یک گام کوچک تا خودکفایی گندم فاصله داریم

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سید مجتبی خیام نکویی، امروز در دومین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی با بیان اینکه خرید تضمینی گندم امسال از ۹.۷ میلیون تن عبور کرده است، گفت: این میزان خرید نسبت به سال گذشته ۲.۵ میلیون تن افزایش دارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه نیاز گندم کشور ماهانه یک میلیون تن است، گفت: حدود ۱.۵ میلیون تن هم نیاز بخش صنعت است که در مجموع با ۱۳.۵ میلیون تن تولید گندم، ایران به خودکفایی کامل می‌رسد.

خیام نکویی افزود: با تمرکز روی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، امکان صادرات گندم به کشور‌های دیگر هم وجود دارد.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی همچنین گفت: در صورتی که از شرکت‌های دانش بنیان حمایت شود، می‌توانیم در ۹۰ درصد محصولات اساسی در کشور خودکفا شویم.

وی به سه دلیل افزایش خرید تضمینی گندم در سال جاری اشاره کرد و گفت: نخست اینکه قیمت تضمینی گندم مناسب و به‌موقع اعلام شد. علاوه بر آن از کود‌های فسفاته و پتاسه در کشت گندم به میزان کافی استفاده شد. همچنین کشاورزان از بذر‌های اصلاح‌شده به خوبی استفاده کردند و این‌ها عامل افزایش تولید و خرید تضمینی گندم در کشور شد.

خیام نکویی به اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان در تولیدات کشاورزی اشاره کرد و گفت: ۲ میلیون هکتار سطح کشت گندم آبی و ۴ میلیون هکتار سطح کشت گندم دیم در کشور است که با استفاده از تکنیک‌های این شرکت‌ها، میانگین گندم ۳۵۰ کیلوگرم در مناطق دیم به بیش از یک تن در هکتار افزایش یافته و در برخی زمین‌ها تولید به ۲.۵ تن در هکتار هم رسیده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه نیاز کشور به غذا ۱۴۳ میلیون تن و تولید کشور ۱۲۵ میلیون تن است، گفت: در حال حاضر ۸۰ درصد در تامین محصولات کشاورزی و غذا خودکفا هستیم.

وی با بیان اینکه سالانه ۱۰ تا ۱۶ میلیارد برای تامین نیاز غذایی کشور، واردات انجام می‌شود، گفت: اگر تمرکز لازم روی شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شود، ظرف چند سال آینده در ۹۰ درصد محصولات اساسی و کاربردی خودکفا خواهیم شد.

خیام نکویی در ادامه صحبت‌های خود افزود: دانش‌هایی که در حوزه کشاورزی تولید می‌شود، حتما باید به بخش خصوصی منتقل شود تا آن‌ها به صورت کاربردی اجرایی کنند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه کشاورزی مورد تایید مسئولان نظام نیست و باید در این حوزه اقدامات جدی انجام شود.

 سه چالش عمده در بخش کشاورزی

خیام نکویی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی صحبت می‌کرد، گفت: میانگین سنی بالای کشاورزان مهم‌ترین چالش شده است. میانگین سنی کشاورزان کشور اکنون ۵۴ سال است و طی ۱۰ سال آینده، بخش زیادی از افراد فعال در حوزه کشاورزی را نخواهیم داشت. در حال حاضر هم فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی تمایلی به فعالیت در روستا ندارند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی همچنین عدم همکاری وزارتخانه‌های دیگر برای پیشبرد اهداف امنیت غذایی را چالش دوم عنوان کرد و گفت: برخی گمان می‌کنند که فقط وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت امنیت غذایی کشور است در حالی ۶ تا ۷ وزارتخانه برای تامین امنیت غذایی کشور به وظایف خود عمل کنند؛ مثلا وزارت نفت باید به موقع کود ازته کشاورزان را بدهد و سایر وزارتخانه‌ها هم همین‌طور به وظایف تعیین‌شده‌شان عمل کنند.

خیام نکویی همچنین نبودن الگوی مصرف مناسب را چالش بعدی در امنیت غذایی عنوان کرد و گفت: درحالی‌که ۹۳ درصد در تامین روغن وابسته به واردات هستیم، اما دو برابر کشور‌های دیگر یعنی ۲۳ کیلوگرم در سال مصرف می‌کنیم.

وی افزود: این در حالی است که ۲۰ درصد از کل واردات بخش کشاورزی که حدود ۱۶ میلیارد دلار است، مربوط به واردات روغن می‌شود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی اضافه کرد: همچنین از بین رفتن محصولات کشاورزی قبل از رسیدن به سفره مردم هم چالش بعدی است که حدود ۳۰ تا ۳۷.۵ میلیون تن از غذای مردم قبل از رسیدن به سفره از بین می‌رود که با این میزان می‌توان ۲۰ میلیون نفر را تغذیه کرد.

