ايرادات به کنسرت‌ها از روی دلسوزی است/ بايد «فقه موسيقي» مورد توجه قرار بگيرد

به گزارش گروه فرهنگي خبرگزاري دانشجو؛ آیت‌الله محسن اراکی دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی در آئین اختتامیه دومین جشنواره موسیقی «پیامبر مهربانی» که پنجشنبه شب بیست و پنجم آذرماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی شهید آوینی فرهنگسرای بهمن تهران برگزار شد، توضیح داد: خوشبختانه در مراسم بجا و سازنده‌ای هستیم که از سوی مدیران محترم سازمان فرهنگی هنری شهر تهران، فضای بجا و سازنده‌ای را به وجود آورده که می‌توانیم پیرامون آن صحبت کنیم که من در این مجال تلاش می‌کنم به سه دانش اسلامی درباره موسیقی که می‌تواند برای همه ما قابل تعریف باشد، اشاره‌ای داشته باشم.

 وی ادامه داد: «جهان‌بینی موسیقی و آواز» اولین دانش از سه دانش اسلامی است که در این عرصه حرف برای گفتن زیاد داریم چرا که رابطه جهان آفرینش و معاد، مسئله‌ بسیار جدی است که می‌تواند در ارتباط با موسیقی مورد بررسی قرار گیرد و همان‌گونه که در آیات شریف قرآن کریم می‌دانیم، پایان جهان با نفخ صور و آغاز جهان با نفخ صور همراه است که این شایسته تحلیل است و باید در این عرصه حرف‌های زیادی گفته شود؛ کما اینکه در این زمینه هم منابع فراوانی داریم که قابل بررسی است.

دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی گفت: «فلسفه آواز و موسیقی» دومین دانش اسلامی درباره موسیقی است که جای تحقیق و پژوهش زیادی دارد. اصولاً فلسفه آواز و موسیقی در هر آواز و آهنگی، انرژی‌زاست که گاه این انرژی مثبت و گاه منفی معرفی می‌شود. از سوی دیگر در درون آدمی همان‌گونه که در قرآن هم به صراحت پیرامون آن نشانه‌های زیادی داریم، دو استعداد صعود و هبوط وجود دارد و صدا و آواز با این دو استعداد رابطه مستقیم دارد. به عبارتی آنجایی که صدا و آهنگ با آن نهاد مثبت درون آدمی ارتباط پیدا می‌کند، انسان را به اوج و صعود می‌برد و آدمی را به یاد انسان و حیات می‌اندازد و به طور طبیعی اگر خلاف این جریان اتفاق بیفتد، انسان به سراشیبی و سقوط می‌رود.

آیت‌الله اراکی تصریح کرد: آوازها ارتباط مستقیمی با این دو بخشی که به آن اشاره کردم، دارند که بخشی از آهنگ‌ها، همان‌هایی است که نشاط‌آور است و در درون انسان، ذکر، حیات و زندگی را فعال می‌کند و می‌توان گفت این آهنگ مثبت به قدری اثرگذار است که حتی سایر زندگان و حتی جمادات را به حرکت می‌اندازد.

وی با اشاره به روایات قرآنی در این زمینه، از اهالی موسیقی خواست تا در این عرصه‌ها وارد مباحث جدی شوند چرا که این موضوع یکی از جدی‌ترین مباحث فقهی در عرصه موسیقی است.

دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی به موضوع «فقه آواز و موسیقی» به عنوان سومین دانش اسلامی درباره موسیقی اشاره کرد و گفت: قطعاً باید چنین بحثی در حوزه فقه و موسیقی جدی گرفته شود و من معتقدم می‌توان در این زمینه فضایی را تنظیم کرد که سررشته آن در بحث فلسفه آواز و موسیقی است. بنده در مراسم سال گذشته جشنواره موسیقی «پیامبر مهربانی» هم به این نکته اشاره کردم که می‌توان کمیته‌ای از دانشمندان آواز و فقهای آشنا به فقه موسیقی را تشکیل داد که بتوانند با آن معیارهای فقهی را تنظیم کرده و از سوی دیگر دانشمندان هنر موسیقی با فرمول‌های صحیح، تعیین‌کننده «آواز پاک» در عرصه موسیقی باشند که اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانیم شاهد رشد و تربیت سازنده یک جامعه باشیم. چرا که من بر این باورم شایسته‌ترین جامعه، جامعه ماست؛ به طوری که ما حتی در روایات نیز داریم که هیچ قومی به اندازه ملت ایرانی تعریف نشده است. مطمئن باشید که شما اگر این باب جدید را در عرصه موسیقی باز کنید، در این رشته خدمت بزرگی به بشریت کردید.

آیت‌الله اراکی در ادامه صحبت‌های خود با تأکید بر ضرورت توجه به سه عنصر مهم در فقه موسیقی گفت: محتوای «آواز و موسیقی» یکی از اضلاع فقه موسیقی است که به لحاظ معنایی و هم محتوای گرایش‌هایی که در صدا و موسیقی وجود دارد، می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر توجه به معانی با تکیه بر شعر فارسی که به زعم بنده، بی‌نظیرترین شعر جهانی است، دومین رکن در بخش فقه موسیقی است که به نظرم شایسته نیست آوازخوان‌های ما سراغ اشعاری بروند که معنی متناسبی با هویت ایرانی و فرهنگ و ادبیات فاخر آن ندارند. شما مطمئن باشید هیچ آوازخوانی نیست که با انتخاب بهتر، محبوب‌تر نشود.

وی افزود: فضایی که آهنگ در آنجا ایجاد می‌شود، عنصر سومی است که بعد از مضمون در ماجرای فقه موسیقی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع، موضوع بسیار مهمی است که با اجرای شکل درست آن می‌توانیم شامل محصولات معنوی ارزشمندی باشیم کما اینکه در همین فضایی که حضور داریم و موسیقی در آن جریان دارد، یک محصول معنوی تولید شده است.

آیت‌الله اراکی در بخش پایانی صحبت‌های خود تصریح کرد: اینکه در برخی از کنسرت‌ها ایراداتی گرفته می‌شود، از روی دلسوزی است چون ارزش‌ها ارزان به دست نیامده که ارزان از دست برود. ما اگر جوانان را در فضای منفی قرار بدهیم، قطعاً ارزش‌ها را نیز پایمال کردیم. آنچه ما می‌گوییم از روی محبت و ادای وظیفه‌ است و وقتی فضای سالم ایجاد شود، مطمئن باشید آن وقت کسی از کنسرت‌ها ایراد نمی‌گیرد.