حضور سبز و سرخ عمارهای انقلاب در «هفت»

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، جشنواره فیلم عمار گل سرسبد برنامه دیشب هفت بود؛ وحید جلیلی و نادر طالب زاده در میزگردی روشنگرانه و امیدوارانه از متن و بطن نیروهای انقلابی سینما و با دستی پر و دلی سرشار از شور و شعور برگفته از جشنواره مردمی فیلم عمار در سومین دوره اش، به هفت دیشب آمدند و به آن رنگ و جلایی دیگر بخشیدند.

هفت دیشب در بخش دیگرش هم به میزگرد مهندسی سینما با حضور جواد اردکانی و رامین شریف زاده و همچنین بررسی دستاوردهای جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور وحید جلیلی و نادر طالب زاده اختصاص داشت.

در ابتدای برنامه محمود گبرلو، سردبیر و مجری برنامه با بیان اینکه این روزها بحث های زیادی از طرف گروه های مختلف سیاسی و اجتماعی درباره سینمای ایران می شود، عنوان کرد: نکته قابل توجه تعداد تماشاگرانی است که به دیدن فیلم ها می روند و این آمار نشان می دهد که تعداد اندکی از مردم کشور مخاطب سینما هستند؛ برای حل این مشکل، در وهله اول سینماگران باید جامعه و مخاطب خود را بشناسند و تماشاگر ایرانی را درک کنند.

اخبار جشنواره فیلم فجر اولین بخش برنامه شب گذشته بود؛ همچنین خسرو سینایی، کارگردان باسابقه سینما مهمان تلفنی برنامه شد و درباره ساخت فیلم سینمایی «قطار زمستانی» که محصول مشترک ایران و لهستان است، عنوان کرد: امیدوارم قطار زمستانی بزودی شروع به حرکت کند، اما فعلاً که متوقف است؛ حدود سه سال است که در تعقیب این برنامه هستم و امیدوارم در زمان آغاز فیلمبرداری، عزت الله انتظامی از لحاظ سلامتی به نوعی باشد که بتواند با ما همکاری کند.

وی ادامه داد: یک بار ما به لهستان رفتیم و یک بار هم تهیه کننده لهستانی به ایران آمد که متاسفانه موفق نشد سرمایه گذاری کار را قبول کند، اما با یکی از کمپانی های لهستان در سفر اخیر مذاکره کردیم و قرار است اوایل اردیبهشت ماه آمادگی خود را برای تامین بودجه این فیلم اعلام کند و احتمالاً خرداد ماه فیلم را کلید می زنیم؛ نقش های اصلی فیلم را قرار است دو بازیگر مسن که یکی از آنها آقای انتظامی و طرف دیگر یکی از بازیگران مطرح تئاتر و سینمای لهستان است، ایفا کنند.

از هفت تا 7، بخش بعدی برنامه شب گذشته بود؛ همچنین سعید رجبی فروتن، سخنگوی سازمان سینمایی پشت خط آمد و در ارتباط با استعفای علیرضا سجادپور گفت: این استعفا یک هفته قبل تسلیم جواد شمقدری شده بود که چهارشنبه با آن موافقت شد؛ برخلاف گمانه زنی هایی که این استعفا را به مسائل اکران و سینما آزادی ارتباط می دهد، این مسائل درست نیست و استعفای علیرضا سجادپور دلایل شخصی دارد؛ همچنین تا هفته آینده قرار است جانشین وی به عنوان سرپرست معرفی شود.

وی درباره تصویب اساسنامه خانه سینما عنوان کرد: با ریاست و مدیریت مسعود جعفری جوزانی این اساسنامه بزودی مورد بررسی قرار می گیرد و قرار است به تشخیص و احترام رئیس جلسه، اطلاعات از طرف وی به سمع و نظر مردم برسد؛ وی در این دوره مدیریت تلاش کرده بستر مشارکت با سرمایه گذاران خارجی را فراهم کند و بیشتر قرار است این سرمایه گذاری ها با نگاه به اهداف انقلاب اسلامی انجام گیرد.

میزگرد هفته به عملکرد و دستاوردهای سومین جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور وحید جلیلی، رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره و نادر طالب زاده، دبیر جشنواره اختصاص داشت.

طالب زاده در ابتدای این بخش عنوان کرد: اگر مسئله تاریخ انقلاب اسلامی یا جنگ نرم در جشنواره های دیگر مورد بررسی قرار می گرفت، ما این جشنواره را برگزار نمی کردیم؛ همچنین تربیت نیروی انسانی جزو اهداف اصلی این رویداد هنری است؛ آثار این جشنواره در حوزه مستند، در بیشتر دانشگاه های ایران به نمایش درآمده و تاثیرگذار بوده است.

