش زا، حل مسئله و تحلیلی تأکید شده است و دبیران نمی‌توانند با توجه به شرایط کتاب، آموزش را با رویکرد جدید انجام ندهند و بر اساس مسئله‌محوری طراحی شده است، اما محتوا همان منطق ارسطویی است.
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی تأکید کرد: منکر نقص کتب درسی نیستم، اما از مسئولان مربوطه می‌خواهم به نیروی انسانی توجه بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: یکی از موهبت‌های خداوند تفکر است و منطق، ابزاری است که قانونمند بوده و رعایت این قانون، ما را از خطای در فکر مصون می‌کند.
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی یادآور شد: فلسفه از معقولات حرف می‌زند و بر این اساس لزوم آموزش منطق در فلسفه دوچندان می‌شود و منطق ابزار آموزش فلسفه است و می‌آموزیم تا مباحث فلسفه را خوب درک کنیم.
ملکی افزود: فلسفه به معنای خاص حول هستی‌شناسی است و مابعدالطبیعه است و با آموزش تاریخ فلسفه، اندیشیدن را یاد می‌دهیم؛ چراکه اعتقاد داریم تاریخ بهترین آموزگار تفکر است.
*چرا تدریس درس منطق در پایه‌های پایین‌تر انجام نمی‌شود؟
وی تصریح کرد: اگر تفکر نداشته باشیم به بیراه خواهیم رفت، به همین دلیل آموزش فلسفه را از دوره ابتدایی شروع کرده‌اند، اما این تفکر به معنای عام است و ما به جز اینکه منطق آموزش می‌دهیم، به آموزش فلسفه در پایه‌های یازدهم، دوازدهم می‌پردازیم؛ ضمن اینکه فلسفه از معقولات بوده و انتزاعی است و در پایه‌های یازدهم و دوازدهم دانش‌آموز به‌جایی می‌رسد که می‌تواند این مباحث را درک کند.
* چرا فقط دانش‌آموزان علوم انسانی منطق و فلسفه می‌خوانند؟
*درخواست تدریس فلسفه و منطق در همه رشته‌ها را داده‌ایم
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف خاطرنشان کرد: ما مکرراً از شورای عالی آموزش و پرورش خواسته‌ایم که فلسفه و منطق در رشته‌های دیگر، به‌ویژه در رشته ریاضی نیز باشد؛ چراکه آن‌ها خیلی خوب این درس را می‌فهمند ضمن اینکه پیشنهاد دادیم تا این درس مشترک همه گروه‌ها باشد، اما هنوز محقق نشده است.
ملکی یادآور شد: برنامه درسی نقشه کلانی است که مسیر را نشان می‌دهد؛ ما نیز از کمیته مبانی و رویکرد آن استفاده می‌کنیم و در طراحی برنامه‌ها ۲ استفاده ویژه کردیم که یکی رویکرد فطرت گرایی توحیدی و مبانی فلسفه اسلامی بود.
وی تصریح کرد: در کتاب منطق، پرورش مهارت تفکر از همان فطرت‌گرایی توحیدی گرفته شده است و این فطرت‌گرایی بیان می‌کند که دانش‌آموز یک گنج درونی دارد که همان گرایش و توانمندی‌های اوست و تفکر یکی از آنهاست.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی اضافه کرد: در کتاب منطق، پرورش مهارت تفکر صورت می‌گیرد و در عناصر برنامه درسی منطق مانند اهداف، محتوا، روش‌های یاددهی ـ. یادگیری کاملاً نمود دارد؛ ضمن اینکه در فلسفه رویکرد خاص، موضوع تاریخی است و اساس آن، فلسفه‌ورزی است.
ملکی افزود: اگر تعلیم و تربیت را به درختی تشبیه کنیم، ریشه این درخت همان مبانی است که ریشه در اندیشه اسلامی و قرآن دارد. یکی از مباحثی که در مبانی فلسفه اسلامی از آن بهره گرفتیم، این است که علم در عین کشف واقع، محصول ابداع است.
وی گفت: در اندیشه اسلامی دانش‌آموز منفعل نیست و این‌طور نیست که فقط به عالم واقع نگاه کنیم، بلکه اعتقاد داریم فرد در عین کشف عالم واقع، عین آن را در درون خود ابداع می‌کند.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی خاطرنشان کرد: محتوا را طوری ساماندهی می‌کنیم تا دانش‌آموز در تدریس فعال باشد و موضوع محور نباشد و دانش‌آموز را فردی منفعل در نظر نگیریم، بلکه اعتقاد داریم اگر دانش‌آموز در حال تدریس، فعال نباشد یادگیری صورت نمی‌گیرد و روش سخنرانی در اینجا کاربرد ندارد و باید از روش‌های فعال استفاده کنیم.
ملکی بیان داشت: کتاب جدیدالتألیف منطق به‌شدت مسئله‌محور است؛ ضمن اینکه از اوایل دهه ۵۰ تألیف و آموزش منطق وارد نظام آموزشی شده و بعد از انقلاب بیشتر به فلسفه تعلیم و تربیت پرداخته شد. رویکرد جدید نیز از سال ۸۹ شروع شد؛ البته نقشه راه را از سال ۸۵ شروع کردیم و کتاب تألیف شده سال ۹۶ کاملاً مبتنی به اندیشه اسلامی است.
