جلیلی: در مطالعات، چگونگی استفاده از مطالب می‌تواند انسان را از لغزش‌ها نگه دارد

 به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، متن سخنرانی دکتر سعید جلیلی در نشست بزرگداشت علامه آیت‌الله مصباح یزدی (ره) به شرح زیر است:

سیره‌ی عملی، فکری و رفتار سیاسی آیت الله مصباح یزدی نشان می‌داد که ایشان یکی از آزاداندیش‌ترین متفکران معاصر است، تمام تلاش علامه این بود که جوان و دانشجوی ما بتواند تحلیل درست داشته باشد و متکی به تحلیل‌های دیگران نباشد. موضوع مهمی که امروز در جمع‌های مختلف، چه در محیط‌های دانشگاهی و چه در محیط‌های اداری داریم، این است که یا مطالعه‌ای صورت نمی‌گیرد یا زمانی که صورت می‌گیرد معلوم نیست که حاصل و خروجی این مطالعه چه بوده است؟ و چه میزان روی آن فکر شده است؟ مثلا ده‌ها گزارش خوانده می‌شود، اما چگونه از آن استفاده می‌شود؟ این چگونگی استفاده از داده‌ها و مطالب است که می¬تواند انسان را از لغزش‌ها نگه دارد یا مانع از فرورفتن بیشتر در لغزش‌ها شود. اینکه بدانیم چگونه از اطلاعات بهره ببریم و به روش صحیح از آن استفاده کنیم، خیلی اهمیت دارد.

علامه مصباح همانند درختی تنومند، بالنده و پرثمر رشد می‌کرد و تلاش می‌کرد که از کنار این درخت، جوانه‌های دیگر برویند و بر روی پای خود بایستند

قرآن به ما تعلیم بزرگی داده و ما را راهنمایی کرده، اگر ما ادعای همراهی با پیامبر را داریم، قرآن به صراحت بیان می‌کند: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ. کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ». مصداق بارز این آیه، حقیقتاً مرحوم علامه مصباح بود. مثل یک درخت تنومند، بالنده و پرثمر رشد می‌کرد، اما به همین موضوع بسنده نمی‌کرد. تمام تلاش ایشان این بود که از کنار این درخت، جوانه‌های دیگر بروید و هر جوانه‌ای، روی پای خود بایستد، محکم شود و دوباره ثمر بدهد. «فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ» رشد پیدا کند و گسترده شود. یک سرزمین سرسبز پر از درخت شود که هریک از درخت‌ها همین‌گونه بالنده باشد.

لازمه این موضوع چیست؟ اینکه چارچوب‌های اصیل تحلیل درست و فهم معارف را در اختیار مخاطب قرار بدهید که اگر در جایی قرار گرفت و بولتن و اطلاعات قطع شد، دچار حیرانی نشود. البته طبیعتا ثمره یک جوانه در حد یک درخت چهل ساله نخواهد بود. کار بسیار ارزشمند و بزرگ طرح ولایت و موسسه‌ی ارزشمند حضرت امام خمینی (ره) که ایشان به رشد آن همت گماردند، برای این بود که چنین بستری شکل بگیرد که آحاد جامعه‌ی ما بتوانند در هر جایی روی پای خود بایستند و هرکس در حد وسع و بضاعت خود صاحب تحلیل باشد و چارچوب‌های درست داشته باشد. این، کار بزرگ مرحوم علامه بود.

ایشان تاکید جدی داشتند که تا پایه و مبنا‌های اساسی شکل نگیرد و دانشجو یاد نگیرد که چگونه به هستی، انسان، فرجام و معرفت نگاه کند، طبیعتا نمی‌تواند به این فکر و بصیرت برسد و دوباره در معرض شبهه دیگر قرار می‌گیرد.

کار بزرگ علامه مصباح این بود که تلاش می‌کرد تا دستگاه‌های فکری جامعه به گونه‌ای چارچوب‌ها و مبنا‌های محاسبه‌ی صحیح را نشان بدهد که افراد دچار خطای محاسباتی نشوند.

همان¬گونه که مقام معظم رهبری فرمودند ایشان از معدود افرادی بودند که چگونگی فکرکردن، تشکیل فکر صحیح و استفاده از داده و اطلاعات مختلف در مسیر صحیح را به جامعه و جوانان یاد می‌دادند که این بسیار ارزشمند است. موضوع دیگری که مقام معظم رهبری بار‌ها روی آن تاکید فرمودند این است که مراقب نفوذ باشید. اینکه دشمن از طرقی بفهمد که مثلاً در یک جلسه چه خبر بوده، اهمیت چندانی ندارد. نفوذی نگران¬کننده است و می‌تواند لطمه‌های جدی بزند که دستگاه فکری و محاسباتی شما را تغییر دهد. یعنی کسانی که درون نظام هستند، به دلیل اختلال در دستگاه محاسباتی نتیجه تصمیم آن‌ها به ضرر نظام باشد!

