اجازه حذف مناظره ها را ندهید/ روشنفکری خوب است؛ روشنفکرزدگی اشکال دارد

به گزارش خبرنگار سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، نشست عزت الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما با نمایندگان تشکل های دانشجویی با موضوع رویکرد صدا و سیما در انتخابات آینده، دیروز برگزار شد.

این گزارش حاکی است، با توجه به وعده رئیس سازمان صدا و سیما به جنبش عدالتخواه دانشجویی مبنی بر حضوری جداگانه برای شنیدن نقدهای این اتحادیه‌ دانشجویی، بسیاری از نقدها و پیشنهادها در آن فرصت مطرح و رسانه‌ای خواهد شد.

در این نشست نماینده جنبش عدالتخواه دانشجویی به ایراد سخن پرداخت که متن آن بدین شرح است:

- توسعه‌ کمی فارغ از نگاه کیفی: آن‌چه دیده می‌شود، اشتیاق و تلاش روزافزون مسئولان امر در گسترش پرشتاب شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی است؛ گسترشی که گاهی بدون توجه به مخاطبان و معمولاً با محتوای تکراری انجام می گیرد، نظیر وجود شبکه‌ نمایش در کنار آی‌فیلم و جدیداً نیز تماشا که هر سه فقط در کار پخش فیلم و سریال هستند.

در همین حوزه باید به دو نکته توجه داشت؛ نخست اینکه میزان مخاطب هر یک از این شبکه ها به چه تعداد است، مثلاً شبکه بازار و دوم اینکه چه لزومی دارد با وجود شبکه‌های تخصصی، محتوای دیگر شبکه‌ها هنوز هم تکراری و غیرتخصصی باشد، مثالش ناظر به وضعیت شبکه 3 و شبکه ورزش یا شبکه 4 و شبکه مستند است؛ البته ما با گسترش کمی مخالف نیستیم، اما گسترشی بابرنامه و محتوامحور و نیز گسترشی آینده نگرانه و با توجه به مخاطب.

- توجه به بحث کیفیت و محتوا: برای ارتقای این بخش که قطعاً تاثیر مثبت بر عملکرد و مخاطبان رسانه دارد، باید به شیوه تشکیل گروه های رقیب در موضوعات واحد اشاره کرد.

در زمان حال فکر می‌کنیم اهم موضوع های ما مشخص باشد، یا حتی می تواند با نظر مردم مشخص شود؛ مسائلی چون سبک زندگی ایرانی اسلامی، اقتصاد مقاومتی، بیداری اسلامی، تحول در علوم انسانی و غیره.

در همین موضوعات می‌توان از تیم های کارشناسی رقیب برای بحث و تبادل نظر دعوت کرد و بر غنای محتوایی بحث افزود یا حتی ساده تر از آن، می توان بررسی کرد که چند کرسی آزاداندیشی در موضوعات پیش گفته تا کنون در رسانه پخش شده است؛ بالاخره کرسی های متعددی در مراکز تخصصی و عمومی اجرا شده که حداقل کار صدا و سیما می تواند پخش آنان باشد؛ در واقع تشکیل گروه‌های رقیب در شبکه‌های مختلف و بر سر موضوعات واحد، خود موجب ایجاد رقابت در جذب مخاطب نیز می‌شود.

در این جا جا دارد از برخی برنامه ها چون «زاویه»، «دیروز، امروز، فردا» و «ثریا» نام برد که جدای از نقدهای موجود بر عملکردشان، در این زمینه بهتر کار کرده اند.

- نکته بعدی عدم توجه به برخی مسائل و اساساً عدم ورود برخی موارد به حوزه صدا و سیماست یا در مرحله‌ بعدی ضریب دادن یا ندادن به برخی مسائل است.

خود خوب می‌دانید که مهم‌تر از طرح بحث، ضریب دادن به آن است یا به عبارت دیگر همان چیزی که تحت عنوان اصلی و فرعی کردن می‌شناسیم؛ شاهد مثال بحث تحول در آموزش و پرورش که سند راهبردی نظام است، می باشد؛ میزان طرح بحث آن را با طرح مباحث مربوط به صرفاً لیگ اسپانیا مقایسه کنید، قطعاً خواهید گفت که لیگ اسپانیا طرفدار دارد و مخاطب، گفته شما قبول، اما آیا اگر به جای پخش و پرداختن به لیگ اسپانیا، لیگ فرانسه در دستور کار رسانه‌ ملی بود، وضع جور دیگری نبود یا مانند آن زمانی که لیگ آلمان در صدر بود.

