بازگشت به اندیشه و روش شهید صدر در موج سوم اقتصاد اسلامی

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، کانون غرب شناسی و اندیشه اسلامی دانشگاه رضوی با مشارکت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی سلسله نشست‌های انقلاب اسلامی و تحول در علوم اسلامی و انسانی را برگزار کرد.

علی نعمتی، دبیر هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان در این نشست علمی با اشاره به نشانه‌های ظهور موج سوم اقتصاد اسلام، به مزایای موج اول و کاستی‌ها و آسیب‌های موج دوم اقتصاد اسلامی که از اوایل دهه شصت آغاز شده پرداخت.

نعمتی موج اول اقتصاد اسلامی را که با اندیشه‌های ناب شهید صدر، امام موسی صدر و شهید مطهری رضوان الله علیهم شناخته می‌شود موجی اجتهادی و تأسیسی قلمداد کرد که هنوز همه ابعاد آن شناخته نشده است.

دبیر هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان بیان داشت: در موج دوم اقتصاد اسلامی که از تأسیس دفتر همکاری‌های حوزه و دانشگاه در سال ۶۱ آغاز شده و تا به امروز پارادایم غالب اقتصاد اسلامی کشور را به خود اختصاص داده است، به دلیل غلبه رویکرد فلسفی در مقابل رویکرد فقهی و انتخاب روش حرکت از مبادی و مبانی فلسفه نظری به سوی نظام‌سازی اجتماعی شاهد درجا زدن و عدم پیشرفت این ادبیات بوده‌ایم.

وی روش شهید صدر را که مبتنی بر اصل حجیت و حرکت از روبنا‌های مسلم فقهی به سوی کشف قواعد مشترک نظام اقتصادی اسلام بود را، به کلی متفاوت و در مقابل روش مورد استفاده در موج دوم دانست که متأسفانه به علت غلبه اندیشه «امتداد اجتماعی حکمت متعالیه» به فراموشی سپرده شد.

نعمتی بیان داشت: اکنون به تدریج شاهد بازگشت به اندیشه و روش شهید صدر در موج سوم اقتصاد اسلامی هستیم، روشی که در تقابل با اعتبارگرایی سنتی و منطبق با روش کارآمد رئالیسم در علوم اجتماعی است.

وی از تکلیف‌گرایی اخلاقی و واقع‌گرایی در ساحت حکمت عملی به عنوان دو نمونه از معالم روشی موج سوم اقتصاد اسلامی یاد کرد و نظریه‌های بازار مردم‌بنیان، نفی همزمان الگو‌های تعاونی و شرکت مدرن، دولت مبتنی بر نظریه امور حسبه و مالکیت عمومی زمین را نمونه‌هایی از معالم نهادی این موج معرفی کرد.