مسئولان محترم به‌هوش باشند
به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو» تئاترهایی که با نام «تئاتر آزادتئاترهایی که با نام «تئاتر آزاد» روی صحنه می‌روند، در میان قشر عام و خاص به عنوان نمایش‌هایی کمدی، مفرح و مردم‌پسند شناخته می‌شوند و تماشاگری که به سراغ آنها می‌رود، پیش از آغاز نمایش می‌داند قرار است با چه اثری روبه‌رو شود؛ یک نمایش بزن و بکوب پر از شوخی‌های عامیانه و کوچه بازاری که به دلیل همین طبیعی‌بودن و سادگی و صداقت‌شان، تماشاگران از آنها استقبال می‌کنند.
تماشاگری که پا به سالن‌های تئاتر آزاد می‌گذارد، به خوبی می‌داند در چنین نمایش‌هایی قرار است حرف‌ها و صحنه‌هایی را بشنود و ببیند که برخاسته از واقعیت جامعه است، بی‌آنکه داعیه فرهیختگی، فاخربودن و روشنفکری داشته باشند. بنابراین اگر در چنین آثاری، گاهی شوخی ناپسندی می‌بیند یا اصطلاح نادرستی به گوشش می‌خورد، چندان به آن وقعی نمی‌نهد و از قضا به آن می‌خندد، زیرا می‌داند اگر بخواهد نگاه جدی‌تری به آن مسئله داشته باشد یا در گویش عامیانه، به آن گیر بدهد، باید ابتدا به خود یادآوری کند که روزانه گفتارها و رفتارهای بدتر از این را در سطح شهر و جامعه می‌شنود و می‌بیند و نمی‌تواند به همه آنها واکنش نشان بدهد.
پس چه بهتر که برای مدت دو ساعت، چشم بر واقعیات ببندد و در چنین فرصتی، بر این شایعات نمایشی بخندد، ولی وقتی جمعی از ستارگان و هنرمندانی که در کارنامه آنها، فهرست بلندبالایی از آثار فاخر، جدی، حرفه‌ای و دارای ارزش‌های هنری به چشم می‌آید، نمایشی روی صحنه می‌برند که نه‌تنها فرق چندانی با تئاترهای آزاد ندارند که حتی چند پله از آنها در سطح نازل‌تر و وقیح‌تری قرار دارند، چه باید گفت؟ تکلیف آن تماشاگر چیست که به اعتبار یک سالن نمایش حرفه‌ای (گیرم‌خصوصی) و مُشتی از بهترین بازیگران سال‌های اخیر، پا به تالار نمایش می‌گذارد تا شبی را در کنار خانواده، نمایشی کمدی و سرگرم‌کننده ببینند اما با اثری مواجه می‌شود که از شدت بی‌نزاکتی و کاربرد شوخی‌های جنسی، غیراخلاقی و بالای 18 سال!)، پدر خانواده را مجبور می‌کند تمام مدت در تاریکی سالن عرق شرم بریزد یا به زیر صندلی پناه ببرد و در طول مسیر بازگشت به خانه کلمه‌ای به زبان نیاورد و از نگاه سنگین اعضای خانواده بگریزد؟!
نمایش «شایعات» به نویسندگی «نیل سایمون» و کارگردانی «رحمان سیفی‌آزاد»(کارگردانی که پس از 12 سال دوری از این عرصه، حالا با نمایشی عجیب و نامتعارف بازگشته)، دقیقاً یکی از همین آثار است. این روزها گویا تب «نیل سایمون» بدجوری کارگردان‌های ما را فرا گرفته است. «جواد عزتی» یکی از بازیگران این نمایش، به تازگی از بازی در «پسران آفتاب»(نمایشنامه دیگر این نویسنده امریکایی) فارغ شده و به این گروه پیوسته است. اپیدمی اجرای متون سایمون به خودی خود ایرادی ندارد، به شرطی که بدانیم آن را برای چه مخاطبی، در چه جامعه‌ای و با چه هدفی اجرا می‌کنیم.