جناب ضرغامی! شما هستید که ضریب و اولویت مسائل را تعیین می کنید. فضای رسانه الان به گونه‌ای فضای اجتماعی را سازمان داده که اگر من نوعی دیشب برنامه نود را نگاه نکرده باشم، به نوعی امل تلقی می شوم!

- انفعال در رسانه از دیگر مباحث مطرح است؛ این مسئله را خصوصاً در حوزه خبری و سیاسی می‌توان مشاهده کرد. تقلیدهای شکلی و سبکی از شبکه‌های بیگانه و نگاه پاسخ‌محور موجود که موجب می‌شود نه تنها رسانه‌ ما مسئله جدیدی طرح نکند، بلکه مدام با بازی در زمین حریف، صرفاً به پاسخگویی، آن هم ناقص مهمات آنها بپردازد یا حتی در بحث اخیر تحریم پخش شبکه‌های بین‌المللی؛ آیا نمی‌شد فعال‌تر از این عمل کرد، آیا نمی‌شد با استفاده از نهادهای حقوقی بین‌المللی یا نهادهای حقوق بشری به مقابله با این ماجرا پرداخت؟!

- از مهم‌ترین اولویت‌های ما بحث عدالت رسانه‌ای است؛ ما معتقدیم تیم فرهنگی که هم اکنون حاکم است، برنامه مدونی برای اجرا ندارد و این سنگینی تکلیف بر دوش رسانه ملی را بیشتر می‌کند.

بحث از پرداختن بجا به موضوعات از طرفی و پایگاه دادن به همه مخاطبان از طرف دیگر نشات می گیرد؛ داشتن نگاه درست و تصویر واقعی از مردم هم در همین حوزه می‌گنجد، بالاخره شعار همیشگی صدا و سیما این بوده که ما باید همه مخاطبان را در نظر بگیریم و این دقیقاً خواسته و مطالبه‌ ماست.

اما مثل اینکه همه مردم صرفاً در شمال تهران جمع شده اند؛ 30درصد جمعیت روستایی کشور در کجای مخاطبان شما قرار دارند؟ محرومان و مستضعفان چه رسانه ای جز شما باید داشته باشند؟ آنها که نه سایت‌ دارند و نه تریبونی و نه مافیایی و تجارت‌خانه ای و نه امثالهم.

بله آقای ضرغامی! ما همچون شما پرداختن به همه مخاطبان را می‌خواهیم، ما هم عدالت رسانه را از شما مطالبه داریم، چرا که معتقدیم عدالت در دیگر حوزه‌ها از عدالت رسانه‌ای آغاز می‌شود.

صرفاً هم بحث پرداخت نیست؛ چون شما هستید که با ضریب دادن به موضوعات وزن آنها را تعیین می‌کنید، برآیند کار مهم است نه صرف پرداخت. البته منظور ما از عدالت رسانه‌ای افراط و تفریط نیست، قطعاً منظور این نیست که تمام فقر و بیچارگی مردم نمایان شود یا اینکه به کل حسن رحیم پور سخنرانی کند، همان‌طور که سینمای دینی هم از نظر ما سینمای سجاده و تسبیح نیست.

به طور مثال، سبک زندگی‌ای که در فیلم‌ها  و سریال‌های سیما به تصویر کشیده می‌شود تا چه اندازه با اکثریت مردم سازگار است؟ بحث تبلیغات و مصرف گرایی ترویجی در پیام‌های صدا و سیما تا چه اندازه با دغدغه‌های اکثریت سازگار است؟ بحث ما پرداخت متناسب به مهم‌ترین مشکلات همه اقشار ملت است و این همان معنای عدالت است.

جناب ضرغامی! در کدام انتخابات دوربین‌تان را به دل روستاها و مناطق حاشیه‌ای بردید و از آنان دلیل مشارکت‌شان را جویا شدید؟! آیا ایران فقط در چهار مسجد تهران خلاصه می‌شود؟ شاید هم برخی عارشان بیاید که بخواهند کوخ‌نشینان جمهوری اسلامی را به تصویر بکشند!

اما بحث انتخابات

 -  در ادامه بحث عدالت رسانه ای، بحث عقلانی کردن فضا مطرح می‌شود؛ نکته‌ای که در این‌جا بسیار مهم است، پرهیز از تبلیغ‌زدگی افراطی و شعارگرایی در فرآیند تبلیغات است.

جناب ضرغامی! نبود نگاه منطقی و درست به مردم موجب شده تا تصور کنید صرفاً نشان دادن پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ نظام موجب حضور آنان در انتخابات می‌شود یا اینکه با پخش فیلم در ساعات مشخصی از شب، از حضور مردم در خیابان ها جلوگیری کنید.