* چقدر از دبیران فلسفه و منطق کشور در تألیف کتب استفاده می‌شود؟
وی متذکر شد: کتب جدیدی که در پایه‌های یازدهم و دوازدهم در سال ۹۶ وارد چرخه آموزش شده اعتبارسنجی ملی شده است و همه دبیران کشور درگیر اعتبارسنجی بوده‌اند؛ ضمن اینکه سامانه اعتبارسنجی کتب درسی طراحی شده است و منطق در پایه دهم و فلسفه در پایه یازدهم و دوازدهم تدریس می‌شود.
* یادگیری مطالب فلسفه و منطق توسط دانش‌آموزان چه کاربردی در زندگی دارد؟
*منطق قوانین فکر کردن را به دانش‌آموزان یاد می‌دهد
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی عنوان کرد: درس منطق قوانین فکر را به دانش آموز یاد می‌دهد و این تفکر دارای قوانین است و اگر به کار بگیریم از خطای فکر در امان می‌مانیم. منطق ابزاری است که اگر آگاه شویم ما را از خطای فکر در امان می‌دارد و راهی برای جلوگیری از مغالطه است.
ملکی عنوان کرد: بر اساس برنامه درسی ملی کتاب منطق را به شیوه مسئله محور تدوین کردیم و مسئله را در ابتدای کتاب طرح کرده و مسئله را به مسائل سازنده تجزیه کردیم.
وی در توضیح مصادیق کاربردی منطق در زندگی، عنوان کرد: اینکه نباید گفته فرد را به خود او نسبت دهیم و حرف گفته شده را از شخصیت فرد باید جدا کرد و به قول معروف بدانیم هر گردی، گردو نیست. یکی از مغالطات که در کتاب آورده‌ایم این است که «در باز است، باز پرنده است»؛ در نتیجه «در» «پرنده» است و این یک مغالطه است و باید یاد بگیریم که اشتراک لفظ ما را به مغالطه می‌اندازد.
* آیا پیوند و ارتباطی بین مطالب منطق و فلسفه آموزش داده شده در در مدرسه با دانشگاه وجود دارد؟
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی خاطرنشان کرد: این مطالب کاملاً در طول هم هستند. اعتقاد داریم دانش‌آموز نباید همه مطالب تخصصی را در دبیرستان یاد گیرد؛ چراکه ممکن است قصد ادامه تحصیل نداشته باشد؛ البته باید دانش آموزان با منطق به صورت ابتدایی آشنا شوند و در زندگی به کار گیرند؛ ضمن اینکه این مطالب زمینه‌ای است برای ادامه طرح این درس در دانشگاه.
وی گفت: باید تأکید کنم منطق جزء دروسی است که نیاز به تکرار و تمرین دارد و تا تمرین نشود در ذهن نهادینه نمی‌شود؛ ضمن اینکه متأسفانه در نیروی انسانی در این دروس ضعیف هستیم و مشکل اساسی نیروی انسانی است.
*بخش زیادی از دبیران فلسفه و منطق دارای تحصیلات غیرمرتبط هستند
ملکی متذکر شد: وقتی معلم ضرورت آموزش این دروس را برای دانش‌آموز تبیین کند، دانش‌آموز نیز راغب به خواندن می‌شود؛ در حالی که بخش اعظمی از دبیران فلسفه و منطق دارای تحصیلات غیر مرتبط هستند و‌ای کاش لااقل معلمان ریاضی تدریس می‌کردند، اما می‌بینیم که دبیران زیست‌شناسی، روانشناسی و جغرافیا برای پُر کردن ساعت آموزشی خود فلسفه و منطق تدریس می‌کنند.
مدیر گروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی بیان داشت: با این شرایط وقتی مطالب درسی برای دبیر جا نیفتاده است، چطور می‌تواند به دانش‌آموز یاد دهد؟ اما متأسفانه همه تقصیر‌ها به سمت محتوای کتب درسی می‌آید؛ ضمن اینکه میانگین نمره این دروس پایین است.
وی افزود: هر سال در تابستان دوره ضمن خدمت داریم و این‌ها مدرسان میانی هستند که بعد از آموزش به استان‌ها می‌روند و دبیران استان‌های خود را آموزش می‌دهند؛ البته بسیاری از آن‌ها خود توانمند نیستند و کلاس‌ها نیز برگزار نشده است.
* آیا روش تدریس منطق تغییر کرده است؟
ملکی تصریح کرد: بله، در دوره‌های آموزشی بر روش‌های چالش زا، حل مسئله و تحلیلی تأکید شده است و دبیران نمی‌توانند با توجه به شرایط کتاب، آموزش را با رویکرد جدید انجام ندهند و بر اساس مسئله‌محوری طراحی شده است، اما محتوا همان منطق ارسطویی است.
مدیرگروه فلسفه و منطق دفتر تألیف کتب درسی تأکید کرد: منکر نقص کتب درسی نیستم، اما از مسئولان مربوطه می‌خواهم به نیروی انسانی توجه بیشتری داشته باشند.
ارسال نظرات