نمایشنامه‌های نیل سایمون با دیالوگ‌های فراوان و شوخی‌های بامزه کلامی‌اش معروف است. با این‌حال، جای پرسش است وقتی کارگردانی پس از وقفه‌ای طولانی در سابقه کارگردانی به صحنه می‌آید، چرا مشخصاً از میان انبوه نوشته‌های سایمون، متنی را برمی‌گزیند که نه به لحاظ موضوعی و نه از منظر شوخی‌های موجود در نوشته، کمترین خط و ربطی به جامعه و موازین اخلاقی، ایرانی و اسلامی ما ندارند؟! آیا قوانین و سیاست‌های هنری و تئاتری کشور تغییر کرده و ما بی‌خبریم یا برای عده‌ای از کارگردانان مسیر و شرایط انتخاب و تولید نمایش هموارتر است که می‌توانند هر نمایشی را به هر مضمون و محتوایی و با هر ادبیات دور از شأن جامعه ایران روی صحنه ببرند؟ نخستین پرسشی که مخاطب نمایش شایعات از خود می‌پرسد، آن است که این متن چگونه مجوز اجرا گرفته است؟
از کدام فیلترهای قانونی و چگونه گذشته؟ آیا شورای محترم بازبینی و نظارت و ارزشیابی که برخی نمایش‌های بسیار محترم‌تر، بی‌مسئله و بی‌حاشیه را بیش از یک بار بازبینی و بررسی می‌کنند، یا در طول اجراهای نمایش بی‌نظیری مانند «سیندرلا» که حتی یک کلمه نامربوط در طول آن به گوش نمی‌رسد، هر شب خود یا نمایندگان‌شان در سالن حاضر می‌شوند و مراقب محتوای نمایش هستند، یک بار نمایش «شایعات» را بازبینی کرده‌اند، و اگر بله، چگونه دیده‌اند که این همه شوخی‌های رکیک و جنسی از نگاهشان جا مانده؟! «شایعات» به لحاظ بازی بازیگران، کمدی بانمکی است، ولی این کمدی برای کدام دسته از مخاطبین ایرانی تولید و اجرا شده است؟ نمایشی که در آن با منظوری خاص، راجع به رأی «دادن» یا «ندادن» صحبت می‌شود یا به بهانه‌های بریدن انگشت، پایین‌کشیدن شیشه اتومبیل، بلندکردن صدای موسیقی و نشنیدن صدای زنگ در، تقلید صدای «مایرا»(یکی از کاراکترها) و شکستن لگن پدر یکی از شخصیت‌ها، بدترین شوخی‌های ناموسی و جنسی به کار می‌رود، چقدر می‌تواند برای تماشاگر جذابیت داشته باشد؟
شاید برخی بگویند «شایعات» نمایشی کاملاً مردانه است و باید ورود خانم‌ها را به سالن این نمایش قدغن اعلام کرد. البته اگر مردان جامعه ما نیز به این بی‌ادبی باشند و شنیدن این همه الفاظ رکیک آنها را غیرتی نکند! شاید شوخی‌های موجود در این نمایش برای مخاطب امریکایی، موضوعی رایج و پیش‌پا افتاده باشد اما تاکنون در کدام نمایشی این همه شوخی جنسی سراغ داشته‌اید که «شایعات» دومین مورد آن باشد؟! کمدی سوء‌تفاهم و بازی با جملات، همیشه برای گرفتن خنده از مخاطب، دستمایه‌ای قوی و مناسب بوده، ولی جالب است که در جامعه ما، تماشاگر دقیقاً به آن دسته از سوء‌تفاهم‌هایی می‌خندد که موضوعات غیراخلاقی را تداعی می‌کند و متأسفانه همیشه هستند کسانی که از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و این ویژگی مخاطب ایرانی را در بوق و کرنا کنند و به رخ عالم و آدم بکشند.
با این همه، بهتر است دست از شایعه‌پراکنی برداریم و برای درمان این آسیب جدی که به جان تئاتر ما افتاده، چاره‌ای بیندیشیم. فراموش نکنیم که برای خنداندن تماشاگر، همیشه راه‌های بهتری هست و لازم نیست به سخیف‌ترین و زشت‌ترین دایره واژگان متوسل بشویم. ما در عرصه تئاتر ایرانی، گونه‌ای از نمایش‌های شریف و کهن را به نام «سیاه‌بازی» و تخته‌حوضی داریم. مرحوم سعدی افشار بدون کاربرد طنزهای غیراخلاقی، سال‌های طولانی مردم را خنداند و همیشه در اوج بود. افسوس امروز برای خنداندن تماشاگر، گروهی از تئاتری‌های ما، آثار مستهجن و غیراخلاقی خود را در بسته‌بندی‌های شیک و فاخر عرضه می‌کنند تا وقاحت و زشتی کارهای‌شان کمتر به چشم آید.
به نظر می‌رسد شورای نظارت باید پیش از آنکه خیلی دیر شود و قبح این موضوع در هنر ایرانی شکسته شود، دست به‌کار شده و مانع از گسترش و ادامه فعالیت و اجرای چنین گروه‌ها و نمایش‌هایی شود. شاید این‌گونه تئاتر ما به روزهای احترام‌برانگیز خود بازگردد. شاید...
منبع: جوان
تعداد نظرات: ۲
ارسال نظرات
مسئولان در خواب ابدي اند، حرف شما رو نمي شنون فقط نياز به قبر دارند.
تئاتر که سهله ديگه الان سينما هم جايي براي خانواده ها نيست تقريبا تمام فيلمها شده براي چند لحظه وارد موضوعات بي اخلاقي ميشن! واقعا نميشه فيلمي ساخت که مورد نداشته باشه؟!! مسئولش کيه آخه؟؟!!