از خدا بخواه که ما را عذاب کند!/ نفرینی که امام حسین(ع) در حق دشمنش کرد

 گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ متن سخنان حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی در روز دهم ماه مبارک رمضان 1391 ه.ش به شرح ذیل است:

 

 

 

بحث راجع به این بود که آنچه در ماه مبارک رمضان به آن ترغیب و سفارش شده، تلاوت آیات قرآنی و انجام دعا یعنی راز و نیاز و اظهار حاجت کردن در مقابل پروردگار است. البته باید از خداوند طلب خیر کرد، نه طلب شرّ. در این بحث وارد شدیم که نسبت به کفّار، مشرکین و منحرفین دعای خیر کردن چگونه است؟ گفته شد این‎ها دو دسته هستند؛ یک دسته مستضعف هستند و دعا اشکال ندارد، امّا در مورد آن‎هایی که معانداند این‎‎طور نیست و بعد گفتیم نه اینکه نسبت به معاند دعای خیر نکند، بلکه نفرین هم جایز است.

 

در اینجا معاندین را دو دسته کردیم؛ یک دسته چهره‎های برجسته‎ای که در مسائل اجتماعی و سیاسی موجه‎اند و جهتش را هم گفتیم. دو؛ چهره‎هایی که از نظر مذهبی برجسته و از نظر دینی مورد اعتماد مردم هستند ولی در عین حال باطل و منحرفند؛ این‎ها هم معانداند. لذا عرض شد که پیغمبراکرم مقیّد بود، این‎ها را به جامعه معرفی کند که مستضعفین اطراف آن‎ها را نگیرند تا منحرف بشوند. این معاندین مضرّ جامعه هستند، چه در بعد عقیدتی، چه اخلاقی و چه اجتماعی. در این جلسه مطلب جدایی از آن‎ها خواهم گفت.

 

 

یک‎وقت این است که می‎گوییم باید معاند را به جامعه معرفی کرد که افراد جامعه او را بشناسند تا اطرافشان را نگیرند و منحرف شوند. این مطلب را بحث کردیم و روایاتش را هم چه از نظر اجتماعی، چه از نظر مذهبی و.... خواندم. امّا اینجا بحث دیگری بالاتر از این است و در آن بحث معجزات نسبت به انبیا را مطرح می‎کنیم. اشاره‎ای می‎کنم و بعد وارد بحث می‎شوم.

 

 

معجزات انبیا همه بر محور دعا بوده است. حضرت‎عیسی مرده را زنده می‎کرد. چگونه این کار را انجام می‎داد؟ با دعا زنده می‎کرد و این دعا، دعای به خیر بود. حضرت‎موسی عصایی که می‎انداخت همه‎اش دعا بود. معجزات انبیا همه بر محور دعا بوده است. راجع به حضرت‎عیسی داریم که می‎گویند نماز می‎خواند و بعد از آن دعا می‎خواند؛ به همین وسیله مرده را زنده می‎کرد و معجزاتی که از او صادر می‎شد. این در بعد خیرات بود که چشمگیر است.

 

 

از طرف دیگر عکس این مطلب را می‎خواهم بگویم، یعنی انبیا با معاندین مواجه می‎شدند. حضرت‎موسی وقتی با فرعونیان مواجه شد، فقط مسئلۀ عصا مطرح نبود، بلکه فهمید که آن‎ها لج‎بازی می‎کنند و معانداند و دنبال حق و حقیقت نیستند. اینجا است که متمسّک به دعا بر علیه آن‎ها می‎شود، که در قرآن از آن به «عذاب الهی» تعبیر می‎کنند.

 

اگر بخواهم وارد شوم و انبیایی که قومشان را نفرین کرده‎اند در قرآن مطرح کنم، بسیار است. حضرت نوح است، لوط است، شعیب است، قِدم حضرت موسی است؛ یک نفر یا دو نفر نیست؛ در سوره‎های مختلف است که یکی‎ را به عنوان نمونه بیان می‎کنم.