جلیلی نیز درباره دلایل شکل گیری این جشنواره مردمی عنوان کرد: سال 89 یک سال از 9 دی گذشته بود و تعدادی از بچه های حزب اللهی آثاری درباره فتنه 88 ساخته بودند که مورد حمایت قرار نمی گرفت و رسانه ملی هم حاضر به پخش آنها نبود؛ حدود 19 فیلم مشخصاً درباره فتنه 88 ساخته شده بود، بنابراین ما تصمیم گرفتیم سالنی اجاره کنیم و فیلم ها را در آن به نمایش بگذاریم؛ کلمه «عمار» را هم از جملات حضرت آقا گرفتیم، عمار شخصیتی بود که در جنگ روانی تلاش می کرد فتنه ها را خنثی کند، بنابراین این اسم به یک مفهوم تبدیل شد.

وی ادامه داد: در سال بعد در پنج محور برای این جشنواره فراخوان دادیم و خیلی از هنرمندان ما هم قبول کردند که داوری این جشنواره را برعهده بگیرند؛ داوران معتقد بودند که آثار این دوره بسیار خوب و جذاب است، کارگردان های این کارها هم معمولاً جوانانی بودند که کارهایشان در جشنواره های دیگر پس زده می شد.
 
جلیلی در بخش دیگری از صحبت هایش عنوان کرد: امثال من دغدغه ایران را داریم، بنابراین باید دید آیا ایران از میدان ولیعصر تا تجریش را شامل می شود یا عمق تاریخی عظیم تری دارد؟ زمانی که جشنواره آغاز به کار کرد، دیدیم که پتانسیل مشتاق و آگاهی برای فعالیت وجود دارد و اگر ما اقدام نمی کردیم گروه دیگری این کار را آغاز می کرد.

در ادامه گبرلو با بیان اینکه نمی توان گفت در طول این سال ها سینمای ایران خودش را فراموش کرده است، عنوان کرد: ممکن است نقص هایی وجود داشته باشد و به مسائلی مثل 9 دی کمتر پرداخته باشند، اما سینماگران در طول این سال ها سینمای ایرانی را به معرض نمایش گذاشته اند.

طالب زاده در پاسخ تصریح کرد: بخشی از حقیقتی که در ایران در جریان است، در سینمای ما مشاهده نمی شود؛ این در حالی است که نسلی بعد از انقلاب رشد کرده که علاقه مند است درباره مسائل مختلفی از جمله جنگ و انقلاب صحبت کند، اما این نسل بی تجربه و تربیت نشده می باشد و بیشتر به صورت تجربی با این مسئله روبرو شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر ما بشدت نیازمند معرفی این خلاء ها هستیم، البته مشتاقانی هم در این زمینه وجود دارند که در ارتباط با این فرهنگ مستندهای جدی ساخته اند که در جشنواره به نمایش درآمده و تاثیرات فراوانی هم داشته است؛ متاسفانه تا به حال هنرمندان ما کشف نشده اند و در شناسایی آنها برنامه ای وجود نداشته است، در حال حاضر سینماگران نسل جوان در زمینه انقلاب اسلامی تربیت نشده اند و ما در این رابطه مشکل داریم.

جلیلی در ادامه این بحث عنوان کرد: در مجموع تدابیر لازم برای فراهم کردن بستری مناسب برای فعالیت استعدادهای جوان وجود نداشته و به محض اینکه کوچکترین بستری مثل جشنواره عمار به وجود می آید، استقبال های بسیاری را شاهد هستیم؛ در این جشنواره عمدتاً استعدادهای خودجوش حضور دارند و ما کمتر شاهد حضور دانش آموختگان سینمای جوان هستیم.

وی افزود: بنابراین برای تدریس این استعدادها از هنرمندان باتجربه دعوت کردیم تا مسائل مورد نیاز را آموزش دهند؛ این بدنه فعال آینده دار را بوضوح در جشنواره عمار شاهد هستیم.

