گروه اندیشه «خیرگزاری دانشجو»- عبدالعلی مهدی؛ غدیر با عظمت ترن روزی است که خداوند متعال خلق نموده است. غدیر روز اکمال دین است. در غدیر است که زمام دین و نظام آن توسط پیامبر اسلام مستحکم می‌شود. غدیرعصاره دعوت پیامبر اسلام است و نه دعوت پیامبر اسلام، بلکه غدیر عصاره بعثت تمام انبیاء و رسولان الهی است.
بعثت پیامبر با غدیر معنا می‌گیرد و بدون غدیر بعثت پیامبر سرانجام ندارد. از این رو شیطان لعین در غدیر ناله می‌زند همان گونه که در بعثت پیامبر ناله می‌زند و همان گونه که در خلقت اولین خلیفه خداوند بر روی زمین ناله می‌زند. امام صادق علیه السلام فرمود:«خداوند هیچ پیامبری را نفرستاد مگر آنکه این روز را عید گرفته و حرمت آنرا نگه داشته است».(1) و نیز آن امام همام فرمود: «عید غدیر «عید الله اکبر» یعنی عید بزرگ خداوند است».(2) و «عید غدیر خم از عید فطر، قربان، روز جمعه، و روز عرفه افضل است؛ و نزد خداوند منزلت والاتری دارد»(3) «روز غدیر خم؛ روزی است که خداوند آنرا برای شیعیان و محبین ما عید قرار داده است»(4)
عظمت روز غدیر از آنجا بیشتر فهمیده می‌شود که در آسمان‌ها این روز را می‌شناسند و آنرا جشن می‌گیرند. امام رضا علیه السلام فرمود: «خداوند در روز عید غدیر ولایت را بر اهل آسمان‌ها عرضه کرد و اهل آسمان هفتم در قبول آن از دیگران سبقت گرفتند. به همین جهت خداوند آسمان هفتم را به عرش خود مزین فرمود. سپس اهل آسمان چهارم بر دیگران سبقت گرفتند و خداوند آن را به بیت المعمور مزین فرمود. سپس اهل آسمان اول سبقت گرفتند و خداوند آنرا به ستارگان مزین فرمود»(5)
همچنین امام هشتم درباره اهمیت و بزرگی غدیر می‌فرماید: «روز غدیر نزد اهل آسمان مشهورتر از اهل زمین است. خداوند متعال در بهشت قصری خلق فرموده که بنای آن خشتی از نقره و خشتی از طلا است. در آن قصر صد هزار اتاق سرخ رنگ و صد هزار خیمه سبز رنگ وجود دارد و خاک آن از مشک و عنبر است. در آن قصر چهار نهر جاری است: نهری از شراب و نهری از آب و نهری از شیر و نهری از عسل. در کناره‌های این نهرها درختانی از انواع میوه‌ها قرار دارد و برآن درختان طیوری هستند که بدن‌های آن‌ها از لولوء و بالهایشان از یاقوت است و به انواع صداها می‌خوانند.
روز غدیر که فرا می‌رسد اهل آسمان‌ها وارد این قصر می‌شوند و تسبیح و تقدیس و تهلیل می‌گویند. آن پرندگان هم به پرواز در می‌آیند و خود را به آب می‌زنند و سپس در آن مشک و عنبر می‌غلطاند. آنگاه که ملائکه جمع شوند بار دیگر به پرواز در می‌آیند و آن عطرها را برآنان می‌پاشند».
ملائکه در روز غدیر «نثار فاطمه علیها السلام»(6) را به یک دیگر هدیه می‌دهند وقتی آخرین ساعات روز غدیر فرا می‌رسد ندا می‌آید: «به مراتب و درجات خود باز گردید که به احترام محمد و علی سلام الله علیهما تا سال آینده در چنین روزی، از لغزش و خطر در امان خواهید بود»(7)
شیاطین و ابلیس در روز غدیر
بررسی عملکرد شیاطین و ابلیس و منافقین در غدیر بسیار حائز اهمیت است و از مهم‌ترین بخش‌های موضوع غدیر به شمار می‌رود؛ چرا که با توجه به بررسی شیاطین جن و انس می‌توان چرایی عقبگرد مسلمانان را دریافت. چرا پس از شهادت پیامبر اسلام زحمات پیامبر را به فراموشی سپردند و غدیر خم را زیر پای خود نهادند و حق امیر المومنین را غصب کردند؟ عملکرد منافقین و شیاطین در غدیر این مهم را نشان می‌دهد که جریان سقیفه دفعی و ناگهانی نبوده است و هرگز بدون هماهنگی و برنامه قبلی صورت نگرفته است و شیاطین آخرین تلاش‌های خود را در این باره انجام داده بودند.
