پرونده ویژه| ارتقاء اساتید-۳۴
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فرزانه کرمی_ بیش از صد صفحه دارد و ده‌ها تبصره و ۴ ماده ناقابل که دمار از روزگار اساتید دانشگاهی درآورده است. برای اولین بار در سال ۸۳ تدوین شد. نمونه بارز یک آیین‌نامه با هدف جهت‌دهی فعالیت اعضای هیئت‌های علمی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی.
شانزده سال از تدوین اولین آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی می‌گذرد، از همان سال تا کنون چندین بار زیر تیغ اصلاح قرار گرفت به طوری که یک بار در سال ۸۵ و یک بار در سال ۸۹ و بار دیگر در سال ۹۵ بازنگری شد، سوت پایانی اصلاحش در سال ۹۷ و به دست وزارت علوم و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی زده شد.
مهمترین تغییری که در آیین‌نامه ارتقاء اساتید رخ داد، یکی شدن آیین‌نامه ارتقاء اعضاء هیات علمی وزارت علوم با همتای خود وزارت بهداشت بود. هر چند نحوه امتیازدهی به فعالیت اعضاء هیئت‌های علمی جامعه پزشکان با دیگر اصحاب علوم در این آیین‌نامه تفکیک داد شده است، اما یکسان‌انگاری در فاکتور‌های ارتقاء مرتبه اعضاء هیات علمی وزارتین نشان از عدم درک تفاوت‌های اساسی بین شاخه‌های علوم دارد.
شانزده سال از تدوین اولین آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی می‌گذرد، از همان سال تا کنون چندین بار زیر تیغ اصلاح قرار گرفت به طوری که یک بار در سال ۸۵ و یک بار در سال ۸۹ و بار دیگر در سال ۹۵ بازنگری شد، سوت پایانی اصلاحش در سال ۹۷ و به دست وزارت علوم و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی زده شد.
مهمترین تغییری که در آیین‌نامه ارتقاء اساتید رخ داد، یکی شدن آیین‌نامه ارتقاء اعضاء هیات علمی وزارت علوم با همتای خود وزارت بهداشت بود. هر چند نحوه امتیازدهی به فعالیت اعضاء هیئت‌های علمی جامعه پزشکان با دیگر اصحاب علوم در این آیین‌نامه تفکیک داد شده است، اما یکسان‌انگاری در فاکتور‌های ارتقاء مرتبه اعضاء هیات علمی وزارتین نشان از عدم درک تفاوت‌های اساسی بین شاخه‌های علوم دارد.
بیشتر بخوانید
آموزشی، فرهنگی، پژوهشی، اجرایی، چهار ماده آیین‌نامه ارتقاء اساتید هستند که بر اساس امتیازات هرچهار بخش، اعضای هیئت علمی از مرتبه مربی به استادیاری و دانشیاری و استاد تمامی دست خواهند یافت. آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی با تمام اصلاحاتی که داشت نتوانست مشکلات اعضای هیئت علمی را به ویژه در بخش آموزشی برطرف کند و از جهتی آن‌ها را بیش از پیش به سمت کمیت گرایی سوق داد. به همین دلیل به گفتگو با اعضای هئیت علمی دانشگاه‌ها پرداختیم تا نظر آن‌ها را در این باره جویا شویم، مشروح مصاحبه‌ها را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
یکسان انگاری رشته‌هایی که الزاما یکسان نیستند؛ این امر نه‌تنها موجب شده است تا اساتید برای ارتقاء به زحمت انداخته شوند بلکه عدالت در ارتقاء را نیز به سخره گرفته است.
مهدی زارع یکی از پر استنادترین دانشمندان ایرانی در این باره گفت: متاسفانه از افرادی که صد درصد کارشان آموزشی است نیز انتظار دارند تا به ارائه مقاله بپردازد یا پروژه مهم و یک کتاب تالیفی اثرگذار در پرونده خود داشته باشد، اگر نباشد هرگز ارتقاء پیدا نمی‌کنند. درصورتی که ارائه مقاله در برخی از رشته‌ها نسبت به برخی دیگر سال‌ها به طول می‌انجامد!
بهزاد هوشمند، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این باره گفت: اعضای هیئت علمی جوان ما که می‌خواهند جذب دانشگاه شوند به جای اینکه تمرکز بر آموزش داشته باشند، به دنبال ارائه مقاله هستند تا تعداد آن‌ها را افزایش دهند و به سرعت ارتقاء یابد. این امر موجب شده است تا آموزش مغفول بماند.
بهزاد هوشمند، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این باره گفت: اعضای هیئت علمی جوان ما که می‌خواهند جذب دانشگاه شوند به جای اینکه تمرکز بر آموزش داشته باشند، به دنبال ارائه مقاله هستند تا تعداد آن‌ها را افزایش دهند و به سرعت ارتقاء یابد. این امر موجب شده است تا آموزش مغفول بماند.
طالعی، معاون پژوهشی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در این خصوص معتقد است: آیین‌نامه ارتقاء اساتید براساس تنوع فعالیت‌هایی که اعضای هیئت علمی در حوزه‌های مختلف دارند، تدوین شود.
مخبر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این باره گفت: آیین‌نامه ارتقاء اساتید هنوز به میزانی منعطف نشده است که اگر یک استاد پایه اصلیش معلم خوب بودن است نیز بر اساس همین موضوع ارتقاء یابد.
عدم تمایل اساتید به فعالیت آموزشی نیز از دیگر پیامد‌های آیین‌نامه مورد علاقه وزارت علوم است که قصد اصلاح و بازنگری آن را ندارد!
کورش عاکف خلخالی استادیار دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی در این باره گفت: نحوه ارزیابی اساتید همچنین سبب می‌شود تا تمایل اساتید به سمت تدریس دانشجویان کارشناسی ارشد افزایش یابد، زیرا در میزان امتیاز دادن به مدرسان کارشناسی و کارشناسی ارشد نابرابری وجود دارد به عنوان مثال استاد مقطع کارشناسی ارشد با ۱۶ ساعت تدریس موظفی ۳۲ ساعت را دریافت خواهد کرد، اما استاد دانشجویان کارشناسی لازم است ۳۲ ساعت تدریس کند تا موظفی ۳۲ ساعت خود را دریافت کند.
سیما صدرای دانشیار دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این باره افزود: با توجه به امتیاز اندک بخش آموزشی، اساتید به فعالیت‌های دیگر می‌پردازند و کمتر اشتیاق برای تدریس دانشجو دارند.
رمضان رضایی، استادیار دانشگاه تهران در این خصوص معتقد است: اساتید با تجربه، دانشجوی دکتری می‌گیرند، زیرا آن‌ها مقاله به بار می‌آورند و سبب ارتقاء استاد میشوند، در این میان تدریس دانشجویان کارشناسی را به اساتید تازه کار می‌سپارند، زیرا آموزش دانشجویان امتیاز زیادی برای استاد ندارد.
سیما صدرای دانشیار دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این باره افزود: با توجه به امتیاز اندک بخش آموزشی، اساتید به فعالیت‌های دیگر می‌پردازند و کمتر اشتیاق برای تدریس دانشجو دارند.
رمضان رضایی، استادیار دانشگاه تهران در این خصوص معتقد است: اساتید با تجربه، دانشجوی دکتری می‌گیرند، زیرا آن‌ها مقاله به بار می‌آورند و سبب ارتقاء استاد میشوند، در این میان تدریس دانشجویان کارشناسی را به اساتید تازه کار می‌سپارند، زیرا آموزش دانشجویان امتیاز زیادی برای استاد ندارد.
کمیت مولفه اصلی ارتقاء اساتید! شما نیز شاید تا کنون با اساتیدی برخورد داشته‌اید که رتبه استاد تمامی یا استادیاری را داشته‌اند و سال‌های سال از یک جزوء به دانشجو درس داده‌اند، بدون اینکه حتی به آن‌ها گفته شود، چرا؟ متاسفانه یکی دیگر از ضعف‌های آیین‌نامه ارتقاء اساتید به این موضوع مربوط می‌شود و نیازمند بازنگری است.
صالح رشید حاجی خواجه لو رئیس پژوهشکده سیاست‌پژوهی حکمت در این باره گفت: در آیین‌نامه ارتقاء اساتید ارزیابی و ارتقاء در ماده آموزشی بر مبنای کمیت تدریس اعضای هئیت علمی است، در صورتی که مقصود، نقش اساتید در بهبود امر آموزش است و این باید از مالک‌های ضروری برای جذب یا ارتقای اساتید باشد.
ارزشیابی که در اکثر دانشگاه‌ها بیشتر به یک شوخی شبیه است تا یک نمره‌دهی برای ارتقاء اساتید؛ بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده بسیاری از دانشجویان جواب‌های درستی به این پرسشنامه ارئه نمی‌دهند و از طرفی برخی از مولفه‌های اساسی در آن دیده نشده است.
سید مهدی طباطبایی آل یاسین استادیار رشته ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی در این باره گفت: ارزیابی اساتید که در پایان هر ترم انجام می‌شود و نمره آن در ارتقاء اعضای هیئت علمی تاثیر می‌گذارد باید بیش از این دقیق باشد، زیرا این موضوع که دانشجو به چه میزان می‌تواند صلاحیت استاد را تشخیص دهد، معضلی همچون تعامل استاد با دانشجو در اخد نمره درس و نمره ارزشیابی ایجاد می‌کند.
عباس موسوی، استادیار دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف در این باره گفت: بخش دیگری از آیین‌نامه ارتقاء اساتید مربوط به حوزه آموزشی و کیفیت تدریس آن‌ها می‌شود، برای دریافت این امتیاز نیز سازوکار ارزشیابی دانشجویان در پایان هر ترم دیده شده است. اما در حقیقت این ارزیابی بسیار خطا دارد و نمی‌تواند سنجش را عادلانه و به صورت دقیق انجام دهد.
نگاهی گذار به آیین‌نامه ارتقاء اساتید هر شخصی را به فکر فروخواهد برد که چگونه این آیین‌نامه می‌تواند مهمترین بخش آموزش کشور را که اساتید دانشگاهی و به تبع آن دانشجویان را هدایت کند! متاسفانه با وجود اعتراضات بسیار جامعه فرهیختگان از سال تدوین این آیین‌نامه تا کنون وزارت علوم هنوز تصمیمی بر تغییر این آیین‌نامه نگرفته و جامعه دانشگاهی را به حال خود رها کرده است.
ارسال نظرات