از استالینگراد تا خرمشهر، از استقامت تا خلق حماسه

به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»،اکثر انسان ها در سرتاسر این کره خاکی احساس دلبستگی و تعلق خاطر به چیز هایی دارند؛ خواه این دلبستگی به یک چیز مادی و فیزیکی باشد و یا به انگاره ها و اسطوره هایی که در ذهن افراد حک می شوند و نسبت به آن احساس غرور می کنند. جنگها، پیروزی ها و فتوحات نیز از این جمله اند، که مردم دنیا با آگاهی نسبت به وقایع آنها، از پیروزی ها و رشادت های شکل گرفته توسط رزم آوران خود احساس سربلندی می کنند و به خاک وطن احساس تعلق بیشتری پیدا می کنند. نمونه ای از این جنگ ها را می توان "نبرد استالینگراد" دانست که در آن ارتش سرخ شوروی با استقامت و دلاوری مردم و سربازانش توانست ارتش نازی هیتلر را از خاک خود بیرون کند و اسطوره ای خلق کند که جهانیان با شنیدنش، انگشت حیرت به دهان بگیرند. در طول تاریخ تمدن کشورما نیز، از این دست حماسه ها به وفور یافت می شود که نمونه های آن در 8 سال جنگ تحمیلی در مقابل رژیم بعث عراق با حمایت ابر قدرت های شرق و غرب هنوز تازه است و هم اکنون در سومین روز از خرداد ماه، زمزمه هایی از دلاوری ها و از خودگذشتگی های جوانان ما در سال 61، سی و دو سال پیش به گوش می رسد و یادآور روح ایثار، جهاد و استقامت مجاهدین در فتح خرمشهر می شود.در این نوشتار سعی شده است تا گوشه هایی از شباهت حماسه های استالینگراد و خرمشهر را بازگو کنیم تا تلنگری به خود زده باشیم و قدر این خاک گوهر خیز را بیشتر بدانیم.

خلاصه حماسه خرمشهر و نبرد استالینگراد

*تهاجم ارتش آلمان به روسیه ، در ماه ژوئن سال 1941 اتفاق افتاد و طی چند روز، سربازان نازی، ارتش های مدافع را به محاصره درافکنده، ده ها هزار اسیر گرفتند و در نبرد استالینگراد که از 23 آگوست 1942 تا 2 فوریه ی 1943 به طول انجامید تنها قسمتی از شهر در تصرف روس ها باقی مانده بود که به شدت از آن دفاع می کردند و بالاخره در ماه دسامبر همان سال ژنرال ژوکف که به تازگی از سوی استالین برای نجات شهر استالینگراد از مسکو فراخوانده شده بود، نیروهای هیتلر را زیر ضربات خود گرفت و با عبور سربازان روس از رود دن، به رغم یورش تانک های آلمانی به فرماندهی فیلد مارشال مانشتاین ، ارتش ششم هیتلر را به محاصره در افکندند و درآخرین روز ماه ژانویه سال 1943 به تسلیم وا داشتند .

*تجاوز ارتش عراق به ایران با استعداد 48 یگان سازماندهی شده و در قالب تیپ ها و لشکرهای زرهی، مکانیزه و پیاده در 31 شهریور 1359 روی داد. نیروهای رزمی ایران متشکل از ارتش، سپاه و بسیج مردمی به رغم نا آمادگی، با تمام توان در مقابل متجاوزان ایستادند اما کوشش ها و جانفشانی هایشان موثر نیفتاد و شهر خرمشهر با وجود مقاومتی اسطوره ای به دست سربازان بعثی افتاد اما درتاریخ 3 خرداد 61 و پس از 575 روز اسارت خرمشهر، طی عملیات «بیت المقدس» و با پیروزی دلیرمردان جان بر کف، پاره جگر کشور آزاد شد. در این نبرد حماسی، دلاوران ایرانی به ابتکاری شگفت دست یازیدند و با اتحاد ارتش، سپاه و بسیج مردمی و با عبور از رود خروشان کارون، ستون فقرات دشمن را در هم شکستند و خرمشهر را از بعثیان جنایتکار باز پس گرفتند

عقده های گلوگیر هیتلر و صدام

*شکست آلمان در جنگ جهانی اول و سرخوردگی هیتلر، اوضاع اقتصادی نامناسب به دلیل محدویت های اعمال شده از جانب متفقین بر اساس قرارداد ورسای، ترس از نفوذ مارکسیسم از جانب شوروی به آلمان و شکست سیاست های فاشیستی دولت آلمان و طمع به چاه های نفت قفقاز که در اختیار شوروی بود

*شکست عراق از ایران در سال 1975، سرخوردگی صدام از انعقاد قرارداد الجزایر، تعیین خط القعر اروندرود به عنوان مرز وکاسته شدن از میزان دسترسی عراق به اروند در مقایسه با ایران، ترس از نفوذ انقلاب اسلامی ایران به عراق و سقوط نظام دیکتاتوری صدام و چشم طمع به منابع نفتی ایران و مو قعیت استراتژیک و دسترسی ایران به آب های آزاد

هجوم همه جانبه

*بیست و دوم ژوئن سال 1941 با حمله برق آسای لشکرهای زره پوش و مکانیزه هیتلر، مرزهای روسیه را شکافتند و به سرعت پیش تاختند و طی دو ـ سه روز، سربازان نازی، ارتش های کامل روسیه را به محاصره افکندند و ده ها هزار اسیر گرفتند و تا ساحل رودخانه ولگا پیش رفتند و فقط قسمت کوچکی از شهر استالینگراد در اختیار روس ها باقی ماند

*هدف اولیه بخش جنوبی ارتش عراق، تصرف برق‌آسای شهر مرزی خرمشهر بود. عراق کسب این هدف را یک پیروزی استراتژیک برای خود تلقی می‌کرد. ولی ارتش عراق با مقاومت ناهماهنگ و خودجوش مردم این شهر مواجه شد و این مقاومت 34 روز به طول انجامید و در نهایت چهارم آبان ماه سال 1359، شهر خرمشهر کاملاً سقوط کرد

ایستادگی و جنگ شهری خانه به خانه

*آلمان با بمباران شهر استالینگراد بخش عمده ای از شهر را به ویرانه بدل ساخت، سپس جنگ شهری خانه به خانه آغاز گشت و به دستور استالین خارج کردن مردم از شهر متوقف شد و همه اقشار مردم بالاجبار با هر وسیله ای به نبرد تن به تن و حتی به نبرد با تانک ها می رفتند و شعارشان این بود که " یک قدم هم عقب نشینی نکنید! هیچ سرزمینی پشت ولگا(شهر استالینگراد) وجود ندارد " ولی پس از دو سه روز آلمانها نیروهای شوروی را به ساحل رودخانه ی ولگا که در غرب شهر واقع بود، عقب راندند.

*خرمشهر از بعدازظهر روز 31 شهریور زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت، دشمن با اجرای آتش سنگین وهجوم قوای رزمی به خرمشهر ومحاصره آن، به دنبال طرح اشغال سه روزه استان خوزستان بود. اما دلیر مردان و جوانان خرمشهری با استقامت در برابر حملات یگان های زرهی مکانیزه وپیاده عراق که تا دندان مسلح بودند مقاومت می کردند و35روز دشمن را در پشت دروازه ها و کوچه پس کوچه های این دیار خونین متوقف نمودند و در سحرگاه چهارم آبان ماه سال 59 آخرین مدافعین خرمشهر با عبور از کارون عقب نشینی کردند.

چویکوف و جهان آرا با اراده های آهنین

*لشگر 62 شوروی به فرماندهی واسیلی چویکف قرار داده شده بود و شرایط این لشگر در طول نبرد استالینگراد همیشه وخیم بود و شعار این لشگر چنین بود " یا از شهر دفاع کنید یا بمیرید " ارتش 62 در طول نبرد استالینگراد تلفات بسیار زیادی داد و جانفشانی های فراوانی کرد.

