تولید علم در کافی‌نت‌ها به جای دانشگاه‌ها

گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ «پایان‌نامه دانشجویی»؛ قطعاً همه دانشجویان با این عنوان آشنا هستند و چند صباحی را درگیر ارائه پایان‌نامه جهت دریافت مدرک خود بوده‌اند.

پایان‌نامه‌ای که امروز به یکی از چالش‌های نظام آموزش عالی کشور تبدیل شده است؛ چالشی که چنانچه هر چه سریع‌تر فکری به حال بیمار آن نشود، یقیناً صدمه‌ای بر پیکره تحصیلات تکمیلی خواهد بود، صدمه‌ای که ممکن است در بلندمدت غیر قابل جبران باشد.

متاسفانه به دلیل بی‌انگیزگی دانشجویان یا کم توجهی استادان و مسئولان نظام آموزشی و یا هر سه این موارد و یا حتی عوامل فرهنگی، شاهد ناکارآمدی این پایان‌نامه‌ها نه تنها در محیط کسب و کار، بلکه در نظام آموزشی نیز هستیم.

مشاهده می‌شود پایان‌نامه‌هایی که باید در جهت تولید علم در دانشگاه‌ها و تولید ثروت در جامعه به کار گرفته شوند متاسفانه در کتابخانه‌های دانشگاه مشغول خاک خوردن هستند و کمترین توجهی به آنان نمی‌شود و یا این‌که آنچنان بی‌محتوا و کپی برداری از سایر پایان‌نامه‌ها است که کارآرایی لازم در جهت تولید علم و ثروت را ندارند.

همچنین مشاهده می‌شود این پایان‌نامه‌ها آن چنان دور از نیاز جامعه امروز ایران است که فعالان بخش صنعت هیچ رغبتی جهت سرمایه گذاری بر آنان را ندارند؛ زیرا دانشجو نتوانسته در این پایان‌نامه نیاز روز کشور را در نظر بگیرد و مطابق با آن به تحقیق و پژوهش بپردازد.

و این امر به مرتب در حوزه علوم انسانی پر رنگ‌تر است، بنابراین دانشجویان باید به این مهم توجه کنند پژوهشی که انجام می‌دهند علاوه بر نو بودن، متناسب با نیاز جامعه باشد تا سبب تقویت بنیان‌های نظام جمهوری اسلامی ایران و خودکفایی آن شود.
 

متاسفانه در حوزه علوم انسانی تولید ثروت نمی‌شود

یک دانشجوی دکتری در این ارتباط گفت: با توجه به این‌که 50 درصد دانشجویان کشور را دانشجویان حوزه علوم انسانی تشکیل می‌دهند، اما مشاهده می‌شد اصولاً با یک عقب افتادگی و محرومیت تاریخی در پایان‌نامه‌های این حوزه مواجه هستیم.

این دانشجوی دکتری ادامه داد: در این حوزه از سالیان گذشته و حتی از زمانی که علوم انسانی شکل گرفت تولید ثروت به آن معنا وجود نداشت و مشاهده می‌شود بسیاری از بزرگان علاوه بر علوم انسانی بر دیگر علوم نیز مشغول بودند.

وی با تاکید بر این‌که متاسفانه در حوزه علوم انسانی تولید ثروت شکل نمی‌گیرد، تصریح کرد: بنابراین در این راستا تولید رفاه وجود ندارد، البته این امر تنها دغدغه جمهوری اسلامی ایران نیست و این سیستم قبل از آن نیز بر کشور حاکم بوده است.

نگاه ریاضی مسئولان به علوم انسانی

این استاد دانشگاه یکی از دلایل رکود علوم انسانی را حاکم بودن نگاه علوم ریاضی مسئولان آموزش عالی دانست و بیان داشت: متاسفانه مسئولان و فعالان آموزش عالی با این نگاه، علوم انسانی را مشاهده می‌کنند؛ این در حالی است که حتی ما نیازمند داشتن وزارتخانه‌ای تحت عنوان علوم انسانی هستیم.

وی با اشاره به این‌که متاسفانه پایان‌نامه‌هایی که امروز کار می‌شود بسیار تکراری و بر اساس نیاز روز جامعه نیست، تصریح کرد: معمولا در فضای آموزشی موضوعی باب می‌شود و بعد از آن این موضوع می‌شود موضوع تمام پایان‌نامه‌های دانشجویی؛ به طور مثال در دهه 70 که بحث جهانی شدن و جهانی سازی مطرح شد پایان نامه‌ها در این فضا ارائه می‌شد و در اواخر دهه 70 که بحث توسعه سیاسی مطرح شد تمام پایان نامه‌ها به فضای دموکراسی خواهی و جامعه مدنی سوق داده شد بدون این‌که به این امر توجه شود، آیا این موارد نیاز جامعه ایران هست یا خیر.

