امیدی عاری از سلیقه و سیاست زدگی

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ سینمای امید مهمان یادداشتی از استاد «علی اردستانی» درباره تفاوت جایگاه و مفهوم امید در سینماست. «علی اردستانی» محقق، پژوهشگر و منتقد سینما به منظور و نقطه نگاه مسئولان سینمایی از مفهوم «سینمای امید» پرداخته است که ذیلاً می‌خوانیم.

 

مدتی است که واژه‌ امید در ترکیب واژه‌های سینمایی قرار گرفته و بهانه‌ای برای گفت‌وگوها و نوشته‌هایی در این زمینه را فراهم ساخته است. سخنان درخور توجه رئیس سازمان سینمایی کشور را به فال نیک می‌گیریم و وظیفه خود می‌دانیم همگی در راه تحقق آن تلاش کنیم، تا شعار باقی نماند.

 

عبارت زیبای این مسئول سینمایی و تاکید ایشان برای تزریق امید در جامعه مرا برآن داشت تا چند سطری را در این باب یادآور شوم.

 

کلمه‌ امید در عرصه هنری مرا به یاد تفاوت تعریف نسبت به واژه‌ها می‌اندازد که در دنیای امروز این اختلاف تعریف مسئله‌ساز شده است. حال با علم به این مطلب، می‌توان از این منظر موضوع سینمای امید را مورد بررسی قرار داد.

 

جوامع مختلف بشری و انسان‌های مختلف کلماتی را که دارای مفاهیم ارزشی هستند، قبول دارند، اما چرا همه‌ انسان ها به یک شیوه با آن‌ها برخورد یا زندگانی نمی کنند؟ یکی از دلایل آن تفاوت فهم و تعریف نسبت به یک واژه می باشد. کلمه‌ «امید» نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید دید که منظور نظر مسئولان سینمایی چیست و تعریفشان از این عبارت چه می‌تواند باشد؟

 

منظر دیگر قابل بررسی در این مورد این است که آیا منظور از سینمای امید، امید دادن به سینماگران است که به تولیدات بیشتر بپردازند و سینمای بیمار را به لحاظ اقتصادی نجات دهند؟ و یا منظور این است که سینما، امیدبخشی به مخاطب را در خود احیا کند و رسالت هنری خویش را بازیافته و ضمن بیان مشکلات و دردهای اجتماعی و ... روح امید را نیز به مخاطب منتقل کند؟

 

منطقی و معقول است که هر دو مورد مقصود نظر مسئولان ذیربط باشد، اما نکته قابل تأمل این است که در میان سینماگران نیز تعاریفی مختلف از این واژه وجود دارد. حال در این‌صورت چگونه می توان به یک تعریف صحیح و کاربردی از مفهوم رسید؟

 

آیا مفهوم امید باید چیزی غیر از «امید برای رسیدن به تعالی» باشد؟ البته در گفتاری که از جناب ایوبی، معاون وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی در این مورد شنیده شده همین مقصود یافت می شود که امیدواریم در این عرصه به توفیقات مطلوب دست یابند؛ دستیابی به این مقصود مستلزم همراهی و همدلی همه‌ اهالی سینماست. هر چند برخی از سینماگران ما تعبیر و تعریف دقیقی از رسالت این هنر ندارند، که اگر موانع دست و پاگیر هم نداشته باشند، آثارشان بضاعت انتقال روحیه و امیدبخشی به جامعه را ندارد. اثبات این مدعا مربوط به دوره‌ اصلاحات است که هرچند فرصت برای حرف آزاد زدن! فراهم شد، اما برخی فیلمسازان امید به گیشه را هدفشان قرار دادند و به بهانه تزریق اقتصادی به این خانواده، سینما را به ورطه‌ لودگی کشاندند. پس مقصود صرفاً امیدبخشی به سینماگران و اقتصاد سینما نیست و اگر هست، باید در ظل انتقال امید به مخاطب قرار گیرد و لاغیر.