جلیلی درباره نقد صریح آثار سینمای ایران عنوان کرد: اگر نقد امثال من صریح است به این دلیل است که ما می بینیم امکان ساخت آثار مناسب وجود دارد، اما به آنها پرداخته نمی شود؛ امثال من می بینند که اگر چند نفر اعتراضی بکنند یک ساعت و نیم از زمان برنامه به اعتراض آنها اختصاص می یابد، اما مثلاً درباره 700 اثر که در جشنواره عمار حضور دارند، تنها 45 دقیقه به ما وقت صحبت کردن داده می شود؛ معتقدم قواره قناس فضای رسانه ای ما را به جایی نمی برد.

طالب زاده متذکر شد: یکی از جنبه های جشنواره عمار این است که در نزدیک به 700 نقطه از کشور این آثار به نمایش در می آید و فیلم ها در نقاطی دیده می شوند که امکان برگزاری جشنواره وجود ندارد؛ این آثار مشکلات و دغدغه های مردم عادی را مطرح می کند.

جلیلی نیز اشاره کرد: جنس نقدی که مردم در جشنواره عمار می بینند نقد درون گفتمانی و نقد بومی و مردمی است، جریان موج نو سینمای انقلاب اسلامی توجه خاصی به داشته ها دارد که با وجود داشته ها ما می توانیم نداشته ها را بدست بیاوریم؛ فیلم های بسیاری درباره شهدایی ساخته شده که ما حتی اسم هایشان را نشنیده ایم، نوع نگاهی که در این فیلم ها نسبت به شهیدان وجود دارد نشان دهنده سبک زندگی است؛ سبکی که قابلیت الگوبرداری دارد.

وی عنوان کرد: جشنواره عمار مبلغ و پرچمدار سینمای امید است؛ این فیلم ها در حین امیدواری، مخدر نیستند و نمی خواهند بگویند که همه چیز آرام است و ما چقدر خوشحالیم.

طالب زاده در بخش دیگری از بحث با اشاره به اینکه برخی مسائل در این جشنواره به صورت دلسوزانه و توسط افراد مصلح در سینمای ایران مطرح می شود، عنوان کرد: طرح این مسائل واقعاً مورد نیاز است و این تیپ آدم ها که این آثار را می سازند، هم تندتر مسائل را مطرح می کنند و هم راه حل ارائه می دهند؛ برگزاری این جشنواره هم در سینما و هم در تلویزیون تاثیرگذار است و فرهنگ سازی می کند.

جلیلی در پایان عنوان کرد: جنس بچه هایی که در جشنواره عمار شرکت می کنند به این شکل است که زیاد به دنبال گرفتن جایزه و تجلیل نیستند؛ البته این جشنواره هم توانایی پرداخت جایزه را ندارد، اما باید اعلام کنم که جایزه ما در این دوره دو برابر شده است؛ در دوره قبل یک سکه هدیه می دادیم، اما امسال با وجودی که قیمت سکه دو برابر شده باز هم ما یک سکه جایزه می دهیم؛ یکی از دستاوردهای جشنواره عمار این است که آثار را در یک گستره وسیع به نمایش می گذارد و بازخوردش را هم به کارگردان ها می دهد؛ این می تواند بهترین جایزه برای برگزیدگان باشد.

در میانه این بحث بخش هایی از گفت و گو با بهزاد بهزادپور به مناسبت بزرگداشتش در این جشنواره پخش شد.

میزگرد هفته به مبحث مهندسی سینمای ایران با حضور جواد اردکانی، نویسنده و کارگردان سینما و رامین شریف زاده، روزنامه نگار و کارشناس فرهنگی اختصاص داشت.

در ابتدا شریف زاده درباره مهندسی در سینمای ایران عنوان کرد: از ابتدای انقلاب نظریه پردازهای ما چندان موفق به تئوریزه کردن باورهای دینی و ملی جامعه ایران نبودند؛ البته مجلس و نهادهای دیگر در طول این سال ها قوانینی را وضع کرده اند که قابل ستایش است، اما این قوانین در سطح عمومی قابل اجراست و برنامه استراتژیکی در این ارتباط وجود ندارد؛ بعد از گذشت 33 سال از انقلاب، ما یک برنامه مهندسی درست و مدون نداشتیم و تازه در برنامه پنجم توسعه به این مسائل اشاره کردیم.

اردکانی در همین ارتباط گفت: اینکه ما مهندسی و نقشه راه در حوزه فرهنگ و هنر نداریم، شکی نیست، اما باید دید چرا این نقشه وجود ندارد؛ به این مفهوم که آیا خودمان نمی خواهیم یا از این نیاز غافل بوده ایم؛ با مکانیسمی که شورای انقلاب فرهنگی در پیش گرفته باز هم به این نقشه دست پیدا نمی کنیم؛ مشکل این است که قوانین ما قبل از نقشه راه وضع شده اند و به دلیل اینکه قوانین ما پشتیبان به نقشه راه نبودند، نتوانستند موفق باشند.