امروز شاهد عدم ارتباط بین موضوعات پایان‌نامه‌ها و نیاز جامعه هستیم

این کارشناس افزود: متاسفانه هیچ نگاه کلانی به پایان‌نامه‌ها وجود ندارد و هیچ ارتباطی بین نهادهای دولتی و خصوصی در جهت ارتقاء سطح کیفی این پایان نامه‌ها نیست و ما امروز شاهد عدم ارتباط بین موضوعات و نیاز روز جامعه هستیم.

وی یکی دیگر از عوامل کارآرایی نداشتن پایان نامه‌ها وارد نشدن بخش خصوصی به این وادی ارزیابی کرد و ادامه داد: در این بین حوزه علوم انسانی از سایر حوزه‌ها مظلوم‌تر واقع شده است؛ زیرا نه تنها بخش دولتی که بخش خصوصی نیز در این حوزه سرمایه گذاری نمی‌کند و تنها در علوم تجربی و ریاضی این سرمایه گذاری‌ها شکل می‌گیرد زیرا این گونه باب شده است که علم آن چیزی است که منجر به تولید محصول قابل دید باشد و علوم انسانی را علم نمی‌دانند.

این دانشجوی دکتری با بیان ای‌نکه در حال حاضر به تحقیق و پژوهش بها داده نمی‌شود، خاطرنشان کرد: گسترش سیستم آموزشی در چند سال اخیر و سرازیر کردن تعداد زیادی دانشجو به دانشگاه سبب شده اساتید زمانی برای وقت گذاشتن و بررسی کردن پایان نامه‌ها نداشته باشند.

این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که در این امر علاوه بر دانشجو، اساتید و مسئولان نظام آموزشی مقصر هستند، گفت: در نظام آموزشی دانشجویان و حتی دانش‌آموزان حفظ محور تربیت می‌شوند و به کار پژوهشی زمانی بها داده نمی‌شود که دانشجو جهت دریافت نمره پایان ترم مجبور به ارائه پایان نامه و یا تحقیق جهت کسب سه تا چهار نمره است و همین امر است که ارزش تحقیق را پایین می‌آورد.

ارائه مقاله به ISI دردی را از این کشور دوا نمی‌کند

وی تاکید کرد: چند صباحی است که مشاهده می‌شود مسئولان و حتی محققان به ارائه مقاله به آی اس آی توجه بسیاری دارند این در حالی است که این امور دردی را دوا نمی‌کند زیرا این مقالات بیشتر نیازهای طرف مقابل از نظر علمی را پاسخ می‌دهد.

این دانشجوی دکتری تصریح کرد: بنابراین تمامی این موارد باعث شده دانشجو به سمت مدرک گرایی و ثروت اندوزی پیش برود و متاسفانه سیستم پولی کردن دانشگاه‌ها این امر را تسریع کرده است زیرا افرادی که تلاشگرتر و مستعدتر هستند معمولا در قشر متوسط جامعه هستند که پولی شدن دانشگاه‌ها سبب شده این افراد نتوانند از عهده مخارج برآیند و ادامه تحصیل ندهند و در عوض افراد مسنی که به لحاظ مادی متمول‌تر هستند به دانشگاه راه یابند که همین عامل سبب شده سطح دانشگاه نزول کند.

وی گفت: افزایش تعداد دانشجو به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی باعث شده نسبت مناسبی بین تعداد استاد با دانشجو نباشد و همین امر مشکلاتی را حادث شده است.

هنگامی که دانشگاه اتوبان می‌شود!!

این دانشجوی دکتری گفت: زمانی ورود به دانشگاه مشکل و خروج از آن آسان بود؛ اما امروز هر دو آسان شده است و همین امر باعث شده دانشگاه به اتوبان تبدیل شود.

وی ادامه داد: وقتی به محقق و به کسانی که در راستای اعتلای سیستم آموزشی این کشور پوست و استخوان ترکاندند اهمیت داده نمی‌شود در عوض یک فوتبالیست که بدون تلاش و بازدهی پول‌های میلیونی دریافت می‌کند الگوی جوانان می‌شود، نمی‌توان انتظار داشت افراد به ارائه تحقیق و مقاله بپردازند.

این دانشجوی دکتری گفت: در کشورهای غربی هنگامی که یک نفر کتابی مفید و موثر به چاپ می‌رساند همه برای او صف می‌کشند؛ اما در ایران هنگامی که بناست از یک محقق و یا نویسنده برتر تجلیل شود بسیاری از مسئولان حضور ندارند این در حالی است که چنانچه فوتبالیستی گلی بزند همه برای او احترام قائل هستند و رغم‌های میلیونی برای وی صرف می‌کنند.

دانشگاه محلی برای کسب علم یا مکانی برای مدرک سازی !؟

وی در خصوص میزان اهمیتی که دانشگاه‌ها بر پایان نامه‌ها قائل هستند، تصریح کرد: دانشگاه‌ها توجهی به این مسئله ندارند مگر این‌که استاد و یا تعداد اندکی از دانشجویان بر این تحقیقات اهمیت قائل شوند. متاسفانه در این راستا دانشگاه تبدیل به مدرک ساز شده است.

این فعال دانشجویی با اشاره به این‌که برخی از اساتید ایرادات ساختاری پایان نامه‌ها را با دانشجو تذکر نمی‌دهند، خاطرنشان کرد: اساتید دانشجویان را درگیر نقطه و ویرگول می‌کنند تا این‌که ایرادات ساختاری پایان نامه‌ها را گوشزد کنند.

وی تاکید کرد: در این بین بسیاری از اساتید آن سواد لازم را ندارند زیرا سیستم جذب اعضای هیات علمی دانشگاه ناسالم است و برخی اساتید با زد و بند عضو هیات علمی می‌شوند و همین امر سبب می‌شود انگیزه دیگر اساتید گرفته شود.

این دانشجوی دکتری در خصوص میزان کپی برداری پایان نامه‌ها بیان داشت: این درد بی درمان مدت‌هاست که عرصه آموزشی را گرفتار خود کرده و باید به دانشجویان آموزش داده شود که کپی برداری سرقت علمی است زیرا بسیاری از دانشجویان این امر را نمی‌دانند.

وی تاکید کرد: سیستم آموزشی باید درمان شود؛ زیرا با افزایش دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی تنها بر تعداد بیکاران تحصیل کرده می‌افزاییم و این امر سبب ایجاد بحران می‌شود زیرا نمی‌توان فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی را مانند فارغ‌التحصیلان کارشناسی در شغل‌های موقت گمارد.

پایان نامه‌ها در رشته‌های علوم انسانی مطابق با فرهنگ کشور تعریف نشده‌اند

در ادامه یکی از دانشجویان دانشگاه پیام نور گفت: متاسفانه در کشور ما بر روی بحث نوآوری در پایان نامه‌ها توجه نمی‌شود و اساتید بدون دخالت دادن نظرات دانشجویان موضوعی را به دانشجو می‌دهند که دانشجو به هیچ وجه در خصوص این موضوع اطلاع ندارد.

این دانشجویی کارشناسی ارشد با بیان این‌که این امر سبب می‌شود پایان نامه‌ها در برخی رشته‌ها بار علمی نداشته باشند و بیان داشت: متاسفانه بر اساس نیازهای جامعه این پایان نامه‌ها تعریف نمی‌شوند و پایان نامه‌هایی که در رشته‌های علوم انسانی ارائه می‌شود بر اساس نیازهای داخلی، تولید داخلی و فرهنگ بومی تعریف نمی‌شوند.

وی افزود: در اکثر قریب به اتفاق پایان نامه‌های دانشجویی در رشته‌های علوم پایه به جنبه کاربردی بودن آن توجه نمی‌شود و این وضع به مراتب در علوم انسانی شدیدتر است.

این دانشجوی کارشناسی ارشد با اشاره به این‌که موضوعات پایان نامه‌ها در رشته‌های علوم انسانی مطابق با فرهنگ اسلامی ما تعریف نشده‌اند، بیان داشت: در رشته‌های مهندسی اوضاع به نسبت بهتر است؛ اما آن‌ها نیز لنگ می‌زنند که باید در این راستا فکری شود.

وی در خصوص میزان بها دادن دانشگاه‌ها به پایان نامه‌های دانشجویی خاطرنشان کرد: چنانچه دانشگاه‌ها به این پایان نامه‌ها بها می‌دادند وضعیت امروز کشور این‌گونه نبود و اقتصاد کشور به مراتب بهتر از اینی بود که امروز شاهد هستیم.

این فعال دانشجویی در خصوص میزان کپی‌برداری پایان نامه‌های دانشجویی با اشاره به این‌که این میزان بستگی به موضوع پایان نامه‌ها دارد، تصریح کرد: طبیعتا هنگامی که دانشجویی تنظیم پایان نامه‌ یا متن پایان نامه خود را به کافی‌نت‌ها می‌سپارد اکثر این مراکز با سوء استفاده همان پایان نامه را با رنگ و لعاب دیگری به دیگران می‌فروشند و این در حالی است که هیچ نظارتی بر این امر نیست.

تولید علم به جای دانشگاه و کتابخانه در کافینت‌ها شکل می‌گیرد

وی از این پدیده با عنوان سرقت علمی یاد کرد و گفت: متاسفانه در کشور تولید علم در کافی‌نت‌ها شکل می‌گیرد به جای این‌که در درون دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها و یا حتی در مدارس شکل گیرد.

این دانشجویی کارشناسی ارشد در پایان تاکید کرد: البته هستند دانشجویانی که با سعی و تلاش خود و متناسب با نیاز جامعه به ارائه پژوهش و تحقیق می‌پردازند؛ اما این تعداد دانشجو و پایان نامه‌های آنان نسبت به کل پایان نامه‌هایی که در کشور ارائه می‌شود نسبت ضعیفی است و به چشم نمی‌آید.

دنیا منتظر ما نخواهد ایستاد

 همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که دنیا در حال پیشرفت و به روز شدن است و منتظر ما نخواهد ایستاد؛ بنابراین چنانچه نظام آموزشی کشور تغییری در سیستم آموزشی خود ندهد و بر همین منوال حرکت کند بسیاری از مشکلات کشور برطرف نخواهد شد.