میرباقری در سلسله گفتارهای تمام شدگی مدرنیته:
به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، سلسله درس گفتارهای تمام شدگی مدرنیته و ناتمامی صیرورت در انقلاب اسلامی عصر امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی برگزار شد و حجت الاسلام دکتر میرباقری، حجت الاسلام دکتر میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم انسانی به بیان مطالبی در خصوص تمام شدگی مدرنیته از منظر فلسفه تاریخ پرداخت.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به اینکه اندیشه فلسفه ماتریالیسم تاریخی برآمده از مارکسیسم بوده است، گفت: از منظر معارف قرآنی تاریخ بشر برآمده از تکامل ماده نیست که تعامل بین انسان و طبیعت تاریخ بشر را ساخته باشد بلکه انسان آفریده خداست و تکامل حیات اجتماعی او نیز بر مبنای خالقیت و ربوبیت خداوند است.
وی افزود: نکته دوم این است که در این مسیر جبر الهی و مادی بر انسان حاکم نیست بلکه انسان سهمی در مسیر رو به جلوی تاریخ دارد و آحاد جامعه بشری بر تحولات تاریخی تاثیرگذار هستند.
میرباقری خاطرنشان کرد: خداوند ما را در حوزه اختیار و متناسب با توانایی‌هایمان مجبور به پذیرش الوهیت خود نکرده است و با توجه به آیت الکرسی دین الهی امری از روی اکراه نیست که انسان‌ها را مجبور به پذیرش الوهیت خود بنماید.
میرباقری در ادامه گفت: اگر مسیر الوهیت حق را بپذیرید خداوند ولایت شما را می‌پذیرد و سرپرستی شما را برعهده می‌گیرد و سیر شما در عالم سیر از ظلمات به نور است ولی اگر مسیر الوهیت خداوند را نپذیرید از نور به سمت ظلمات سیر می کنید.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم تصریح کرد: برهمین اساس ما دو نوع اختیار انسانی در زندگی اجتماعی بشر داریم.
وی ادامه داد: اختیار اول اراده‌های هستند که محور زندگی خود را توحید و الوهیت حضرت حق و بندگی او قرار داده‌اند و محور دوم کسانی هستند که از مسیر بندگی حضرت حق خارج شده‌اند که از این مدار در قرآن تعبیر به مدار استکبار می‌شود.
میرباقری با اشاره به اینکه هر یک از این دو گروه ایجاد جامعه می‌کنند، یادآور شد: اراده‌های اجتماعی برای هموار کردن مسیر خود حول یکدیگر جمع می‌شوند و یک وحدت اراده میان آنها یا بر محور پرستش یا بر محور هوای نفس شکل می‌گیرد.
وی در ادامه گفت: بر این مبنا ما دو نوع جامعه در سیر تاریخی خواهیم داشت که محور هماهنگی یک جامعه پرستش خدا و محور هماهنگی جامعه دیگر بر مبنای نفس است.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم افزود: اراده‌های ما در لایه‌های از طبیعت نفوذ می‌کند و در جهت ارضای نیازمندی‌های ما قرار می گیرد به عنوان مثال خوردنی‌های که ما از آنها استفاده می‌کنیم مسخر ما هستند.
وی در ادامه گفت: هر دو اراده جامعه پردازی می‌کنند و فرآیندی را برای ارضای نیاز خود در نظر می‌گیرند و در این راه طبیعت را مسخر خود می‌بینند و خداوند نیز به آنها مدد می‌کند.
میرباقری با تاکید بر اصلی‌ترین نیروهای که تکامل تاریخی را رقم می‌زنند، تصریح کرد: از منظر تاریخ قرآن اگر بخواهیم اصلی‌ترین نیروهای که تکامل تاریخی را رقم می‌زنند در نظر بگیریم این نیروها، اراده‌های انسانی هستند که محور و هماهنگ کننده اراده اجتماعی بشر می‌باشند. این اتفاق هم در جبهه حق می‌افتد که انبیاء و اولیاء محور جوامع آن هستند و هم در جبهه باطل که شیاطین انس و جن محور یک سری از اراده‌ها می‌شوند.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم اراده‌هایی را که محور هر دو جامعه قرار می‌گیرند، جزء شدیدترین اراده‌ها دانست و خاطرنشان کرد: اراده‌هایی که محور جامعه حق قرار می گیرند شدیدترین اراده‌ها نسبت به پرستش هستند و اراده‌هایی هم که محور جامعه باطل قرار می گیرند شدیدترین اراده‌ها در جهت باطل می‌باشند.