 تأثیر تغییرات اقلیم در امنیت غذایی آینده

در ادامه این نشست کاظم خاوازی، دبیر توسعه اقتصاد دانش بنیان به مشکلات تغییر اقلیم و محدودیت‌هایی که می‌تواند در تامین غذا ایجاد کند، اشاره کرد و گفت: تا سال ۲۰۵۰ جهان باید ۷۰ درصد غذای اضافه تولید کند. این در حالی است که تغییرات اقلیم محدودیت‌های زیادی را برای تولید ایجاد کرده است.

وی افزود: در کشور ما هر دهه ۹ میلی‌متر میزان بارندگی کاهش می‌یابد و ۳ دهم درجه هم دما افزایش می‌یابد و نتیجه آن کاهش تولیدات کشاورزی است، بااین‌حال هیچ برنامه‌ای برای مقابله با آن تهیه نشده است.

سرپرست اسبق وزارت جهاد کشاورزی، همچنین به مهاجرت گونه‌ها اشاره کرد و گفت: تغییرات اقلیم به حدی بخش کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده که پسته سیرجان و کرمان اکنون در اردبیل و ارومیه کشت می‌شود. علاوه بر آن زمان کشت گیاهان هم به هم ریخته و این یک افت پنهان تولید محصولات کشاورزی را ایجاد کرده است.

خاوازی از موسسات تحقیقاتی درخواست کرد برنامه کشتی را برای محصولات کشاورزی تدوین کنند چراکه اکنون کشاورزان با تاریخ‌های کشت جدیدی مواجه هستند.

وی با بیان اینکه در کوتاه مدت عملکرد محصولات کشاوزری ۲۵ درصد کاهش می‌یابد، گفت: تا سال ۲۰۸۰ و عملکرد محصولات کشاورزی، ۵۰ درصد کاهش می‌یابد و همه این‌ها مشکلات و چالش‌های زیادی را در بخش تولید ایجاد می‌کند.

خاوازی تصریح کرد: مشکل کشور ما این است که همزمان با تغییرات اقلیم، حکمرانی نامناسب آب هم رخ می‌دهد، در حال حاضر در کشور ما ۱۴۰ میلیارد مترمکعب آب به طبیعت بدهکار هستیم و سالانه ۲.۵ میلیارد مترمکعب این بدهی بیشتر می‌شود. یعنی با پمپاژ آب از زیر زمین بدهکاری ما به طبیعت سال به سال افزون‌تر می‌شود.

دبیر توسعه اقتصاد دانش بنیان همچنین در باره غفلت در بخش خاک هم اشاره کرد و گفت: طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی سالانه ۱۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی تغییر کاربری قانونی می‌شود و این خود به هدر دادن منابع تولید است.

وی با بیان اینکه تا ۵۰ سال آینده ضرباتی که در خاک به دلیل شوری یا استفاده بیش از حد از کود‌ها و... وارد شده است جبران نخواهد شد، اظهار داشت: اهمیت خاک در تولید به حدی است که مقام معظم رهبری بار‌ها آن را در جلسات خود مهم‌تر از آب عنوان کرده است.

خاوازی در پایان تأکید کرد: با تمام این مشکلاتی که وجود دارد، نباید ناامید شویم. اگر در سال ۱۹۶۴ تا ۲۰۰۴ انقلابی در بخش کشاورزی ایجاد شد و با اصلاح بذر و نژاد‌های جدید تحول در بخش کشاورزی و غذا ایجاد شد، اکنون هم شرکت‌های دانش بنیان و یا سیستم‌های پیشرفته کشاورزی از پهپاد گرفته تا سنسور‌های تعیین میزان مصرف آب و تأثیر انرژی هسته‌ای در بخش کشاورزی، می‌توان به چالش‌های امنیت غذایی در آینده فائق آمد.

وی تصریح کرد: هیچ محدودیتی از نظر علمی در بخش کشاورزی کشور وجود ندارد، اما باید بخش دولتی حمایت‌های خود را بیشتر کند؛ چراکه بحران غذایی در آینده جدی و از همین الان باید به فکر باشیم.

دومین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی امروز در نمایشگاه بین‌المللی تهران و در سالن ۳۷A برگزار شد. در این رویداد حدود ۱۵ شرکت قرارداد‌هایی را با بخش تحقیقات امضا کردند. درواقع قرار است دانش فنی به این شرکت‌ها منتقل شود و آن‌ها در بخش تولید اجرا کنند.