در نشست فیلمسازان جوان سینمای انقلاب مطرح شد؛
به گزارش گروه فضای مجازی«خبرگزاری دانشجو»، در هفتمین جلسه از نشست هفتگی نقد فیلمسازان جوان سینمای انقلاب، مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» به کارگردانی سید محسن اصغرزاده با حضور وی در حسینیه هنر اکران و نقد شد.
تنها کشور عرب وفادار به آرمان فلسطین
در ابتدای این جلسه کارگردان مستند با اشاره به اینکه یکی از ابعاد جنگ سوریه، فلسطینیان ساکن در این کشور هستند گفت: در کارهایی که تاکنون درباره جنگ سوریه تولید شده است این طیف از فلسطینی‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، در حالی که بیان ناگفته‌ها و ناشنیده‌های مرتبط با این گروه معادله جنگ در سوریه را شفاف‌تر می‌کند.
سید محسن اصغراده گفت: طبق تحقیقاتی که بنده انجام داده‌ام در بین بیست و هشت دولت عرب منطقه، سوریه تنها کشور وفادار به آرمان قدس و فلسطین است و حکومت سوریه حقوق آوارگان شصت ساله فلسطینی این کشور را در بالا‌ترین حد تعریف کرده است.
حمایت بی‌سابقه از مهاجران فلسطینی
کارگردان مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» سپس به تشریح خدمات ویژه دولت سوریه برای آوارگان فلسطینی پرداخت و گفت: در بخش نظامی حکومت سوریه به فلسطینی‌ها اجازه داده است تا جایگاه فرماندهان ارشد ارتش هوابرد سوریه را از آن خود کنند، در حوزه اقتصادی نیز فلسطینی‌ها بزرگ‌ترین مرکز اقتصادی خود در دنیا را در سوریه تأسیس کرده‌اند. دولت سوریه به آوارگان فلسطینی پاسپورت سوری فلسطینی اختصاص داده است، آن‌ها می‌توانند آزادانه به دانشگاه بروند و حتی در برخی دانشگاه‌های این کشور برایشان بورسیه هم در نظر گرفته شده است.
کارگردان مستند «پیمانهای پنهان» با قابل توجه خواندن این حجم از خدمات خاطر نشان کرد: دولت در حالی این خدمات را به مهاجران فلسطینی اختصاص داده است که مردم و حکومت سوریه با فلسطینیان از لحاظ فرهنگی و اعتقادی بسیار متفاوت هستند، باید بگویم این مقدار خدمات حتی در کشور ما هم برای مهاجران دیگر کشور‌ها وجود ندارد. در برخی از کشور‌ها نیز وضع مهاجران فلسطینیان بسیار اسفناک است، حکومت عربستان حتی برای سفر حج واجب نیز به فلسطینی‌ها اجازه وورد نمی‌دهد، کویت و امارات فلسطینی‌ها را از کشور خود اخراج کرده‌اند و تنها مصر، عراق و لبنان به تعدادی از مهاجران فلسطینی مجوز سکونت داده‌اند.
سید محسن اصغرزاده با تأکید بر اینکه سوریه بزرگ‌ترین پناه آوارگان و مهاجران فلسطینی در دنیا است تصریح کرد: تنها در اردوگاه یرموک بالغ بر یک میلیون و دویست هزار فلسطینی سکونت دارند و بزرگ‌ترین پایگاه اقتصادی فلسطینی‌ها در دنیا نیز در همین اردوگاه واقع است.
یرموک و آغاز فتنه سوریه
وی در ادامه با مرتبط دانستن وجود اردوگاه‌های فلسطینی در سوریه با شروع جنگ در این کشور گفت: یک دلیل جنگ اخیر سوریه این بود که فرصتی برای نادیده گرفتن حق بازگشت فلسطینیان اردوگاه یرموک و اردوگاه‌های دیگر به سرزمین خود به وجود می‌آمد تا آن‌ها بعد از آوارگی در کشورهای عربی به آوارگی دیگری مبتلا شوند، این حقیقت وقتی روشن‌تر می‌شود که بدانیم در جنگ اخیر کشورهای اروپای غربی و اسکاندیناوی برای فلسطینیان حق شهروندی قائل شده‌اند و با اعطای مهاجرت دائم تلاش می‌کنند آن‌ها را از سرزمین اصلی خود دور‌تر کنند.
کارگردان مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» در پایان بخش اول از سخنان خود با اشاره به اینکه در سال ۲۰۱۱ انتفاضه سوم فلسطینی‌ها از پایگاه‌های مقاومت در سوریه و همین یرموک در حال شکل گیری بود گفت: مجموع این عوامل موجب می‌شود تولید اثر و تبیین حقایق درباره این مهاجران و این اردوگاه‌ها هم به نفع کشور سوریه و تاریخ این کشور مناسب باشد و هم تصویر درست تری از فلسطین، پاره تن اسلام ارائه شود.
یرموک همچنان بهانه‌ای برای آزادی
در ادامه این جلسه، سید محسن اصغرزاده به سوالات حضار درباره اثرش پاسخ گفت. نخستین سوال شرکت کنندگان به مناسبت زمانی اثر اختصاص یافت، یکی از شرکت کنندگان از کارگردان پرسید آیا امروز برای پخش فیلم شما دیر نشده است و به نظر شما بهتر نبود این اثر در همان فضای یک سال و اندی پیش به نمایش در می‌آمد؟
اصغرزاده در پاسخ به این سوال گفت: این مستند چند روز قبل از عید نوروز امسال و همزمان با آغاز جشن پیروزی مردم یرموک آماده شد، اما با توجه به اینکه مصالحه دوام نداشت و اوضاع به حالت قبل برگشت هنوز هم می‌تواند کارکرد خود را داشته باشد.
وی افزود: این فیلم یک کار ضد جنگ است و در آن مدام به تخریبهای صورت گرفته اشاره می‌شود.
وی با بیان اینکه مخاطب اصلی این فیلم ملتهای عرب منطقه هستند گفت: در حالی که از کشورهایی مثل یمن و لیبی برای فلسطین اشغالی نیرو فرستاده نشده است اما نیروهای این کشور‌ها به سوریه و برای فلسطینیان سوریه اعزام شده‌اند.
دامن زدن رسانه‌ها به فتنه سوریه
سپس شرکت کننده دیگری در جلسه از کارگردان درباره چرایی مسکوت گذاشتن دلیل این درگیری‌ها پرسید و از وی خواست توضیح دهد چه چیزی موجب شده است تا تعدادی از فلسطینی‌ها بر علیه اردوگاه یرموک بجنگند؟
سید محسن اصغرزاده در پاسخ به این سوال، فضای رسانه‌ای ناصواب را عامل این درگیری‌ها خواند و گفت: دستگاه‌های تبلیغاتی دشمنان در مورد سوریه کار خود را به خوبی انجام می‌دهند و با طرح شبهاتی درباره شیعیان و علویان، مسلمانان را علیه جبهه مقاومت منطقه می‌شورانند، مدتهاست که در رسانه‌ها به ملتهای عرب مسلمان می‌گویند حکومت کافر علویان برادران و خواهران شما را محاصره کرده است، اول بروید آن‌ها نجات بدهید تا بعد سراغ قدس برویم.
کارگردان مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» با مؤثر دانستن کار فرهنگی تخصصی و اطلاع رسانی دقیق در حل وقایع سوریه افزود: بخشی از این اتفاقات و درگیری‌ها نیز از دیگاه‌های سیاسی و اعتقادات مذهبی نشأت گرفته است، اما در هر صورت ادامه ساخت چنین فیلمهایی حتما باید پیگیری شود چون جبهه مقاومت از لحاظ کمی و کیفی در کارهای رسانه‌ای در اقلیت است و بیشتر رسانه‌ها در جهت منفی کار می‌کنند.
اصغرزاده در ادامه به نقش تولیدات فاخر شبکه‌های الجزیره، العربیه، سی ان ان و بی‌بی در مورد جنگ سوریه بر دامن زدن به شبهات و درگیری‌ها اشاره کرد و گفت: ما تنها برای پاسخ به این شبهات باید آثار زیادی تولید کنیم، حالا اگر قرار باشد جبهه مقاومت را برای ملت‌ها ترسیم و تصویر کنیم و نشان دهیم که تنها راه مقابله با دشمن و دور شدن از آوارگی مقاومت و مبارزه است باید راه بسیار درازی را بپیماییم.
