ما، مدرنیته و سن ازدواج

به گزارش خبرنگار دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» ، در راستای گزارش‌های منتشر شده در خصوص ازدواج دانشجویی و موفقیت زوج های که در سن مناسب ازدواج کرده‌اند؛ که با استقبال مخاطبین همراه بود، در این گزارش به علل و مضررات بالا رفتن سن ازدواج در بین جوانان و دانشجویان می‌پردازیم.

ازدواج امری مقدس و سنتی دیرینه است که یکی از وجوه مشترک تمام ادیان و اکثر فرهنگ‌ها است. ازدواج امریست که براساس آن زن و مرد پایه‌های زندگی خود را با کمک یکدیگر می‌سازند، شادی‌ها و غم‌هایشان را باهم تقسیم می‌کنند، عشق و محبت به هم می‌ورزند، می‌آموزند صبروانعطاف را، و با پیوند دوروح و جسم به آرامش می‌رسند.

خانواده در اکثر جوامع مورد توجه است ولی در جهان بینی اسلامی خانواده از اهمیت پر رنگ‌تری برخوردار است. خانواده کوچکترین نهاد جامعه، اولین و موثرترین نهاد رشد و تربیت افراد بشمار می‌رود، خانواده و تداوم نسل در گرو ازدواج کردن است.

اسلام آئین الهی و مقدسی است که با در نظر گرفتن تاثیرات خانواده بر تربیت فرزندان، جامعه سالم را، ادامه رو خانواده سالم می‌داند. خانواده چارچوب امنی برای اعضای خانواده است، این چارچوب گسترش یافته و چارچوب امن اجتماع را می‌سازد.

سن ازدواج یکی ازمهمترین شاخصه‌ها برای ارزیابی سلامت و بهداشت روحی- جسمی افراد جامعه، محسوب می‌شود. ما درکشوری زندگی می‌کنیم که علاوه بر اینکه جمعیت جوانان غالب هستند، هنجارهای دینی نیز نزد مردم جایگاه خاصی دارند و از آنجایی که این شاخص بر بعد فرهنگی، اجتماعی، فردی و...اثرگذاری ویژه‌ای دارد، پرداختن و ارزیابی این شاخص پراهمیت می‌باشد.

دراین گذرباید دونکته را یاد آورشد، اول اینکه قرآن مجید سن ازدواج را برای جوانان سن بلوغ می‌داند وازآن به عنوان «بلوغ نکاح» یاد می‌کند. روایات ائمه اطهار(ع) و تفاسیر، گویای این مطلب هستند. آیه شریفه زیر بر اهمیت موضوع ازدواج اشاره دارد.

وَ اَنْكِحُوا الاَْيامى مِنْكُمْ وَ الصّالِحينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ اِمائِكُمْ اِنْ يَكُونُوا فُقَرآءَ يُغْنِهِمُ الله مِنْ فَضْلِهِ وَ الله واسِعٌ عَليمٌ       

«دختران و جوانان مجرد و غلامها و كنيزهاى شايسته خود را همسر دهيد، و زمينه نكاح آنان را فراهم آوريد، چنانچه فقير و تهيدست باشند، خداوند از فضل بى نهايت خود بى نيازشان كند و خداوند واسع و عليم است »

 نکته دوم آنکه جامعه ای ایرانی از سمت سنت و مرد سالاری به سوی مدرنیته درحال گذار است و دراین گذرخواه نا خواه برخی فاکتورها برچنین جامعه ای متحمل می‌شوند که ازآن جمله، افزایش سن ازدواج است.

مقوله ی افزایش سن ازدواج را می توان ازدو دیدگاه بررسی کرد، به این مفهوم که اول علل افزایش سن ازدواج در جامعه بررسی شود ودوم پیامدهای فرهنگی - اجتماعی این پدیده در جامعه مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

مهمترین علل بالا رفتن سن ازدواج  بین جوانان

کارشناسان و صاحب نظران بر این اصل متفق و هم نظر هستند که مسائل اقتصادی بزرگترین علت بالا رفتن سن ازدواج در بین جوانان ایرانی است. اگر مسائل اقتصادی را یک جریان بسیار قوی در راستای کشاندن سن ازدواج به دهه‌ی سوم زندگی افراد تعریف کنیم، می‌توان از بیکاری، نداشتن مسکن، اجاره بها بالا، کاهش قدرت خرید سرپرست خانواده و...  به عنوان اثر گذارترین علل بر این جریان نام برد.

از سویی دیگر، نوع نگاه و برداشت جوانان امروزی و خانواده‌ها به مقوله ازدواج باعث دامن زدن به افزایش سن ازدواج وکم شدن انگیزه بین جوانان برای تشکیل خانواده شده است، در این زمینه میتوان به عواملی از قبیل؛ نبودن فرهنگی تشویق جوانان به ازدواج، بالا رفتن سطح توقع دختران، مهریه های سنگین، برگزاری مراسمات پرهزینه که اغلب برای چشم وهم چشمی فامیلی است، سخت گیری و دخالت مکررخانواده‌ها و غیره...اشاره نمود.

در سال‌های گذشته دولت نیز تلاش هایی برای تسهیل امر ازدواج جوانان نموده است، که به نظر می‌رسد اکثر این تلاشها با موفقیت همراه نبوده است، به عنوان مثال علی مطهری (نماینده مردم تهران در مجلس) در مناظره تلویزیونی با موضوعیت علل بالا رفتن سن ازدواج، در این باره می‌گوید: «قانون تسهیل ازدواج جوانان در سال 1384 و در مجلس هفتم به تصویب رسید که در آن زمان بنده در مجلس نبودم ولی قانون تمهیدات خوبی را برای تصویب ازدواج جوانان پیش‌بینی کرده است».

او درباره بندهایی از این قانون گفت: مسکن موقت به مدت 3 سال، کمک هزینه زندگی برای زوج‌هایی که محل درآمد ندارند به مدت 2 سال، تهیه فضاهای مناسب برای جشن‌های ازدواج توسط مؤسسات و شهرداری‌ها از مواردی است که در قانون تسهیل ازدواج مطرح شده است. علی‌رغم اینکه قانون خوب تدوین شده است و مزایای خوبی برای تسهیل در ازدواج جوانان دارد ولی به طور جدی اجرایی نشد». (19/07/1392)