وی افزود: زمانی تکلیف سینما روشن می شود که ما نقشه راه فرهنگی کشور را مشخص کنیم، پس از آن است که می توانیم به جزئیات آن دست یابیم؛ نقشه راه خط کشی مناسبی برای ارزیابی عملکرد مدیران فرهنگی است، در حال حاضر هیچ متری برای مشخص کردن رفتار خوب یا بد یک مدیر وجود ندارد، اگر نقشه راه وجود داشت دعوای حوزه هنری و ارشاد هم معنا پیدا نمی کرد، اما چون حدود و قوانین مشخصی وجود ندارد، این مشکلات به وجود می آید.

اردکانی ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی ما باید تعاریف و ساختارها را مشخص می کردیم، اما هیچ طراحی در این زمینه نشد؛ زمانی که امر فرهنگ با محدودیت های دولت ها ارتباط دارد، مشکلات آغاز می شود؛ چون با پایان فعالیت چهار ساله هر دولت، طراحی و نقشه راه مدیریت سینمای ما هم به پایان می رسد و مدیریت جدیدی با برنامه های تازه آغاز به کار می کند.

این کارگردان گفت: ساختار غلط فرهنگی باعث شده مدیران قبلی ما منتقدان فعلی باشند؛ مادامی که مدیریت کلان فرهنگی ما با دولت هایی که عمر کوتاهی دارند، پیوند خورده باشد، ما راه به جای نمی بریم، بنابراین باید به سازوکاری فکر کنیم که مدیریت فرهنگی ما کارش از دولت جدا باشد.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش عنوان کرد: اگر قرار باشد در حوزه اخلاق به برخی مسائل تن بدهیم و سینما را تنها سرگرمی بدانیم، پس چرا اسم سینما را سینمای ایران گذاشته ایم؛ چون این نوع سینما در قبل از انقلاب هم جریان داشت، تا ما تکلیفمان را در سینمایی که مد نظرمان است، روشن نکنیم، این ساختارهای غلط ادامه دارد.

اردکانی تصریح کرد: این ساختار غلط منافعی برای برخی به وجود آورده که اجازه نمی دهند، ساختارها اصلاح شود؛ چون منفعتشان به خطر می افتد، اگر قرار است ما به سمت سینمای سرگرمی، ولی اخلاقی تر از قبل از انقلاب برویم، تکلیف روشن است، اما اگر به دنبال سینمای متنوع تری باشیم که آرمان هایمان را هم به سرانجام می رساند، می توان به آینده سینما امیدوار بود.

در بخش دیگری از این میزگرد شریف زاده عنوان کرد: شکی نیست که ما نقشه راه نداریم و نقطه شروع و پایان برای مدیریت فرهنگی مان وجود ندارد، مثلاً دستاوردهای مدیر قبلی برای مدیر جدید معنایی ندارد؛ متاسفانه فضای فرهنگی ما متاثر از فضای سیاسی و تغییر دولت هاست، بنابراین همه کارها مقطعی و دارای تاریخ مصرف است.

وی ادامه داد: متاسفانه دانشجویان ما تنها 20 درصد آموزش نظری می بینند و محتوا و اندیشه کمتر در دانشگاه های ما مورد توجه قرار می گیرد؛ در بهترین شرایط  1.5 درصد از اعتبارات فرهنگی صرف پژوهش می شود، بنابراین برای رسیدن به نقشه راه، پژوهش می تواند نقش بسزایی ایفا کند.

آمار فروش فیلم ها، گزارش تولید فیلم های سینمای ایران، روزشمار جشنواره سی و یکم فیلم فجر، پشت صحنه فیلم سینمایی «ساکن خانه چوبی» و بخش چهره ها که به معرفی فعالیت های هدایت هاشمی، مهران احمدی، عباس رافعی، محمدرضا سکوت، ریما رامین فر، روناک یونسی و ژاله صامتی می پرداخت، بخش های بعدی برنامه شب گذشته بود. 

نظرسنجی برنامه به طرح این سوال اختصاص داشت مبنی بر اینکه به نظر شما از میان عوامل فیلم خوب، سالن مناسب و مدیریت درست کدام یک در تقویت رابطه مردم با سینما موثر است که در پایان گزینه اول بیشترین رای را از آن خود کرد.