محسن اصغرزاده در ادامه به موضوع مذاکرات صلح در فلسطین اشاره کرد و گفت: برخی از کشور‌ها در گذشته به گروه‌های فلسطینی می‌گفتند چرا می‌خواهید کار مسلحانه انجام دهید، بیایید ما به شما پول و اردوگاه اختصاص می‌دهیم، فقط شما به جای مقابله مسلحانه، مذاکره کنید، الآن ۷۰ سال است که فلسطینیان مذاکره می‌کنند و اقدامی هم انجام نگرفته است.
وی با منفی خواندن نظر خانواده‌های شهدای فلسطینی نسبت به مذاکرات خاطر نشان کرد: خانواده‌های شهدای فلسطینی به خاطر خون‌هایی که داده بودند از مذاکرات راضی نبودند و می‌گفتند مثل ۱۹۴۸ این مذاکرات هم به جایی نخواهد رسید و ما باید مسیر مقاومت را ادامه دهیم.
فلسطین همراه سوریه و حزب الله
در ادامه این نشست، شرکت کننده دیگری از محسن اصغرزاده پرسید: رسانه‌های خارجی می‌گویند افرادی که امروز در غزه زیر بمباران هستند همان هایی‌اند که در سوریه با حکومت بشارمعارضه می‌کنند. شما چه پاسخی در مورد این شبهه دارید؟
اصغرزاده پاسخ داد: آنچه در غزه اتفاق می‌افتد با اتفاقاتی که در یرموک جریان دارد متفاوت است، نیروهای حزب الله با نیروهای فلسطینی در شکل سیاسی و کلان درگیر نیستند و فقط در بدنه درگیری‌هایی است که به همان عدم آگاهی بر می‌گردد وگرنه قوت این موضوع به اندازه‌ای نیست که بگوییم آن‌ها با ما می‌جنگند.
وی انعکاس این درگیری‌ها را در شبکه‌های اجتماعی اغراق آمیز توصیف کرد و افزود: بیشتر فلسطینی‌های آنجا خوراک فکری خود را از شبکه‌های الجزیره و العربیه می‌گیرند و شبکه‌هایی مثل المیادین که با نگاه مقاومت هماهنگ هستند کم‌اند و اشتباهات موجود به خاطر ضعف رسانه‌ای ما اتفاق می‌افتد.
اصغرزاده تصریح کرد: در نگاه اسلامی ما اجازه نداریم به دلیل بعضی معارضه‌های کوچک، دیگر از فلسطینی‌ها حمایت نکنیم.
فلسطینی‌ها سوریه را کشور خودشان می‌دانند
در ادامه شرکت کننده دیگری از کارگردان مستند خواست توضیحات بیشتری درباره اردوگاه یرموک ارائه کند.
سید محسن اصغرزاده در پاسخ گفت: یرموک در حاشیه شهر دمشق واقع شده و بخشی از این شهر به حساب می‌آید، البته یرموک تنها اردوگاه فلسطینیان در سوریه نیست، آنچه که از ایستادگی بخشی از فلسطینی‌ها مقابل معارضان در مستند دیده می‌شود. به خاطر امکاناتی که حکومت سوریه برایشان فراهم ساخته است، یعنی آن‌ها با تمام مشکلاتی که دارند از سوریه به عنوان کشور خودشان دفاع می‌کنند.
اصغرزاده گریزی به برخی اشکالات در مواجهه با مهاجران خارجی در ایران هم زد و گفت:ای کاش ما هم نگاه ناسیونالیستی خود را در ایران کمتر کنیم، متأسفانه حتی افرادی که سال‌ها در بالا‌ترین رده‌های رسانه‌ای برای ما کار کرده‌اند نتوانسته‌اند یک اقامت معمولی در کشور بگیرند تا خانواده خود را به ایران بیاورند، در قبال مهاجران افغانستانی هم رفتار خوبی صورت نگرفته است، ما در این زمینه می‌توانیم از رفتار دولت سوریه با مهاجران فلسطینی الگو بگیریم.
