مذاکرات هسته‌‌ای و بن‌بستی به نام تمدید!

گروه سیاست خارچی "خبرگزاری دانشجو"؛ محمد حسین دلدار/ توافق جامع هسته ای این روزها شاید تبدیل به مهمترین اخبار رسانه های دنیا شده است، مذاکراتی که هر بار به بهانه ای تمدید می شود و هر بار اسامی جدید مانند توافق سیاسی و... را می توان از زبان هیئت مذاکره کننده شنید و گمانه زنی ها و ابهامات در این خصوص بسیار زیاد است و طرف غربی به رهبری آمریکا خصمانه ترین اقدامات و بی شرمانه ترین اظهارات را به دولت و ملت ایران روا می دارند اما تیم مذاکره کننده و شخص رئیس جمهور همواره امیدوار و اعتماد ساز عمل می کنند.!

آنچه که در این دوره مذاکرات آمریکا توانست خوب به آن بپردازد تغییر چهره خود در بین کشورهای 1+5 بود یعنی تبدیل شدن به پلیس خوب، اصولاً همه کشور های عضو 1+5 در این دوره پلیس خوب بودند و در افکار عمومی کشورهای خود و افکار عمومی کشورهای جهان، خود را آماده رسیدن به توافق نشان دادند.

اما مشکل کار کجاست که توافق صورت نمی گیرد؟ شاید پاسخ شما اظهارات مسئولان و نخست وزیر رژیم صهیونیستی و حضور مهمان ناخوانده در وین یعنی سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان سعودی باشد، که از نگرانی های خود از افزایش قدرت نظامی ایران و تولید بمت اتم صحبت به میان می آید، ابراز می کنند.

برخی معتقدند که عربستان و اردن به دنبال کسب امتیاز هسته ای شدن از آمریکا بدون چنین بازرسی شدید و طولانی یعنی همان چیزی که در طی 10 سال گذشته درگیر آن بودیم هستند.

اما خیر ! مسئله اصلی خود غرب یا بهتر بگویم آمریکاست. شاید غرب توانسته باشد یک بار دیگر پلیس خوب باشد اما پلیس بد هم هست چرا که با مخفی کردن خود در پشت اعتراض های کشورهای منطقه که عربستان و اردن به عنوان محور متحد اصلی عربی و رژیم صهیونیستی درتلاش است،  بیان کند ما نمی توانیم با توجه به نگرانی کشور های منطقه به توافق برسیم.

اما ماجرای اصلی چیست؟ و چرا این رویکرد را در مذاکرات خود پیش می برند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. اقناع افکار عمومی جهانی به رضایت برای رسیدن به توافق از سوی کشورهای 1+5 که با وجود این حسن نیت و آمادگی این کشورها، عواملی خارج از این کشورها هستند که با دلایلی چون خطرناک بودن جمهوری اسلامی ایران برای منطقه و از بین رفتن توازن منطقه می خواهند با آدرس غلط دادن ضمن طولانی نمودن روند مذاکرات به پیچیدگی آن بیفزایند.

2. با تمدید مدت مذاکرات در قالب یک وجه کاملاً قانونی و از نظر عرف بین الملل کاملا پذیرفته شده تلاش دارند با فشار بیشتر بر ایران، برنامه هسته ایران را کاملا متوقف کنند.

3. ایجاد نارضایتی عمومی در ایران با استفاده از اطاله روند توافق.

آنچه که حقیقت است جمهوری اسلامی ایران قدرت اول سیاسی و اقتصادی و ایدوئولیک منطقه و جهان اسلام است و این واقعیتی است که همگان بدان معترف هستند. حصول توافق هسته ای در همین مرحله و پذیرش همین میزان از غنی سازی هم به نفع غرب و آمریکا نیست.

مهمترین علت عدم رسیدن به توافق را می توان تنها در تبدیل شدن ایران به اولین قدرت هسته ای در جهان که با استفاده از توانمندی های بومی و داخلی به این فناوری دست یافته است، می توان قلمداد نمود و محوریت ایران در منطقه و کشور های اسلامی بیشتر می گردد.

آنچه که می توان در صدق ادعای فوق بیان نمود دو یادداشت تحلیلی از دو اندیشکده معتبر آمریکایی است که خلاصه آن خدمتتان ارائه می گردد.