این که دستگاه‌های اطلاعاتی و نظارتی باید کار کنند تا نفوذی صورت نگیرد، یک بحث است؛ اما بحث مهم‌تر این است که دستگاه‌های فکری ما به گونه‌ای چارچوب‌ها و مبنا‌های محاسبه‌ی صحیح را نشان بدهد که افراد دچار خطای محاسباتی نشوند. مرحوم علامه مصباح تمام تلاش خود را می‌گذاشتند برای اینکه چنین چارچوب صحیحی را در اختیار جامعه قرار بدهند. چرا مرحوم علامه آن قدر آماج حملات بودند؟ چه ویژگی بود که خیلی¬ها را رها می‌کردند و متوجه ایشان می¬شدند؟ من خیلی وقت‌ها سخنرانی‌هایی که ایشان داشتند، قبل از اینکه اصل سخنرانی را بشنوم، از موج حملاتی که می¬شد می¬فهمیدم ایشان سخنرانی داشتند. این سوال مطرح بود که چرا در کمتر از 24 ساعت به یک سخنرانی عالم دینی این‌گونه حمله صورت می‌گیرد؟ چون کسی که این‌گونه حملات را انجام می‌دهد، می‌فهمد که این نگرش به جامعه کمک می‌کند تا درست ببیند و درست تحلیل کند و این توانمندی عمومی راه بر او می¬بندد. به همین خاطر است که وقتی قرآن این الگو را توصیف می‌کند، تعبیر «کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ» را به کار می¬برد.

خداوند در ادامه این آیه به صراحت بیان می¬کند: «لیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ»، در چنین وضعیتی دشمنان و کفار خیلی عصبانی خواهند شد.

این حرکت ارزشمندی‌ست که مرحوم علامه شکل دادند، دنبال کردند، تمام ناملایمتی‌ها و سختی‌ها را به جان خریدند و از سرزنش ملامتگران نهراسیدند. حق ایشان بر ما این است که نگذاریم این مسیر متوقف یا تضعیف شود و از بالندگی و سیری که شروع شده باز بماند. کیفیت این مسئله از کمیت آن مهمتر است. تداوم و بقای انقلاب اسلامی به این است که این چارچوب‌ها حفظ شود.

حرکت بزرگی را که حضرت امام با الهام از تعالیم قرآن و اهل بیت علیهم¬السلام در این سرزمین راه انداخت، احتیاج به آبیاری و تغذیه به شکل صحیح دارد

وظیفه‌ی ما این است که ان شاء الله بتوانیم این منبع زلال را به این نهال‌های تشنه‌ای که آمادگی دارند تا در مسیر انقلاب جانفشانی کنند، برسانیم. حرکت بزرگی را که حضرت امام با الهام از تعالیم قرآن و اهل¬بیت علیهم¬السلام در این سرزمین راه انداخت، احتیاج به آبیاری و تغذیه به شکل صحیح دارد. آن موقع دیگر هر جوانی روی پای خود می‌ایستد. سید روح¬الله عجمیان و آرمان علی¬وردی منتظر بولتن نیستند. آنچه را که مقام معظم رهبری فرمودند «جوان بسیجی آتش به اختیار می‌تواند این کار فرهنگی تمیز را انجام بدهد»، انجام می‌دهد. سلاحی در دست ندارد، ولی با همه‌ی وجود کار فرهنگی را در اوج انجام می‌دهد. در صحنه تشخیص می‌دهد چه باید انجام دهد. عمل را برای بعد نمی‌گذارد. می‌داند اقدام را در چه زمانی و چگونه انجام بدهد. اگر این توانمندی روز به روز در دانشگاه، در دانشکده‌ها، مدارس و جا‌های مختلف بسط پیدا کند، آن‌موقع «لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ» را خواهید دید. آیا این خشم دشمنان را برخواهد انگیخت یا نه؟ همچنان که در این چند دهه برانگیخت. ان شاء الله همه‌ی ما توفیق داشته باشیم این وظیفه و شاگردی را در حد خود انجام بدهیم. این مسیر ارزشمندی را که این استاد بزرگوار در کمک انقلاب اسلامی، در رهروی راه حضرت امام و با کمک مقام معظم رهبری بنا نهادند، همه‌ی ما به خوبی دنبال کنیم. تا این حرکت و این نهضت پرافتخار انقلاب اسلامی، به صاحب اصلی آن، حضرت، ولی عصر عجّل الله تعالی فرجه شریف سپرده شود؛ و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته