گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»- یادداشت دانشجویی*؛ از زمانی که یادمان بوده همیشه فصل تابستان که می‌شد به دلیل تعطیلی مدارس و افزایش اوقات فراغت دانش آموزان جعبه جادویی (تلویزیون) توجه خودش را به برنامه‌های ویژه کودکان و نوجوانان افزایش می‌داد. تا بتواند نقش بیشتری را در پر کردن اوقات و فراغت آنها ایفا کند. اما در این میان صداوسیما این نقش راچه میزان در مقابل برنامه‌های خارجی و شبکه‌های ماهواره ای توانسته ایفا کند؟ چه مقدار توانسته برنامه‌های ماندگار خود را افزایش دهد؟ و چه مقدار توانسته متناسب با ذائقه ی امروز فرزندان جمهوری اسلامی برنامه سازی کند.
نگاهی گذرا که به برنامه‌های صداوسیما در این حوزه می‌اندازیم و به مروری که در این برنامه‌ها به خصوص سال جاری و تابستان ۹۴ می‌پردازیم چند نکته حائز اهمیت به نظر می‌رسد که نیازمند تامل بیشتر می‌باشد.
اولین نکته ای که به چشم می‌آید عدم ابتکار و خلاقیت در ساخت برنامه‌های جذاب به صورت مجری محور، انیمیشن، فیلم‌های کوتاه و سریال‌های متناسب این رده سنی، می‌باشد. متاسفانه در این چند سال دو برنامه « فیتیله» و «عموپورنگ» که در بین کودکان و نوجوانان بسیار پرطرفدار بود برنامه‌هایی که یک هفته مخاطب منتظر پخش آنها می‌ماند، امروز هم پخش زنده ی آنها به پایان رسیده تلویزیون نتوانسته جایگزین آنها پخش کند.
در گذشته آن زمان که هنوز ماهواره‌ها به این میزان در بین مردم نفوذ نکرده بود، خلاقیت و مردمی بودن و همچنین جذابیت در ساخت این نوع برنامه ها بیشتر به چشم می‌خورد. برنامه‌هایی که ساخت می‌شد عموما هنوز در ذهن کودکان و نوجوانان آن دهه باقی مانده است که بعضا امروز نیز صداوسیما برای پرکردن زمان‌های خالی خود از همان برنامه‌ها که ظاهر قدیمی اش و مجری‌های جوانش نشان دهنده سال ساخت آن می‌باشد، استفاده می‌کند.
متاسفانه در حوزه انیمیشن به دلیل نوع برنامه در بین کودکان و نوجوانان بسیار پرطرفدار می باشد،در این حوزه صداوسیما نتوانسته سریال های انیمیشنی و قابل رقابت با تولیدات خارجی بسازد. برنامه‌های این بخش پس از ۳۶ سال که از انقلاب می‌گذرد، هنوز شکل و عناصر ظاهری ساختشان در تلویزیون تغییر محسوسی پیدا نکرده است. بخش کودکان و نوجوانان نتوانسته به مانند گذشته که هر چند زمانی از تولیدات فاخر و ماندگاری که سبب جذب بالا می شد، رونمایی کند و همین سبب عقب افتادن در این حوزه از رقبای خود در بین کودکان و نوجوانان شده است.شاید مهمترین دلیل آن را همین تولیدات آماده خارجی در حوزه ی انیمیشن دانست که متاسفانه رغبت ساخت و سرمایه گذاری در این حوزه را از مسئولین گرفته است.
در حوزه‌های دیگر نیز هنوز صداوسیما نتوانسته برنامه جدید و نو به مانند «عموپورنگ» و «فیتیله» در هه ی ۸۰ و همچین برنامه های قدیمی تر مشابه آن در دهه ۷۰ که در بین خاطرات کودکان آن دهه بسیار نقش داشته، را بسازد. تعداد بالای پخش و تکرار همه ساله آن که هنوز بخش اصلی و پرمخاطبی از برنامه های صداوسیما را به خود اختصاص می دهد نشان دهنده این کمبود و بی توجهی در تولیدات جدید و خلاقانه می‌باشد.
دومین نکته ای که دهه اخیر به وضوح در این سال‌ها مورد توجه بوده، عدم رشد کمی این تولیدات می باشد.تولیدات در حوزه ی کودک و نوجوان هنوز بر پایه ی همان انیمیشن های درجه چندم خارجی استوار است که بارها بازپخش شده است. در سال های اخیر به طور قطع ذائقه کودکان و نوجوانان با نفوذ انواع مختلف ابزارهای رسانه ای و آسان تر شدن دسترسی به برنامه‌های تولید غربی در جامعه نیازمند رشد کمی و کیفی در این حوزه می‌باشد. در حالی که استفاده از برنامه‌های پر مخاطب خارجی و به دور از فرهنگ ایرانی اسلامی توانسته جای برنامه‌های داخلی و متناسب با فرهنگ بومی مان را بگیرد.
فرهنگ بومی کشورمان امروز در برنامه های کودک و نوجوان نتوانسته به صورت جذاب به عنوان برنامه‌های جذاب برای این نسل به نمایش درآورده شود. در سال های اخیر این حوزه دچار تغییرات برنامه ای و سیاستی چند باره ای بوده، تغییراتی که روزی «شبکه ی دو» را به عنوان محور خود قرار می داد و برنامه‌های شبانگاهی پخش می‌کرد و به تدریج برنامه‌ها به این شبکه منتقل می شد و با عدم نتیجه گیری در این حوزه دوباره به برنامه ی گذشته ی خود بازگشت. افتتاح شبکه پویا به عنوان یکی از مراجع انیمیشن صداوسیما به دلیل تعداد بالای انیمیشن خارجی و با سبکی مدیریت شده تر به پخش و گزینش آن ها می‌پرداخت، نتواسنت رسالت ساخت انیمیشن و جذب مخاطب کودک و. نوجوان را به طور کامل ایفا کند.
نوع نگاه و سیاست گذاری صداوسیما در این حوزه همچون سایر بخش‌های خود مانند ساخت سریال‌های خانوادگی و پخش اخبار در جهت افزایش قدرت رقابت با شبکه های ماهواره ای نیازمند تغییر و بازنگری می‌باشد سیاست گذاری درست در این بخش به طور قطع آینده کشور را برای ساخت نسل متناسب با ارزش های انقلاب اسلامی تضمین خواهد کرد.
مجتبی مرادی – دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه بیرجند
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.