 

 

«فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَ قالَ إِنِّی مُهاجِرٌ إِلى‏ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ * وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ جَعَلْنا فی‏ ذُرِّیَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَ الْکِتابَ وَ آتَیْناهُ أَجْرَهُ فِی الدُّنْیا وَ إِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحینَ * وَ لُوطاً إِذْ قالَ‏ لِقَوْمِهِ‏ إِنَّکُمْ‏ لَتَأْتُونَ الْفاحِشَةَ ما سَبَقَکُمْ بِها مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْعالَمِینَ * أَ إِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ وَ تَقْطَعُونَ السَّبِیلَ وَ تَأْتُونَ فِی نادِیکُمُ الْمُنْکَرَ فَما کانَ جَوابَ قَوْمِهِ»؛ دقت کنید! لج‎بازی می‎کنند، «إِلَّا أَنْ قالُوا ائْتِنا بِعَذابِ اللَّهِ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ * قالَ رَبِّ انْصُرْنِی عَلَى الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ»؛ هرچه دعوتشان کرد، نمی‎پذیرفتند. گفتند: اگر تو راست می‎گویی، از خدا بخواه که به ما عذاب بدهد! خیلی روشن، صریح و کوتاه بود. بعد گفت: «قالَ رَبِّ انْصُرْنِی»؛ خداوندا! کمکم کن، این‎ها عذاب می‎خواهند؛ پس از بینشان ببر و خدا هم همین کار را کرد. چرا این کار را انجام داد؟ با این کار ایمان کسانی که ایمان آورده بودند، تحکیم کرد. 

 

 

یک موقعی، کسی حرفی را نمی‎پذیرد امّا لج‎بازی هم نمی‎کند، ولی آن‎که معاند است لج‎بازی می‎کند. انبیا وقتی به جایی که اقوامشان سخنانشان را نمی‎پذیرفتند و لج‎بازی هم می‎کردند می‎رسیدند، نفرین می‎کردند. در این آیه هم که خودشان خواسته‎اند و چه مقدار سطح فکری پایین بوده است.

 

 

مسئله این است که یک؛ انبیا برای تقویت اعتقاد کسانی که ایمان آورده بودند، وقتی کارشان به اینجا می‎کشد که می‎بینند در مقابلشان، معاندین این‎طور می‎ایستند، آن‎ها را نفرین می‎کنند. دو؛ تضعیف منحرفینی که می‎خواهند جامعه را به انحراف بکشند. دو مطلب را گفتم. یکی «تقویت» است و دیگری «تضعیف»؛ یعنی «تقویت مؤمنین» و «تضعیف معاندین». این مطلب مهمی است.

 

 

بسیاری از انبیا هستند که قرآن، این مطلب را در مورد آن‎ها نشان می‎دهد. راجع به حضرت شعیب در سورۀ اعراف آیات 88 تا 91 گفته است. راجع به حضرت موسی، سورۀ یونس را نگاه کنید. در مورد حضرت نوح چندین سوره وجود دارد و البته حضرت نوح را جدا بحث خواهم کرد. غرضم این است که اهل تحقیق مراجعه کنند. سرّ مطلب این بود.

 

 

در گذشته گفتیم که دو گروه داشتیم، یکی مستضعفین بودند و دیگری معاندین. در ارتباط با این اشاره می‎کنم که مستضعف، خودش استضعافِ فکریِ استدلالی دارد، امّا با آنچه که از معجزات می‎بیند، بر فطرتش ایمان آورده است.

 

 

معجزات را دو قسمت کردم؛ اول آن چیزهایی بود که خوب بود. اینکه می‎بینم مرده را زنده می‎کند و هیچ‎کس هم نمی‎تواند این کار را بکند یا حضرت‎موسی عصا را انداخت و تمام سحرها را بلعید. این چیز عادّی‎ای نیست و او براساس فطرتش، ایمان می‎آورد. در اینجا معاند می‎خواهد او را برگرداند و پیغمبر هم باید بینی‎اش را به خاک بمالد. پیغمبر می‎بیند که لجاجت می‎کند و نمی‎خواهد مستضعفان ایمان بیاورند و اینکه خودشان هم نمی‎خواهند ایمان بیاورند، بلکه قصد دارند دیگران را هم به انحراف بکشند. در اینجا پیغمبر دعای نفرین می‎کند. او نفرین می‎کند که عذاب بیاید و موجب می‎شود که مؤمنین از نظر اعتقادیشان تقویت شوند و از آن طرف معاندین تضعیف می‎شوند.

 

 

در اینجا اشاره به نکته‎ای می‎کنم. نبوت، راجع به انبیا گذشته مقطعی بود، یعنی أَمَد داشت. به این معنی که چند سال بود و بعد می‎رفت. از اولین که حضرت نوح بود تا شریعت‎هایی که یکی پس از دیگری آمدند این‎طور بودند. شرایعی که أَمَد ندارد؛ مقطعی نیست، بلکه «إِلَى‏ یَوْمِ‏ الْقِیَامَةِ» است.