آنچه در این قسمت از تاریخ حائز اهمیت است این نکته بسیار عجیب است که ابلیس که در مقابل پروردگار تمرد کرده است و خباثت او باعث لغزش آدم شده بود در روز غدیر خم او و شیاطینش در هاله ای از یأس و ناامیدی به سر بردند و چشم امید به منافقین داشتند دل به آنان بسته بودند و چشم به دست انان و نقشه‌های ایشان داشتند و خود را از هر جهت مستأصل می دیدند و در نهایت این منافقان کور دل بودند که روی ابلیس و شیاطین را سفید کردند و منافقانی که به فرزندان خلف خویش درس مقابله با وحی و نبوت و دستگاه الهی دادند و خود این منافقان بزرگ‌ترین دشمنان وحی و قرآن قرار گرفتند و در مدت بسیار اندکی پس از غدیر (کمتر از 90 روز) خانه وحی را به آتش کشیدند و تنها یاد گار نبوت را به شهادت رساندند.
ایشان چنان نقشه ای پیاده کردند که نه فقط خودشان بلکه جمع بسیاری از مسلمانان را از راه و صراط مستقیم دوازده جانشین بر حق پیامبرشان منحرف کردند و چهره خلافت را هم نزد جهانیان مشوه ساختند. ابلیس و دارو دسته‌اش غدیر را هولناک‌ترین مقطع برای خود به حساب آوردند. انان واهمه داشتند که پس از غدیر، راه‌ها برای گمراهی انسان‌ها بسته شود. به همین جهت در آن روز محزون بودند و فریادشان بلند بود.
امام باقر علیه السلام می‌فرماید:«ابلیس چهار مرتبه فریاد کشیده است: روزی که مورد لعن خداوند قرار گرفت، روزی که از آسمان‌ها به زمین فرستاده شد،روزی که پیامبر مبعوث شد،روز غدیر خم (که امیر المومنین منصوب شد).(8)
سرور شادی شیطان از کفر و ارتداد مسلمین
امام پنجم شیعیان حضرت محمد بن علی الباقر علیه السلام فرمود: «هنگامی که پیامبر در روز غدیر دست امیر المومنین را گرفت، ابلیس در بین گروهش فریادی کشید و همه شیاطینی که در خشکی و دریا بودند نزد او گرد آمدند و گفتند: ای آقای ما، وای مولای ما، چه نگرانی برایت پیش آمده است؟ ما فریادی وحشتناک‌تر از این از تو نشنیده بودیم! ابلیس گفت: «این پیامبر کاری کرد که اگر به نتیجه بررسد هرگز معصیت خداوند انجام نخواهد گرفت». شیاطین گفتند: ای آقای ما و ای مولای ما، تو بودی گمراه کننده آدم!!»
هنگامی که منافقین در بین خود گفتند: «پیامبر از روی هوای نفس سخن می گوید» و یکی از آن دو نفر به دیگری گفت:«نمی بینی چگونه چشمانش در سرش مانند مجانین می گردد»، هنگامی که این سخنان را گفتند ابلیس از خوشحالی فریادی کشید و دوستانش را جمع کرد و گفت:«شما می دانید که من قبلا گمراه کننده آدم بوده ام»؟! گفتند آری. ابلیس گفت: «عهد و پیمان را شکست ولی به خدا کافر نشد، اینان عهد و پیمان را شکستند و به پیامبر کافر شدند».
هنگامی که پیامبر از دنیا رفت و مردم غیر علی را برای خلافت بپا داشتند؛ ابلیس تاج پادشاهی بر سر گذاشت و منبری نصب کرد و بر روی آن نشست و شیاطینش را جمع کرد و به آنان گفت: «شادی کنید، چرا که تا امام قیام نکند خداوند اطاعت نمی شود»(9)
حزن شیطان در غدیر
امیر المومنین فرمود: «پیامبر به من چنین خبر داد که: ابلیس و روسای اصحاب او هنگام منصوب شدن من در روز غدیر حاضر بودند. در آن روز، اصحاب ابلیس رو به او کردند و گفتند: «این امت مورد رحمت قرار گرفتند و از گمراهی محفوظ شدند و دیگر نه ما را و نه تو را برآنان راهی نیست؛ چراکه امام خود و پناه خود را بعد از پیامبر شناختند».
ابلیس با ناراحتی و حزن ازآنان جدا شد
آن هنگام که مردم بعد از وفات من بیعت تو را بشکنند، ابلیس اصحابش را جمع می‌کند و آنان در مقابل او به سجده در می‌آیند و می‌گویند: «ای آقای ما، ای بزرگ ما، تو بودی که آدم را از بهشت بیرون کردی»! ابلیس می‌گوید: «کدام امت بعد از پیامبرشان گمراه نشدند؟! هرگز!! شما گمان می کنید من بر اینان سلطه و را هی ندارم ؟! چگونه دیدید مرا هنگامی که کاری کردم تا امر خدا و پیامبر را درباره اطاعت علی بن ابیطالب کنار گذارند؟....»(10)
توطئه‌های منافقین در غدیر
منافقین در خود غدیر خم نیز از شدت غیظ و حسد نتوانستند کفر خویش را اظهار نکنند و برخی از کلمات را بر زبان راندند. بی شک این عکس العمل منافقین باید در واقعه غدیر مورد توجه قرار گیرد. برخی از گفته‌های ایشان در میان خطبه پیامبر این چنین بود (11)
- ما راضی نیستیم و این یک تعصب است!