وی جامعه را یک حقیقت واقعی دانست و یادآور شد: اراده‌های انسانی با یکدیگر رابطه برقرار می‌کنند و از تعامل آنها حول یک اراده برتر یک جامعه حقیقی شکل می گیرد. در این نگرش همان طور که جامعه واقعیتی فراتر از افراد دارد، دارای یک ساختار حقیقی نیز می‌باشد.
میرباقری ضمن بیان این مطلب که کل تاریخ اجتماعی بشر دارای وحدت تاریخی است، متذکر شد: یک ارتباط حقیقی در مسیر تاریخ بین این دو قطب تاریخی وجود دارد براین اساس پیامبر محور کل جامعه مومنین است.
وی افزود: اراده‌های برترکه محور جوامع هستند حول یک اراده برتر به وحدت تاریخی می‌رسند در واقع اراده‌ها یک هم‌افزایی دارند و بر محور یک نظام عظیم تاریخی شکل می گیرند.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به درگیری مداوم دو قطب تاریخی تصریح کرد: دو قطب اراده تاریخی به صورت موازی زندگی نمی‌کنند بلکه دائماً با یکدیگر درگیر هستند چون جهت تاریخی آنها متفاوت است و جنگ از ضرورت‌های حتمی تاریخ اجتماعی بشر می‌باشد.
وی افزود: این دو قطب اجتماعی چون دو نوع پرستش متفاوت دارند و هر دو نیز به دنبال شدت هستند محال است که با یکدیگر درگیر نشوند بین این دو جبهه تفاهم برقرار نمی‌شود و جنگ بین آنها ضروری است.
میرباقری با اشاره به اینکه جنگ بین ایمان و کفر اجتناب ناپذیر است، یادآور شد: این جنگ به همه لایه‌های اجتماعی کشیده می‌شود و این دو اراده در همه ابعاد با یکدیگر درگیر هستند، سرنوشت این درگیری نیز در لایه‌های درونی‌تر مشخص می‌شود و در مسیر همین درگیری است که جبهه حق به نقطه اوج و کمال انسانی خود می‌رسد.
میرباقری ضمن بیان این مطلب که محور تکامل تاریخ از درون جامعه نیست، تصریح کرد: در فلسفه تاریخ‌های مادی تکامل تاریخ از باطن ماده است ولی در نگاه الهی تکامل تاریخی ناشی از عبور غیر از عالم شهود است.
وی افزود: تکامل تاریخی ناشی از تعامل انسان با غیر الهی است.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه با نسبت مدرنیته و انقلاب اسلامی گفت: مدرنیته یک فرآیند پیچیده است که همه ساحات زندگی انسان را درنظر دارد و یک تمدن تمام عیار است که برای همه دوران زندگی انسان برنامه‌ریزی کرده و همه لایه‌های باطنی حیات اجتماعی را تدبیر می‌کند.
میرباقری در ادامه گفت: مدرنیته فقط پدیده‌های ظاهری مانند نظم اداری و تکنولوژی نیست و لایه عمیق‌تر آن دانش مدرن و عمیق تر از آن ایدئولوژی مدرن می‌باشد.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم سکولاریسم را روح تجدد خواند و خاطرنشان کرد: سکولاریسم متشکل از راسیونالیسم، اومانیسم و لیبرالیسم است و اومانیسیم نیز یعنی خود انسان مدار حق است و هیچ ارزشی فراتر از انسان وجود ندارد لذا بت پرستی و خداپرستی هر دو محترم هستند.
وی افزود: اومانیسم نقشه راه رسیدن به مقاصد خود را راسیونالیسم می‌داند و لیبرالیسم نیز همان آزادی‌های فردی است که امروزه آن را مقید به قانون و توسعه کرده‌اند بنابراین آزادی انسان در چارچوب توسعه تعریف می‌شود.
میرباقری با اشاره به نقطه اوج تمدن‌های متفاوت خاطرنشان کرد: اگر محوری‌ترین شعار یک تمدن مورد پذیرش جامعه جهانی باشد آن تمدن در نقطه اوج خود قرار دارد. روزی کمونیست‌ها و نظام سرمایه‌داری می گفتند دین ناشی از جهالت بشر است و این محوری‌ترین شعار آنها بود.
وی افزود: شاخص پایانی عمر مدرنیته این است که این شعار به ویژه پس از انقلاب اسلامی طرفدار ندارد و همه مذهبیون عالم نسبت به مذهب خود احساس افتخار می‌کنند.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم در خاتمه گفت: از روزی که ما لانه جاسوسی را تسخیر کردیم معلوم شد که کمونیسم فرو می‌پاشد زیرا پرچم مبارزه برای عدالت بالا رفت.
ارسال نظرات