 

 

بنابراین پیغمبری که می‎خواهد از طریق اعجاز و آن هم با نفرین مبارزه کند، وقتی که می‎بیند معاندین لج‎بازی می‎کنند، آن‎ها را نفرین می‎کند؛ پس او دیگر نباید افراد موجود در عصر خودش را در نظر بگیرد. به تعبیر اهل علم، پیامبر باید معجزۀ خالده داشته باشد.

 

 

چه از آن طرف که قرآن بود و تا «یوم‎القیامۀ» معجزۀ خیر بود و چه از این طرف که راجع به عذاب است. به اشخاص کاری ندارم، البته در جلسۀ گذشته به اشخاص و گروه‎هایی که پیغمبر آن‎ها را نفرین کرد رسیدیم امّا اینجا بحث دیگری است. صحبت در باب نبوّتش است و اعجاز آن هم به سبب دعا بر علیه معاند صورت می‎گیرد. روایتی می‎خوانم که شاید همه شنیده باشید و تازه می‎فهمید که قضیه چه بوده است!

 

 

«أَنَّ النَّبِیَّ(صلّی‎الله‎علیه‎وآله‎و‎سلّم) کَتَبَ إِلَى کِسْرَى»؛ رسول‎خدا به کسری نوشت، «مِنْ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ إِلَى کِسْرَى بْنِ هُرْمُزَ أَمَّا بَعْدُ فَأَسْلِمْ‏ تَسْلَمْ‏ وَ إِلَّا فَأْذَنْ‏ بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ‏ وَ السَّلامُ عَلى‏ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى‏»؛ نامه از محمد رسول‎خدا به کسری پادشاه ایران؛ اسلام بیاور تا سلامت بمانی و الّا با خدا و رسولش اعلام جنگ ده، «وَ السَّلامُ عَلى‏ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى». همه در تاریخ نوشتند: «فَلَمَّا وَصَلَ إِلَیْهِ الْکِتَابُ مَزَّقَهُ»؛ وقتی که نامۀ پیغمبر به دست کسری رسید پاره‎پاره‎اش کرد، «وَ اسْتَخَفَّ بِهِ»؛ توهین و بی‎احترامی کرد؛ «وَ قَالَ مَنْ هَذَا الَّذِی یَدْعُونِی إِلَى دِینِهِ»؛ کسری گفت: این چه کسی است که مرا دعوت به دینش می‎کند؟ «وَ یَبْدَأُ بِاسْمِهِ قَبْلَ اسْمِی»؛ و اول اسم خودش را می‎آورد و بعد اسم من را، «وَ بَعَثَ إِلَیْهِ بِتُرَابٍ»؛ مشتی خاک برداشت، درون چیزی ریخت و برای پیغمبر فرستاد. وقتی خاک را آوردند و گفتند که او این کار را کرد؛ حضرت نفرینش کرد. این نفرینی که کرد معجزه بود. امّا اعجازش ابدالدّهری بود، یعنی بعد از کسری را هم فرمودند: «فَقَالَ(صلّی‎الله‎علیه‎وآله‎وسلّم) مَزَّقَ اللَّهُ مُلْکَهُ کَمَا مَزَّقَ کِتَابِی»؛ خدا حکومتش را پاره پاره کند همان‎طور که نامۀ مرا پاره کرد، «أَمَا إِنَّهُ سَتُمَزِّقُونَ مُلْکَهُ»؛ به یارانش رو کرد فرمود: شما بدانید که به‎زودی حکومتِ همین کسری را پاره‎پاره می‎کنید، «وَ بَعَثَ إِلَیَّ بِتُرَابٍ»؛ برای من مشتی خاک می‎فرستد؟! امّا بدانید، «أَمَا إِنَّکُمْ سَتَمْلِکُونَ أَرْضَهُ»؛ به زودی شما مالکِ ملک و زمین او می‎شوید.