*محمد جهان آرا که مسئولیت فرماندهی سپاه خرمشهر را در اختیار داشت، از ابتدای جنگ دوشادوش مردم از شهر دفاع کرد و با تبهری که در زمینه جنگ های نامنظم داشت توانست با تقسیم نیروهای آموزش دیده و مردمی به گروه های مختلف که تعدادشان بسیار کم و در مقابل دشمن ناچیز بود، در نقاط مختلف دشمن را مشغول خود کند و اجازه سقوط شهر را ندهد.

شهید جهان‌آرا پس از سقوط شهر می‌گفت: «آرزو می‌کنم در راه آزاد کردن خونین‌شهر و پاک کردن این لکه از دامان جوانان شهید شوم»

طراحی عملیات اورانوس و بیت المقدس

*استالین دستور داد تمامی نیروهای ذخیره از مرکز و یا حتی شمال شوروی به منطقه ی ولگا آورده شوند و همچنین از همه جای کشور هواپیما به منطقه فرستاده شد با آغاز شدن سرمای روسیه حملات آلمانها متوقف شده و با مشکلات جدید و جدی مواجه شدند. چویکوف نقشه ضدحمله گسترده خود را تکمیل کرد و اسم رمز آن را "عملیات اورانوس" گذاشت. او تصمیم گرفت با متمرکز کردن نیروهای خود در فاصله 200 کیلومتری شمال و جنوب استالینگراد ارتشهایش را از ولگا عبور دهد و با یک حمله ی گازنبری دقیق دو سر این چنگک را در فاصله دوری از استالینگراد به هم نزدیک کند تا تمامی ارتش ششم آلمان را محاصره و یکجا به چنگ آورد

*بلافاصله بعد از پایان عملیّات فتح‌المبین که با آزاد سازی بخش گسترده ای از خاک خوزستان در شمال غرب این استان پایان پذیرفته بود و همچنین با نزدیک شدن به فصل گرمای طاقت‌فرسای جنوب کشور، کار آماده‌سازی نیروها با قدرت و سرعت خارق‌العاده ای انجام می‌گیرد و لشکرهای سپاه و ارتش به مناطق عملیّات اعزام می‌شوند و هوانیروز و نیروی هوایی این بار آماده می‌شوند تا عملیات را با تعداد پروازهای بیشتر حمایت کنند. همراه با اعزام‌های گسترده، مناطق عملیّاتی مملو از نیرو می‌شود و تصمیم بر این می شود که با عبور از رود خروشان کارون و طی 3 مرحله عملیات تمام نیروهای بعثی از خاک کشور بیرون رانده شوند.

شروع حمله برق آسا

*حمله برق آسای نیروهای روسی در روز 19 نوامبر و در شمال استالینگراد با عبور از رود های ولگا و دن، به نیروهای ضعیف رومانیایی مستقر در این منطقه بود که با مقاومت بسیار ضعیف آنها همراه شد و با خالی شدن شمال استالینگراد، پیشروی روس ها به سرعتی باورنکردنی ادامه یافت و خبر عقب نشینی سربازان رومانیایی و پیشروی روسها در جناح شمالی زمانی به فرماندهان آلمانی رسیده بود که دیگر کار از کار گذشته و جناح شمالی ارتش ششم وجود خارجی نداشت. در 20 نوامبر 1942 دومین فاز عملیات اورانوس با حمله به جنوب استالینگراد رقم خورد و در پی آن لشگرهای رومانیایی با زد و خوردهای کوچک به شدت شکست خورده و عقب کشیدند و روسها با کمترین مقاومتی در کمتر از سه روز در شهر کالاچ به رفقای خود رسیدند و سربازان لشگر ششم در استالینگراد محاصره شدند

*چند نقطه از رود کارون برای نصب پل در نظر گرفته می‌شود و با شروع عملیّات به صورت گسترده و غیرکلاسیک، نیروهای پیاده با سرعت فراوان و با عبور از مواضع مختلف، خود را به سنگرهای دشمن می‌رسانند و با یک یورش برق‌آسا، 800 کیلومتر از خاک اشغال شده را باز پس می گیرند. پس از آن و در مرحله دوم، رزمندگان محور فتح از جنوب و با تصرف جاده خرمشهر- اهواز و محور نصر از شمال منطقه، با تصرف شهر هویزه، خود را به مواضع دشمن می رسانند و در محاصره می گیرند.