- هرگز در مقابل سخن او تسلیم نخواهیم شد!
- این هرگز امر خدا نیست و او از پیش خود سخن می‌گوید!
- او به پسر عمویش مغرور شده است!
نمونه‌هایی از گفته‌هایشان بعد از خطبه (12)
- نقشه‌های ما نقش برآب شد!
- هرگز گفتار محمد را تصدیق نمی‌کنیم و به ولایت علی اقرار نمی‌نماییم!
- اگر ما را هم در ولایت علی شریک کند تا ما هم سهمی داشته باشیم ....!
- اکنون علی را برای ما تعیین می‌کند، ولی به خدا قسم خواهد دانست! (چه نقشه‌هایی کشیده‌ایم)!
البته فقط این گفتارها در روز غدیر عکس العمل ایشان نبود، بلکه عکس العمل های عملی نیز نشان دادند.دقت در گفتار و رفتار این گروه منافقان که بعدا با کودتای سقیفه خلافت را غصب کردند طراحی‌های قبلی وقایع آینده را روشن تر می‌سازد.
تصدیق نمی‌کنیم .... اقرار نمی‌کنیم
حذیفه می‌گوید: معاویه در روز غدیر - بعد از منصوب شدن امیر المومنین علیه السلام، از شدت ناراحتی برخاست و با حالت تکبر به راه افتاد و با حالت غضب خارج شد در حالیکه دست راستش را بر ابوموسی اشعری و دست چپش را بر مغیره بن شعبه تکیه داده بود. او همچنانکه با تکبر راه می‌رفت گفت: «محمد را بر این گفتارش تصدیق نمی‌کنیم و به ولایت علی اقرار نمی کنیم ....»
خداوند این آیه را درباره او نازل کرد: «فلاصدق و لا صلی و لکن کذبو تولی ثم ذهب الی اهله یتمطی....»(سوره قیامت آیه 34-31) نه تصدیق کرد و نه نماز خواند، بلکه تکذیب کرد و پشت نمود، و سپس با حال تبختر به سوی اهل خود به راه افتاد ...
پیامبر خواست او را به قتل برساند، ولی از جانب خداوند آیه نازل شد که «لا تحرک لسانک لتعجل به»(سوره قیامت آیه 16) در آن زبانت را حرکت مده که عجله کرده باشی، و آن حضرت مامور به صبر شد. (عوالم ج 15 ص 96 و 97 و 125)
ای کاش سوسمار
هنگامی که جریان غدیر واقع شد منافقون گفتند: «حیله ما باطل شد» وقتی مردم متفرق شدند آنان نزد یکدیگر جمع شده و از آنچه واقع شده بود تاسف می‌خوردند. در این هنگام سوسماری از کنار ایشان عبور کرد آنان به یکدیگر گفتند: «ای کاش محمد این سوسمار را ... امام ما قرار می داد»!! ابوذر این سخن را شنید و به پیامبر گزارش داد. وقتی حضرت آنان را احضار کرد به دروغ قسم یاد کردند که چنین نگفت.
حضرت فرمود: «جبرئیل برایم خبر آورده است که روز قیامت قومی را می آورند که امام آنان سوسمار است! مواظب باشید که شما نباشید»(14)
گرچه منافقین به تصمیمات خود جامه عمل پوشاندند ولی همان نور «غدیر» است که پس از پانزده قرن رقم صدها ملیونی شیعیان و محبین اهل بیت را در طول تاریخ و در پهنه جهان در هر زمانی باقی گذارده است،و نور ولایت راهم چنان در مناطق مختلف دنیا درخشنده و تابناک حفظ کرده است.
پی نوشت ها:
**برگرفته از کتاب اسرار غدیر، محمد باقر انصاری
1- عوالم ج 15 ص 214
2- همان ص 211
3- عوالم ج 15 ص 210 و 211 و 212
4- عوالم ج 15 ص 215
5- عوالم ج 15 ص 224
6- نثار فاطمه همان میوه‌های درخت طوبی است که در شب زفاف حضرت،به امر الهی از آن درخت در آسمان‌ها پخش شد و ملائکه آن‌ها را به عنوان یادگاربرداشتند. بحار ج 43 ص 109
7- بحارالانوارج 37 ص 163
8- بحار الانوار ج 37 ص 121
9- روضه کافی ص 344 ح 542
10- کتاب سلیم بن قیس ح 579
11- بحارالانوار ج 37 ص 111،139،154،160،172،173
12- بحار الانوار ج 37 ص 154،160،161،162
13- عوالم ج 15 ص 96 و 97 و 125
14- بحارالانوار ج 37 ص