پیامد‌های خشک‌سالی در استان یزد / روستائیان استان چشم انتظار آب

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، براساس آمارهای رسمی اعلام شده، میزان بارندگی در کشور در سال زراعی جاری نسبت به سال گذشته ۵۲.۶ درصد کاهش داشته که چنین وضعیتی در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه توصیف شده، این در شرایطی است که کشور در چند سال اخیر شاهد بارش‌های طولانی و سیل آسایی بود، با این حال افزایش دما در کنار کمبود بارندگی در کشور حکایت از تابستانی خشک و کم آب برای کشور را خبر می داد.

ایران با قرار گرفتن در نیم کره شمالی کره زمین، اقلیم گرم و خشکی داشته و جزو کم بارش‌ترین کشور‌های غرب آسیا محسوب می‌شود. نبود بارش باعث شده این موضوع در درازمدت به کم آبی و بعد به خشکسالی تبدیل شود.

خشکسالی یکی از بلایای جوی و اقلیمی است که در تناوب با سیلاب‌ها هر ساله خسارت‌های قابل ملاحظه‌ای در چهار سوی کشور بوجود می‌آورد. موقعیت استان یزد در فلات مرکزی ایران و محاصره شدن آن توسط کویر‌ها و بیابان‌های مرکزی، دوری از دریا‌ها و فرسایش رطوبتی توده‌های هوای وارد شده به منطقه، اثرات مضاعفی را بر تشدید خشکی و وقوع خشکسالی دراین منطقه دارد.

البته باید این را بپذیریم که کشور ایران به شدت درگیر خشکسالی شده و استان یزد به دلیل شرایط اقلیمی خاص بیش از دیگر استان‌های کشور درگیر معضل کم آبی و بی آبی است.

خشکسالی‌های پی در پی، خشک شدن چاه‌های آب، کاهش میزان آب‌های زیر زمینی، افزایش تعداد دشت‌های ممنوعه آب، افزایش هزینه‌های پروژه‌ها از جمله خطوط آبرسانی، مجتمع‌های آب و غیره، نبود منابع آبی پایدار همگی دست به دست هم داده‌اند تا همچنان ۳۰۰ هزار روستایی یزدی چشم انتظار آب باشند.

در خرداد سال جاری طرح آبرسانی به ۷۰ روستای استان یزد که با هدف آبرسانی به روستا‌های دارای کمبود آب در ۷ شهرستان استان یزد اجرا شده و به بهره‌برداری رسید. با اجرای این پروژه که از سه هزار و ۷۵۰ متر مکعب مخزن، ۶۹ هزار متر شبکه انتقال و ۲۶ هزار متر شبکه توزیع بهره‌مند است، ۲۲ هزار و ۹۱۵ نفر تحت قالب هفت هزار و ۵۴۰ خانوار از نعمت آب شرب بهره‌مند شدند. اما این طرح به دلیل نبود آب جوابگوی نیاز روستائیان نبوده و تانکر‌های آب راهی روستا‌های کم آب شدند.

شبکه خط انتقال آب در یزد نیازمند اصلاح جدی است

اصغر ریاضتی، مدیرعامل شرکت آبفای استان یزد در این باره می‌گوید: امسال شرایط سال آبی استان یزد نسبت به سال گذشته متفاوت است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان یزد با بیان این که شبکه خطوط انتقال آب در این استان حدود ۱۳ هزار متر است، می‌افزاید: شبکه خط انتقال آب در استان یزد در سطح گسترش داشته و نیازمند اصلاح جدی است.

ریاضتی با اشاره به این‌که ۳۰ درصد خطوط انتقال آب در یزد فرسود است، تاکید می‌کند: طبق برآورد‌های انجام شده برای اصلاح هر متر خط فرسوده انتقال آب شهری یک میلیون تومان و برای اصلاح خط انقال آب روستایی ۷۰۰ هزار تومان نیاز است.

وی در ادامه می‌گوید: خوشبختانه میزان افزایش مصرف آب در استان یزد از ۲۰ درصد به ۱۲ درصد کاهش یافته است: در حال حاضر ۴۵ درصد آب استان یزد از منابع خط انتقالی تأمین می‌شود و به۱۲۰ روستای استان یزد با تانکر آبرسانی می‌شوند مدیریت منابع آبی باید در اولویت اجرایی شهروندان شهری و روستایی قرار گیرد.

وضعیت آبی در روستا‌های یزد به حدی وحشتناک است که در سال جاری با کاهش بیش از ۹۰ درصدی منابع آبی مواجه هستیم که این موضوع در طول دوره ۳۰ ساله خشکسالی استان یزد در نوع خود بی نظیر است و رکورد محسوب می‌شود.

در ۳۳۰ روستای یزد هیچ منابع آبی در آن‌ها وجود ندارد

سیاوش پاکدل مدیر بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان یزد از آب‌رسانی سیار به ۳۳۰ روستای استان و احتمال افزایش تعداد این روستا‌ها در صورت افزایش دما و خشکسالی خبر داد و می‌گوید: ۴۵۰ تانکر در روستا‌های استان نصب شده و آبرسانی به این روستا‌ها به صورت روزانه انجام می‌گیرد.

به گفته مدیر بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان یزد، به دلیل از دست رفتن منابع آبی ناشی از کم بارشی چاره‌ای جز آبرسانی سیار نداریم که در تلاش هستیم با افزایش ناوگان، آبرسانی سیار را برای گذر از بحران تقویت کنیم.

وی با بیان اینکه امسال با خشکسالی بی سابقه‌ای به ویژه در مناطق روستایی شهرستان‌های ییلاقی نظیر تفت و مهریز مواجه هستیم اضافه می‌کند: با توجه به اینکه در این مناطق از سفره‌های آهکی استفاده می‌کنیم، خشکسالی در این مناطق کوهستانی بیشتر به چشم می‌آید.

وی خاطرنشان می‌کند: شرکت آب و فاضلاب سعی کرده در چهار ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ اقداماتی نظیر بهسازی و حفر چاه‌های جدید در مناطق روستایی انجام دهد و بر این اساس موفق شدیم ۷۱ لیتر بر ثانیه به منابع آب خود در روستا‌های اردکان، اشکذر، تفت، مهریز، خاتم، مروست و میبد اضافه کنیم، اما این میزان آب تاثیر چندانی ندارد و راهگشا نیست.

مدیر بهره برداری و توسعه شرکت آب و فاضلاب تصریح کرد: در ۳۳۰ روستایی که هیچ منابع آبی در آن‌ها وجود ندارد، آبرسانی به صورت سیار انجام می‌شود که بیشترین آن‌ها در شهرستان تفت است.

در سال‌های اخیر خیلی از روستا‌های در کشور دچار مشکل کم آبی شده ‎‎اند و همین امر باعث از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و کاهش جمعیت در این مناطق شده استان یزد بر اساس موقعیت جغرافیایی که دارد از این مشکل مستثنی نیست. از بین رفتن منابع آبی موجود استان مانند چاه، چشمه و قنات به دلیل خشکسالی باعث شده تا از مدار خارج شده و ۱۸۰ منبع آبی نیز با کاهش قابل توجه آبدهی مواجه شده و در آستانه خشکی است و منبع آبی قابل بازدهی برای تامین شرب در استان وجود ندارد.