فتح الفتوح

*ژوکوف فرمان خود را برای حمله نهایی به ارتش ششم صادر کرد و فون پاولوس فرمانده لشکر 6 آلمان که به وخامت اوضاع پی برده بود، از هیتلر درخواست می کند که فرمان عقب نشینی صادرکند اما هیتلر با لجاجت درخواست عقب نشینی را رد می کند و سرانجام در روز 22 ژانویه ارتش یخ زده ششم شروع به فروپاشی کرد. یک هفته بعد هیتلر فون پاولوس را به مقام فیلدمارشالی ارتقا داد. درجه او با هواپیما فرستاده شد و هیتلر به وی پیغام داد که هیچ فیلدمارشال آلمانی زنده اسیر نمی شود. فردای آن روز فون پاولوس اسیرشد و ارتش ششم تسلیم شد و بدین ترتیب شهر استالینگراد به طور کامل از اشغال خارج شد.

*سرانجام در ساعت 22:30 اول خرداد 1361 تلاش برای آزادی سازی خرمشهر آغاز شد و در برابر تک سریع و غافلگیرانه، نیروهای عراقی دچار وحشت وسرگردانی شدید شدند و نتوانستند واکنش مهمی از خود نشان دهند و ارتباط یگان های دشمن با یکدیگر قطع شد. فرار افسران و درجه داران و سربازان عراقی از منطقه خرمشهر گویای از هم پاشیدگی سازمان یگان های دشمن بود و سرهنگ زیدان، فرمانده نیروهای خرمشهر نیز که در حال فرار بود پایش روی مین رفت و کشته شد وبدین ترتیب در سوم خرداد و پس از26 روز عملیات شهر خرمشهر آزاد شد.

خرمشهر و استالینگراد، اسطوره های تاریخی

*به اعتقاد اکثر کارشناسان دلیل پیروزی شوروی در نبرد استالینگراد که تقریبا 200 شبانه روز به طول انجامید و نزدیک به یک میلیون سرباز و افسر شوروی جان خود را از دست دادند، استقامت و پافشاری بر حفظ تمامیت ارضی در برابر نیروی نظامی فوق العاده مستحکم و مجهز آلمان نازی بود.

*و دلیل پیروزی ایران از زبان رهبر معظم انقلاب:عملیات بیت‌المقدّس کار پیچیده عظیمی بود که از دو عامل ترکیب شده بود: عامل اوّل، دانش نظامی و قوّت فرماندهی و هوشیاری و استعداد جوانان مؤمن ما بود و عامل دوم که از عامل اوّل مهمتر است، نیروی ایمان و شجاعت ناشی از قوّت ایمان رزمندگان و مردم و جوانان بود؛ یعنی عشق ایمانی، عشق به ارزشها؛ عشق به آرمانهای الهی و اسلامی -نه عشق حیوانی، نه عشق مادّی،. همان چیزی که کشته شدن در راه خدا را برای کسی که چنین عشقی را دارد، شیرین می‌کند.

اینان نه آن گل اند که گویی در این بهار

از یاد رفته اند چو بر باد رفته اند

اینان نه آهویند که گویی دریغ و حیف

در چنگ ظالمانه صیاد رفته اند

جای دریغ نیست بر ایشان که این گروه

با عزم آهنین و دل شاد رفته اند

سرباز آهنین نبرد نهایی اند

پولاد زیست کرده و پولاد رفته اند