اصغرزاده با اشاره به ترکیب مذهبی ملت سوریه خاطرنشان کرد: ۶۵ تا ۷۰ درصد مردم سوریه اهل تسنن، ۱۹ درصد آن‌ها مسیحی، ۱۲ درصد علوی و یک درصد نیز شیعه هستند، رأس حکومت نیز بیشتر در دست علویان است و معارضان سوری به همین دلیل دنبال تغییر حاکمیت هستند.
مستندی با حرفهای متفاوت
در ادامه جلسه یکی از شرکت کنندگان ضمن تشکر از کارگردان به خاطر ساخت این اثر گفت: امروز همه می‌خواهند درباره سوریه حرفهای متفاوت بشنوند، همان چیزی که مستند شما آن را داشت، البته به نظر من این فیلم می‌توانست قدری کوتاه‌تر باشد تا جذابیت بیشتری داشته باشد.
کارگردان مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» در مورد سخنان این شرکت کننده گفت: همانطور که عرض کردم مخاطب اصلی فیلم ملتهای عرب هستند و موفقیت پیام فیلم نیز در گروه تولید آثار بعدی و تکرار این تصویر از درگیری‌های سوریه است، البته ما هم همیشه دنبال ایجاز هستیم و هرگز از طولانی شدن کار استقبال نمی‌کنیم.
اگر جای کارگردان بودم کار را رها می‌کردم
سپس محسن اسلام‌زاده از کارگردان‌های حاضر در این نشست با اشاره به اینکه از دور در جریان مشکلات کارگردان برای تولید اثر بوده است گفت: بنده اردیبهشت ماه همراه آقای اسلام‌زاده کاری را درباره اهل سنت تولید می‌کردم، آن زمان آقای اصغرزاده را دیدیم که می‌گفت می‌خواهد به سوریه برود، اما در حالی که به او مدام وعده تدارک سفر ظرف یک هفته داده می‌شد این اتفاق نمی‌افتاد، تا جایی که ما برای کار خود مه‌مان خارجی از بیرون آوردیم و کار خود را ساختیم اما آقای اصغرزاده همچنان می‌گفت من می‌خواهم به سوریه بروم.
اسلام‌زاده با بیان اینکه تولید این مستند با مشکلات مالی و تدارکاتی بسیاری نیز همراه بوده است تصریح کرد: من در جریان هستم که کارگردان از جیب خود هم برای تولید این اثر خرج کرده است، یکبار به آقای اصغرزاده گفتم اگر من جای تو بودم با دیدن این همه مشکلات و تأخیر‌ها حتماً ماجرا را ول می‌کردم.
کارگردان مستند «اندیشه حیات» و برگزیده جشنواره عمار گفت: اگر این مستند تبدیل به دو اثر کوتاه نشود مخاطبان آن در ایران به مخاطبان خاص محدود می‌شوند. این شرکت کننده افزود: شخصیت‌ها و سکانسهای مستند خیلی قوی هستند و احتمالاً با راش‌هایی که گرفته شده است بتوان دو قسمت خوب تولید کرد. وی همچنین با تمجید از سکانس درگیری راوی زن فیلم با برادرش گفت: پلانی که این خانم یقه برادرش را می‌گیرد بسیار زیبا بود و ما را به یاد بعضی درگیری‌ها و انشقاق‌ها در فتنه ۸۸ انداخت.
اعترافات مشاور بن لادن
محسن اسلام‌زاده سپس به انتشار کتابی توسط یکی از مشاوران گذشته بن لادن پیش از سال ۲۰۰۰ میلادی اشاره کرد و گفت: مصطفی حامد که خود در جنگ اعراب و اسراییل و جنگ‌های افغانستان حضور داشت در این کتاب تأکید کرده است بزرگ‌ترین اختلاف او با بن لادن در درخواست انحلال القاعده بود. نویسنده این کتاب گفته است من به بن لادن می‌گفتم اگر چه القاعده در ابتدا کارهای خوبی کرد اما امروز از دست ما خارج شده و توسط سرویس‌های اطلاعاتی غرب اداره می‌شود، بنابراین جنگ‌های القاعده و نبردهای مشابه در منطقه توسط آمریکا مدیریت می‌شود و برای جهان اسلامی چیزی از این جنگ‌ها به دست نخواهد آمد، مجاهدان ما توسط سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه رصد و شناسایی می‌شوند، آن‌ها اگر از دست طرف مقابل زنده بمانند در برگشت توسط این سرویس‌ها کشته خواهند شد.