 

 

توجه کنید! جریان چه بود؟ او را در آینده نفرین کردو فرمود به دست شما تحقق پیدا می‎کند و درست بعد از وفات پیغمبر اتّفاق افتاد. امّا این چه بود؟ این از معجزات پیغمبر است و در ردیف آن‎هایی قرار می‎گیرد که پیغمبر نفرین کرده است. در ارتباط با آن‎ها است و از معجزات است. ما نسبت به ائمه(علیهم‎السّلام) هم داریم. به مناسبتی که می‎خواهم وارد توسّل شوم، جملاتی از حسین(علیه‎السّلام) که کسی را در روز عاشورا نفرین کرده می‎گویم.

 

 

شخصی به نام عبدالله‎بن‎حصین ازدی، به امام‎حسین رو کرد و گفت: «یَا حُسَیْنُ أَ لَا تَنْظُرُ إِلَى الْمَاءِ کَأَنَّهُ کَبِدُ السَّمَاءِ»؛ می‎بینی که این آب مثل آسمان می‎درخشد؟ «وَ اللَّهِ لَا تَذُوقُونَ مِنْهُ قَطْرَةً وَاحِدَةً حَتَّى تَمُوتُوا عَطَشاً»؛ به‏خدا قسم شما از این آب حتّی یک قطره هم نمی‎چشید مگر اینکه همه‎تان از تشنگی می‎میرید، «فَقَالَ الْحُسَیْنُ (علیه‎السّلام): اللَّهُمَّ اقْتُلْهُ عَطَشاً وَ لَا تَغْفِرْ لَهُ‏ أَبَداً»؛ نفرینش کرد؛ گفت: خدایا او را با تشنگی بکش و هیچ‏گاه نبخش!

 

 

می‎دانید که حمید‎بن‎مسلم واقعه‎نگار کربلا است و غالباً هم از او نقل می‎کنند. می‎گوید: به‏خدا قسم او مریض شد و به عیادتش رفتم. استسقاء گرفته بود. می‎دانید استسقاء یعنی چه؟ یعنی عطش. تا گلویش آب می‎خورد، امّا بالا می‎آورد و می‎گفت: واعطشا! و باز می‎خورد. می‎گوید: آن‎قدر خورد تا مرد. نفرین امام‎حسین(علیه‎السّلام) و اولیاء خدا این‎طور است.

 

 

می‎خواستم این را بگویم که ای خبیث! آخر بگو که وقتی بزرگان با تو می‎جنگیدند، زن و بچّه‎ها چه کار کرده بودند، که آب را بر روی آن‎ها بستی؟ برجسته‎ترین چیز از نظر عطش در روز عاشورا این است که مگر بچّۀ شیرخواره چقدر آب می‎خواهد؟

 

 

مرحوم محدّث قمی می‎نویسد و خدا کند این‎طور نباشد؛ می‎گویند یکی از بزرگان می‎گفت: خدا کند این روایت درست نباشد. امام‎حسین تنها شد و طلب یاری کرد، «فَتَقَدَّمَ إلی بابَ الخِیمۀ»؛ آمد در خیام حرم و صدا کرد: یا زینب! طفل شیرخوارۀ مرا بیار. در جایی دارد: «إیتینی بِوَلَدی الصَّغیر»؛ حضرت‎زینب بچّه را آورد و به امام‎حسین(علیه‎السّلام) داد. محدث قمی در نفس‎المحموم این را می‎نویسد: به دست امام‎حسین داد، همانجا دمِ خیام حرم، ناگهان تیر سه شعبه‎ای آمد و به گلوی علی‎اصغر اصابت کرد. امام‎حسین بچّه را به حضرت زینب داد، دید خون سرازیر شد، دست‎ها را زیر گلوی علی‎اصغر برد و خون‎ها را به آسمان می‎پاشید. این صحنه، صحنۀ دردناکی است؛ خدا کند این‎طور نباشد. همانی باشد که نقل کرده‎‎اند: امام‎حسین، طفل را مقابل آن‎ها آورد و گفت: «إن لَم تَرحَمُونِی فَارحَمُوا هَذَا الطِفل إما تَروُنَهُ کیفَ یَتَلَظّی عَطَشاً»، اگر به من رحم نمی‎کنید به این بچّۀ شیرخواره رحم کنید. مگر نمی‎بینید که چگونه از تشنگی ب‎تابی می‎کند؟ «بَینَما هُوَ یُخاطِبُهُم اِذ رَماهُ حَرمَلةُ بن کاهِل الاسدی بِسَهمٍ لَهُ ثلاث شُعَب فَذُبِحَ الطَّفلُ مِنَ الاُذُنِ الی الاُذُن»...