سلامت و محیط زیست؛ دستمایه تبلیغات میلیاردی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو _ فاطمه قدیری: ورود مبحث آلودگی پلاستیکی زمانی وارد مبحث عمومی شد که در سال ۱۹۹۷یک لکه بزرگ پلاستیکی در اقیانوس دیده شد.

اما پنج سال به طول انجامید تا اولین کشور در جهان استفاده از پلاستیک را ممنوع کند. این بنگلادش بود که اولین ممنوعیت پلاستیک یکبار مصرف را در سال ۲۰۰۲ اعمال کرد و دلیل آن هم این بود که یکی از عوامل رایج سیل و سیلاب در این کشور مسدود شدن کانال‌های خروجی فاضلاب توسط پلاستیک‌ها است.

در آفریقای جنوبی نیز قانونی تصویب شد که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را محدود کرد. همچنین چندین کشور اروپایی با در نظر گرفتن تأثیر منفی کیسه‌های پلاستیکی بر محیط زیست و تولید محصولات کشاورزی، راهکار‌هایی برای کاهش این آسیب‌ها ارائه دادند. دولت ژاپن برای کاهش تولید و مصرف کیسه‌های پلاستیکی هزینه‌ی آن‌ها را به صورت کامل از مردم دریافت می‌کند.

ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی نسبت به ممنوعیت تولید آن روش کاربردی‌تری است. حتی اگر دولت‌ها برای استفاده از پلاستیک مالیات هم دریافت کنند نمی‌توانند مصرف آن را به صفر برسانند و آسیب‌هایی که به اکوسیستم وارد می‌شود همچنان ادامه خواهد داشت.

بر اساس آمار وبگاه the world count، امسال چیزی در حدود پنج تریلیون کیسه پلاستیکی مصرف خواهد شد. این حجم می‌تواند دو برابر مساحت کشور فرانسه را بپوشاند. در حالی که اکثر این کیسه‌های پلاستیکی خیلی ساده دور ریخته می‌شوند و تنها یک درصد آن‌ها بازیافت می‌شوند.

تقریباً به طور متوسط هر کیسه پلاستیکی در حدود ۱۲ دقیقه مورد استفاده قرار می‌گیرد درحالی‌که برای تجزیه آن چیزی در حدود ۱۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان نیاز است. در مجموع سالانه ۱۰۰ میلیون تن پلاستیک استفاده می‌کنیم. حدود ۱۰ درصد از این پلاستیک به اقیانوس‌ها ختم می‌شود که معادل ۳۰۰ میلیون عدد کیسه پلاستیکی است. آبزیان هم کیسه‌های پلاستیکی رها شده در دریا را به جای غذا می‌خورند و این کار به انسداد دستگاه گوارش، خفگی، پارگی دستگاه گوارش، عفونت، کاهش تولید مثل و در نهایت مرگ آن‌ها می‌شود.

در تحقیقات متعددی که انجام شده مشخص شده است که مواد تشکیل دهنده‌ی کیسه‌های پلاستیک ممکن است باعث ایجاد سرطان در بدن موجودات زنده شود. این کیسه‌ها در حجم زیاد در مکان‌های دفن زباله وجود دارند، هکتار‌ها زمین را اشغال کرده‌اند و از خود گاز‌های خطرناک متان و دی‌اکسید کربن منتشر می‌کنند. همچنین شیرآبه‌های بسیار سمی‌ای از محل دفن زباله جاری می‌شود که می‌تواند خاک و آب را مسموم کند.

در حال حاضر ۹۴ کشور ممنوعیت‌هایی را برای استفاده از کیسه پلاستیکی اعلام کرده‌اند و برخی کشور‌ها نیز در ازای ارایه کیسه پلاستیکی مبالغی را دریافت می‌کنند.

رتبه ایران در استفاده از کیسه‌های پلاستیکی بالاتر از حد متوسط جهانی است و سالانه بیش از نیم میلیون تن کیسه پلاستیکی در کشور تولید می‌شود. اما متاسفانه نه تنها تدبیری برای فرهنگسازی و جلوگیری از مصرف بی رویه پلاستیک در کشور اتخاذ نشده است، بلکه روز به روز تبلیغات در این حوزه نیز گسترش پیدا می کند.

تبلیغ مستقیم تولید کیسه پلاستیک به واسطه دریافت حق تبلیغ

مهدی اسماعیلی، استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو _ زهر عرب زاده پیرامون تبلیغات غیرکارشناسی استفاده از کیسه پلاستیک در رسانه ملی و فروشگاه‌ها اظهار داشت: چالش خای مرتبط با پلاستیک‌ها و مشتقات نفتی در چرخه‌ای که بعد از استفاده از آن‌ها در طبیعت رخ می‌دهد باید جستجو شود.

وی افزود: در رابطه با پلاستیک‌ها محصولات جانبی که در فرآیند تخریب شدنشان تولید می‌شود که شامل میکرو و نانو پلاستیک‌ها است منجر به آلودگی منابع خاکی و آبی می‌شوند. همچنین این ذرات به واسطه ابعادشان می‌توانند تحت تاثیر وقوع ریزگردها، خودشان به عنوان بخش جدیدی از ریزگرد‌ها سلامتی انسان را تحت تاثیر قرار دهند.

اسماعیلی تصریح کرد: چیزی که خیلی مهم است، اثرات طولانی مدتی است که این‌ها بر جامعه انسانی و سلامت انسان‌ها برجای می‌گذارند.

وی افزود: از جمله اثرات استفاده از پلاستیک‌ها می‌توان به ایجاد اختلال در غدد درون ریز و ایجاد مشکلات جدی در سلامت انسان‌ها اشاره کرد.

وی در رابطه با تبلیغات ترویجی پلاستیک اذعان داشت: صدا و سیما به عنوان یکی از مراجع اصلی فرهنگ ساز در کشور از پتانسیل بالایی برای فرهنگ سازی برخوردار است. اما متاسفانه تبلیغات مختلفی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ترویج می‌کند، صرفا به واسطه دریافت حق تبلیغ هرروز در رسانه ملی بیشتر می‌شود.

وی در ادامه گفت: حتی برخی از این تبلیغات وجود دارد که مستقیما تولید کیسه‌های پلاستیکی را به عنوان یک کارآفرینی ترویج می‌کند.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: چیزی که در رسانه ملی یک مقدار مغفول مانده، این است که در رابطه با کیسه‌های پلاستیکی تخریب پذیر و سایر کیسه‌ها، به صورت تصنعی در آگاهی مخاطب نقش آفرینی می‌کنند. اما این موضوع را که تخریب پذیر بودن کیسه‌ها به معنای عدم ایجاد مشکلات محیط زیستی نیست را توضیح نمی‌دهند.