به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، از نگاه مقامات روس دوران پساشوروی، قدرت های بزرگ نیاز به رویارویی با دشمن های بزرگ دارند و در این راستا روس ها در به چالش کشیدن موقعیت آمریکایی ها در قالب اوراسیاگرایی، در سه بُعد داخلی، منطقه ای و بین المللی دست به باز تعریفی از نقش خود در دوره ی پوتین زدند.اوراسیاگرایی عنوان دکترین سیاست خارجی روسیه در سالهای بعد از ۱۹۹۶ بود که بر دستگاه سیاست خارجی این کشور مسلط شد. در نتیجه شکست و تضعیف رویکرد بین‌الملل‌گرایی دوران یلتسین که بر مواضع روسیه بعد از ۱۹۹۱ حاکم شده بود؛ این نیاز در عرصه سیاسی روسیه احساس می‌شد که بازخوانی در رویکرد سیاست خارجی این کشور به گونه‌ای که مجددا عظمت را به روس‌ها برگرداند ضروری است. در همین راستا، جایگزینی یوگنی پریماکوف با آندره کوزیروف به عنوان وزیر امور خارجه روسیه در ژانویه ۱۹۹۶ به طور گسترده ای سیگنالی برای تغییر قابل توجه در دیپلماسی روسیه از غرب‌گرایی به اوراسیاگرایی بود.در واقع گفتمان اوراسیاگرایی بر چهار عنصر گفتمانی استوار است. “تسلط بر سرزمین های شوروی سابق و ضدیت با حضور ایالات متحده آمریکا در این مناطق”، “عدم تقابل با جهان اسلام”، “ضدیت با نظام تک قطبی مورد نظر آمریکا”، “توازن بین شرق و غرب”.
گفتمان اوراسیاگرایی در سالهای اخیر در روسیه به شکل وسیعی مورد توجه قرار گرفته است و الکساندر دوگین ژئوپلیتیسین و اندیشمند سیاسی بنام روسی که مشاور پوتین است، یکی از طرفداران این گفتمان است. اوراسیا گرایی در درجه اول برهمگرایی سرزمین های شوروی سابق تمرکز دارد و در درجه دوم تاکید بر این دارد که روسیه بایستی ضمن اینکه در نظام بین الملل از موضع مستقلی برخوردار باشد، باید روابط چند جانبه با شرق و غرب برقرار کند که در این میان، خاورمیانه و بخصوص ایران باید لحاظ شوند.برای رسیدن به این هدف، لازم بود که مسکو در سیاست خارجی خود تجدید نظر نموده و با برقراری کنترل دوباره خود بر جمهوریهای تازه استقلال یافته و روابط مستحکم تری با کشورهای مخالف سیاست های دولت آمریکا نظیر چین، هند و ایران و سوریه برای جلوگیری از نفوذ غرب در منطقه، ایجاد نماید.
امروز پس از گذشت نزدیک به دو دهه آغاز سیاست اوراسیاگرایی روس ها که متأثر از نگاه پوتین بوده و در دور جدید ریاست جمهوری وی نیز تقویت شده، آثار راهبردی اجرای آن را می توان در سه سطح مورد تحلیل قرار داد:
-سطح داخلی: زمانی که پوتین زمام امور را به دست گرفت چیزی جز اوضاع بد اقتصادی و نا رضایتی عمومی جامعه برایش به ارث نمانده بود در این دوره همزمان با اجرای سیاست های درست پوتین ،قیمت حامل های انرژی در بازار جهانی افزایش قابل توجهی یافت و این خوش اقبالی باعث شکل گیری موفقیت های عمده اقتصادی و سیاسی برای وی شد. در عین حال اعتماد کسب شده از بهبود شرایط کشور و سیاست خارجی تهاجمی روسیه از سوی دیگر، جایگاه پوتین را به عنوان قهرمان ملی و نماد روسیه مقتدر و نوین ارتقا داد و نجات روسیه از منجلاب مشکلات و تثبیت جایگاه روسیه در عرصه ی بین المللی، به عنوان یک هدف اصلی و بنیادی شخصیت کاریزماتیک پوتین تبدیل شد.
-سطح منطقه ای: سیاست اوراسیاگرایی روس ها در بعد منطقه ای دو نگرش مثبت و منفی را برای آنها در پی داشته است.در بُعد مثبت، روس ها می توانند دخالت های خود را در برخی از سیاست های کشورهای منطقه که با آمریکا در ارتباط هستند، توجیه کرده و آن را به حساب منازعه همه جانبه خود با آمریکا بگذارند اما در بعد دیگر این مسأله می تواند عواقب ناخوشایندی را برای آنها به همراه داشته باشد سیاست تهاجمی روس ها می تواند باعث احساس ناامنی کشورهای منطقه شده و آنها را با سرعت فزاینده ای به دامان غرب هدایت کند که این مسئله خود می تواند باعث ایجاد شکل گیری منازعات در سطوح مختلف در سطح منطقه شود و امنیت که مهم ترین مؤلفه سیاست روسیه نوین هست را تحت تأثیر قرار دهد .
-سطح نظام بین المللی: سیاست جدید روسیه مبنی بر اوراسیاگرایی و در قالب نظریه ی رئالیسم تهاجمی، که از دکترین پوتین ثأثیر گرفته و تماما دارای نمادهای ضد آمریکایی است، پیامدهای مختلفی نیز در عرصه ی بین المللی بر وجهه ی روسیه داشته است که عبارت اند از: نخست، این دکترین باعث به چالش کشیدن نظام تک قطبی، آمریکا محوری و قرار دادن روسیه به عنوان یک بازیگر توانمند در عرصه بین الملل درمقابل آمریکا شده است. دوم وجود چنین پدیده ای این واقعیت را آشکار می سازد که قدرت آمریکایی ها ابدی نخواهد بود و ممکن است ظهور یک قطب جدید، ماهیت هژمونی را به چالش بکشد. سوم، به چالش کشیدن آمریکا در سطح بین المللی، سبب اهمیت روسیه نوین در منطقه شده و در واقع از نظر مخالفان آمریکا، روس ها دوباره به نماد مبارزه با امریکا و حامی آنها در تصمیمات بین المللی بدل شده اند . این نگرش همچنین الگوی نظم مورد نظر ایالات متحده را در مناطق حساس و بحران خیز منطقه را به چالش کشیده است.
منبع: سمعک‌نیوز