وی در پایان تأکید کرد: ما گاهی اوقات در سوریه صحنه‌هایی را دیده‌ایم که معارضان پس از محاصره شدن و قطعی بودن شدن نابودی خود شروع به سر دادن تکبیر می‌کنند، این نشان می‌دهد که تولید اثر درباره وقایع سوریه چقدر اهمیت دارد.
در ادامه محسن یزدی قلعه، کارگردان مستند ۹۹ درصد نیز با تحسین کارگردان این اثر به خاطر انتخاب یک سوژه خوب گفت: متأسفانه چون آگاهی‌های ما از شرایط کشور سوریه پایین است این فیلم خوش ساخت و جذاب برایمان تا حدی گنگ و مبهم است و نیاز دارد تا اطلاعات اولیه بیشتری از سوریه در اختیار مخاطب قرار دهد.
یک انتخاب ترسناک
سپس مجدداً کارگردان مستند به بیان توضیحاتی پرداخت و گفت: من سوژه زن فیلم را خیلی با ترس انتخاب کردم چون می‌ترسیدم در فیلمم جذابیتهای جنسی یا فمنیستی ایجاد شود، به همین خاطر تمام تلاشم را کردم تا در فیلم در عین حال که انسانیت و مؤنث بودن راوی به صورت همزمان حفظ شود، راوی مقاومت و ایستادگی کند اما زن بماند و مرد نشود.
یکی از شرکت کنندگان مراسم نیز ضمن تقدیر از حساسیت کارگردان نسبت به جذابیتهای فمینیستی در فیلم گفت: به نظر من وجود موسیقی در همه سکانسهای فیلم چندان مناسب نبود و بیننده را اذیت می‌کرد و اصلاً نیازی هم به این کار نبود.
محسن اصغرزاده درباره ایراد این شرکت کننده به مستند گفت: مرسوم است که می‌گیوند موسیقی فیلم‌ها باید حس شود اما شنیده نشود، لازمه این شرایط این است موسیقی برای فیلم ساخته شده باشد، در حالی که در مستند «یرموک بهانه‌ای برای آزادی» از موسیقی‌های آرشیوی استفاده شده بود و همین باعث می‌شد موسیقی بیشتر از اینکه حس شود به گوش می‌رسید.
انتخاب راوی، دو هفته بعد از شروع ضبط
آخرین سوال حضار از کارگردان فیلم درباره چگونگی انتخاب یا شناسایی راوی فیلم بود. سید محسن اصغرزاده گفت: ما تصویر برداری شروع کرده بودیم ولی هنو راوی نداشتیم و در ایران دنبال یک راوی بودیم، چون مستندهایی که از مصاحبه‌های پیاپی استفاده کنند قدری خسته کننده می‌شوند، اما هنوز کسی را پیدا نکرده بودیم، یکی دو هفته از تصویربرداری‌ها گذشته بود که در منطقه با زنی روبرو شدیم که خیلی روحیه جسور و شجاعی داشت، جسارت او مرا کنجکاو کرد و بعد دیدیم که چقدر سوژه مناسبی برای روایت فیلم است.
اصغرزاده گفت: البته استفاده از این راوی خیلی راحت هم نبود، ایشان از یک طرف به شدت خجالتی بود و نمی‌توانست در جمع رو به دوربین دوربین صحبت کند، شاید یکی دو هفته زمان برد تا توانستیم با آموزش و تمرین ایشان را برای روایت فیلم آماده کنیم، از طرف دیگر هم ایشان همان زمان درگیر مراسمات ازدواجش بود و نمی‌توانست تمام تمرکزش را روی کار بیاورد، من یادم است حتی یک بار آنقدر از او اشکال گرفتم و ایرادات کارش را گفتم که به گریه افتاد.
منبع: خبرنامه دانشجویان ایران
ارسال نظرات