یادداشت/ سید رحیم نعمتی
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، سید رحیم نعمتی طی یادداشتی در روزنامه «جوان» نوشت:
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، روز جمعه 21 آوریل و در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با پائولو جنتیلونی، نخست وزیر ایتالیا، هم حرف‌های قبلی‌اش را در مورد بد بودن برجام تکرار کرد و هم مدعی شد که ایران به برجام لطمه می‌زند و پایبند آن نیست! او با این ادعا وعده داد با تحلیل دقیق برجام در آینده حرف‌های تازه‌ای برای گفتن خواهد داشت. این وعده او به دستوری برمی‌گردد که دو روز پیش به شورای امنیت ملی خود داد تا برجام را مورد بررسی دقیق قرار بدهد و مشخص کند تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران بر طبق برجام در راستای منافع امریکا بوده است یا نه. حالا او منتظر جواب شورای امنیت ملی است تا به وعده‌اش به خبرنگاران عمل کند و حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشته باشد اما ادعای عدم پایبندی ایران به برجام یا اینکه ایران به برجام لطمه‌زده از سوی او با نامه سه روز قبل وزیر خارجه‌اش و سخنان همزمان وزیر دفاعش همخوانی نداشت. این ناهمخوانی را نمی‌توان به ضعف حافظه ترامپ تعبیر کرد چرا که نامه رکس تیلرسون و سخنان جیمز ماتیس فاصله زمانی چندان با این کنفرانس مطبوعاتی نداشت. پس، این ادعای ترامپ را باید درست با توجه به همین موضوع تحلیل کرد و دید که او از طرح این ادعاها چه منظوری داشته است.
رکس تیلرسون روز سه شنبه 18 آوریل و در نامه‌ای به پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان امریکا، تأیید بازرسی‌ها از فعالیت‌های هسته‌ای ایران را اعلام و تأیید کرد که ایران همچنان به تعهدات خود در قبال برجام و توافق هسته‌ای پایبند است. این نامه بر اساس قانون بازنگری توافق هسته‌ای یا برجام مصوب کنگره تنظیم شد که وزیر خارجه هر 90 روز باید نامه‌ای به کنگره بفرستد و در آن پایبندی ایران به مفاد برجام را تأیید کند. تیلرسون هم این کار را کرد هر چند که در دقیقه 90 و ساعات آخر سه‌شنبه شب بود تا به نوعی اکراه خود را از فرستادن این تاییدیه نشان داده باشد.
سخنان روز جمعه ماتیس هم تأییدی بر پایبندی ایران به برجام بود که به صورتی کاملاً خلاصه و باز از روی بی‌میلی گفت: «ایران به مفاد توافق هسته‌ای پایبند و این توافق همچنان پابرجا است. » روشن است که ترامپ و همکارانش در این مدت از حضور در کاخ ریاست جمهوری امریکا تمام تلاش خود را کرده‌اند تا با گرفتن بهانه‌ای ایران را متهم به نقض برجام کنند و چون چیزی پیدا نکرده‌اند؛ از یک سو مجبور شده‌اند اعتراف به پایبندی ایران به توافق هسته‌ای کنند و از سوی دیگر، ترامپ ژست ناسازگاری با برجام را حفظ می‌کند و اگر نمی‌تواند ایرادی به پایبندی ایران به تعهداتش بگیرد، با یک روح‌خوانی مدعی بشود که ایران پایبند به روح برجام نیست. به این ترتیب، ادعاهای ترامپ بیشتر یک بازی و نمایش تبلیغاتی برای ایجاد موازنه‌ای در برابر نامه رسمی تیلرسون است تا نشان بدهدکه از موضع قبل کوتاه نیامده و کماکان در قضیه برجام قصد تخریب آن را دارد هر چند که نتواند هیچ ایراد و اشکالی در کار ایران بیاورد.
این بازی نمایشی ترامپ موقتی است و برای ایجاد موازنه سیاسی با آن نامه است اما باید گفت که موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود و باید دید این ادعای او با وظیفه او در 19 می ارتباطی دارد یا نه. رئیس‌جمهور امریکا بر طبق برجام متعهد است تحریم‌های هسته‌ای ایران را هر چهار ماه و با صدور یک فرمان اجرایی معلق کند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی امریکا، این وظیفه را در 19 ژانویه گذشته انجام داد و حالا ترامپ باید در 19 می به این وظیفه و صدور فرمان اجرایی خود عمل کند.
برخی نامه تیلرسون را به معنای تمدید تعلیق تحریم‌ها دانستند که این بیشتر تفسیر و تعبیر شخصی بود و تکلیف تعلیق تحریم‌ها نه با نامه وزیر خارجه بلکه با فرمان اجرایی رئیس‌جمهور آن هم در سه هفته بعد معلوم می‌شود. شاید ادعاهای ترامپ پیش‌درآمدی برای آن موقع باشد، چنانکه از فرمانش به شورای امنیت ملی چنین چیزی برمی‌آید و وعده‌اش به خبرنگاران هم گویای همین مطلب است. کیلاین کانوی، مشاور ترامپ، گفته که ترامپ هنوز سر حرفش برای خروج از برجام است اما از «مذاکره برای توافقات» هم گفته است. اشاره کانوی به «مذاکره برای توافقات» قابل توجه است و نشان می‌دهد که ترامپ و تیمش در این سه هفته قصد انجام یک دور بازی سیاسی دارند تا با طرح برخی ادعاها و برگشتن به موضع خروج از برجام یا پاره کردن آن، ایران را مجبور به مذاکرات جدید یا دست کم دادن امتیازاتی در موضوعات خارج از برجام کنند. این یک بازی است که ترامپ کلید آن را در کنفرانس مطبوعاتی زد و تیلرسون در یک نشست خبری ادامه داد و باید منتظر تداوم و حتی تشدید آن در بعد از این بود. به هر حال، کاخ سفید می‌خواهد در این مدت سه هفته‌ای از برجام برای خود کلاهی بسازد اما متوجه تجربه گذشته نیست که ایران نه در سه هفته بلکه در طول سال‌ها هم حاضر به دادن باجی در برابر زیاده‌خواهی‌ها نیست.
ارسال نظرات