در صورت عدم تدبیر در استفاده، اینها به حتم تاثیر عکس خواهند داشت و مهم‌تر از آن ترویج نگاه صحیح ایدئولوژیک به جمهوری اسلامی و دوری از تبلیغات ناسیونالیستی محض و افراطی‌ای است که اخیراً باب شده است. نگاه ایدئولوژیک نگاهی همه جانبه و اندیشه‌ای و همراه با تمام ضعف و قوت‌هاست، در حالی که نگاه صرف ناسیونالیستی افراطی چیزی جز تبلیغات احساسی نیست.

بعضی وقت‌ها واقعاً احساس می کنیم که صدا و سیما مخاطبان خود را چیز دیگری فرض کرده است؛ در حالی که همان‌طور که گفته شد در این حوزه ما باید به سمت الگوی رشد و توسعه عقلانی رفته و با پاسخگویی بموقع به نیازهای اساسی مخاطبان و بیان حرف دلشان، آنها را اقناع کنیم.

- نکته بعدی اخلاق انتخاباتی است؛ آقای مهندس! قطعاً می‌دانید که افشاگری بی پایه و اساس و غوغاسالاری از نقاط تاریک پرونده‌ انتخاباتی ماست؛ نکته‌ای که در انتخابات آینده بشدت بیشتری درگیر آن هستیم و این رسالت شما و مجوعه‌تان را سنگین می‌کند. نخست این‌که از بحث پوشش اخبار کاندیداها گرفته تا بحث فضای عمومی پایبند به اصول اخلاقی بوده (که هستید) و دوم این‌که مواظب دامن زدن به فضای افشاگری‌های مخرب و تفاوت این بحث با مطالبه‌گری عادلانه باشید.

- بحث بعدی بازخوانی اندیشه‌ سیاسی انقلاب و خصوصاً امام (ره) است که در این دوره بهترین فرصت برای آن پیش می‌آید؛ تجربه قبلی نیز ثابت کرده که ارجاع مستقیم و عادلانه به اصل انقلاب و امام (ره) چگونه می‌تواند مخاطب را جذب کرده و در فضای عمومی تاثیرگذار باشد، لذا می‌طلبد که این کار صرفاً به اقدامی مقطعی و عجولانه محدود نشده و با درایت و تدبیر به سمت بازخوانی صحیح اندیشه‌ سیاسی خاص انقلاب پرداخت.

- نکته‌ بعد، مناظره های انتخاباتی است؛ نباید اجازه حذف این مناظره ها را داد. البته همه می‌دانیم که مناظره زنده ممکن است اشکالاتی داشته باشد، ولی قطعاً راه حل آن پاک کردن صورت مسئله نیست. در کنار مناظره میان کاندیداها، مناظره میان نمایندگان حوزه‌های مختلف تیم یک کاندیدا (همچون اقتصادی و فرهنگی) نیز توصیه می‌شود؛ در کنار این دو جلسه، قالب دیگری نیز پیشنهاد می‌گردد و آن برگزاری نشست‌های تخصصی کاندیدا به همراه تیمش در مقابل گروهی از خبرگان حوزه و دانشگاه و پاسخگویی آنهاست که قطعاً می تواند در محتواگرایی، برنامه محوری و عقلانی کردن فضا تاثیرگذار باشد.

آقای ضرغامی! برخی از همکاران شما اذعان داشته اند که نیروی متعهد در عرصه هنر و رسانه نداریم؛ برای مثال می‌گویند که هنرمندانی که با مسئله 9دی مشکل دارند، چگونه آن را به تصویر بکشند؟! در صورتی که در همین ایام، جشنواره‌ مردمی با موضوع 9 دی با شرکت صدها اثر در حال برگزاری است.

جناب ضرغامی! روشنفکری بد نیست، اما روشنفکرزدگی بد است. به نظر خودتان علت انتخاب مجددتان از سوی مقام عظمای ولایت چه بود؟! بله آقای مهندس، همه توقع یک نیروی انقلابی متعهد را از شما دارند، همان‌طور که در برخی مواقع حساس هم نشان داده‌اید، اما وضعیت کنونی گویای مطالبات حقه‌ مردم و خواص نیست.

آقای ضرغامی! شما تا چه اندازه به جریان و جنبش دانشجویی اعتقاد دارید؟! تا آن اندازه که حتی در 16 آذر هم از نمایندگان دانشجویی دعوت نکنید؟!