اندیشکده امریکن اینترپرایز(American Enterprise Institute) در یادداشتی تحلیلی در تاریخ 29 آبان(20 نوامبر 2014) بیان می کند که انتظار می رود که ضرب الاجل 24 نوامبر برای توافق هسته ای با ایران یک بار دیگر تمدید شده و چشم انداز تحریم های بیشتر و مشکلات اقتصادی، که به همراه آنها(ایران) هستند، را طولانی تر نماید.

کارشناس مسائل ایران در اندیشکده امریکن اینترپرایز، توضیح می دهد که جمهوری اسلامی ایران در واقع با چیزی بیشتر از اعتراضات به برنامه هسته ای خود به چالش کشیده می شود. این کارشناس نه تنها بر روی پیامدهای این مذاکرات تمرکز می کند، بلکه دو متغیر حساس دیگر را که بر رفتار ایران تأثیر می گذارند نیز مورد بررسی قرار می دهد؛ یعنی تهدید داعش و نفوذ روبه کاهش ایران بر نوار غزه. به زعم وی، این سه بحران به همراه یکدیگر می تواند حکومت ایران را مورد تهدید قرار داده و تا حدی بر کل خاورمیانه تأثیر بگذارد.

همچنین در یادداشت تحلیلی اندیشکده شورای آتلانتیک(Atlantic Council) که در تاریخ 26 آبان (17نوامبر 2014) منتشر شده است، بیان می کند همچنانکه توجه جهان بر روی مذاکره کنندگان بین المللی متمرکز شده است که برای توافق هسته ای نهایی با ایران قبل از 24 نوامبر اشتیاق فراوانی دارند، ما در خطر چشم پوشی از این واقعیت قرار  داریم که توانمندی هسته ای باقیمانده ایران، در حال حاضر چندین تهدید جدی را برای امنیت بین المللی به وجود می آورد و حتی اگر مذاکرات تمدید شود یا ما با موفقیت به توافق هسته ای جامع دست یابیم، باز این تهدیدها  ادامه خواهند یافت.

گذشته از نتیجه ای که در 24 نوامبر حاصل می شود، ایران دولتی در آستانه مجهز شدن به سلاح هسته ای باقی خواهد ماند و این توانمندی، خطر گسترش سلاح های هسته ای به سراسر دنیا را افزایش داده، پویایی های امنیت منطقه ای را تحلیل برده و آزادی سیاسی و حقوق بشر را در ایران تضعیف می کند. در واقع، توافق صورت بگیرد یا نگیرد، ایران تهدید امنیتی هسته ای بی ثبات کننده ای را ایجاد خواهد کرد.

فارق از تحلیل های فوق و آنچه که از بیان و اظهارات اعضای 1+5 به خصوص وزیر امور خارجه آمریکا شنیده می شود، تمدید مذاکرات نه برای رسیدن به توافق جامع بلکه برای فشار بیشتر، برای أخذ امتیازهای بیشتر خارج از محتوای اصلی مذاکرات است، این بدین معناست که موضوعاتی چون حمایت از گروه های مقاومت اسلامی در منطقه، پیوستن به ائتلاف ضد داعش، قدرت موشکی و نظامی، مسائل حقوق بشر، آزادی بیان و... سایه سنگینی بر روند مذاکرات خواهد افکند که حصول به توافق جامع را با چالش های جدی مواجه می سازد.

از این رو مسئولان داخلی بایستی با نگاه بدبینانه و نه امیدوارانه به روند مذاکرات به فکر رشد درونزا و اقتصاد متکی به توانمندی داخلی باشند نه با معطوف کردن امیدهای خود به رفع تحریم ها افکار عمومی جامعه را دچار تشویش نمایند. همچنین بایستی خاطر نشان کرد که توقف روند تحقیقات و توسعه و گسترش فناوری هسته ای به نفع ایران نیست و هر میزان که زمان بگذر ایران بیشتر متضرر خواهد شد. پس بهتر است مسئولان با حاشیه دانستن مذاکرات باعث ایجاد انتظارات کاذب میان جامعه نشوند و به فکر راه حل هایی پایدار و مطمئن برای رشد و توسعه کشور باشند.