به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، رضا سعیدی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد امروز در حاشیه کنگره سراسری پزشک خانواده در نظام سلامت در مشهد در جمع خبرنگاران با تشریح ابعاد اجرای این طرح گفت: در برنامه پزشک خانواده تلاش شده تا با چيدمان خاص واحدهاي ارائه خدمات سلامت، دسترسي مردم به  اين خدمات تا جايي كه ممكن است سهل و سريع، عادلانه، با كمترين هزينه و با بيشترين كيفيت باشد. 

 

وي بیان داشت: در این برنامه، مراقبت‌هاي سلامت در سه سطح در اختيار جمعيت و جامعه گذارده مي‌شود و پزشك خانواده، در نخستين سطح خدمات، عهده‌دار ارائه و مدیریت خدمات سلامتی سطح اول است.

 

 

سعیدی افزود: خدمات سلامتی  سطح 1 شامل پایگاه پزشک خانواده (مطب پزشک عمومی)  و مرکز بهداشتی و درمانی مجری برنامه (محل استقرار پزشک خانواده مسئول و تیم سلامت مثل کاردان، کارشناس بهداشت محیط، مبارزه با بیماریها) و پایگاه پزشک خانواده ضمیمه بوده كه به طور معمول در جايي نزديك به محل زندگي جمعيت تحت پوشش قرار دارد.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: در این برنامه جمعيت تحت پوشش هر پزشك بايد حداقل 500 نفر و حداکثر 2500 نفر باشد و تقریبا به ازاي هر 10 هزار نفر جمعيت تحت پوشش، يك مركز مجري برنامه پزشك خانواده كه فضاي فيزيكي آن مي تواند متعلق به وزارت بهداشت و يا ساير ارگان ها و سازمانهاي بيمه و بخش خصوصي باشد، وجود خواهد داشت.

 

وي بيان داشت: يك يا چند پزشك به همراه تعدادي از اعضاي تيم سلامت در مركز بهداشتي درماني منطقه مستقر مي گردند و پزشك مستقر در آن مركز به عنوان مدير سلامت منطقه شناخته مي شود و پايگاه هاي مجري برنامه پزشك خانواده  زیر نظر مركز مجري به فعاليت مي پردازند.

 

سعیدی گفت: پزشك خانواده مسئول علاوه بر جمعيت تحت پوشش، برخي مسئوليت ها در برابر سلامت محيط، مراكز تهيه و توزيع مواد غذايي، مدارس و ديگر اماكن عمومي نيز دارد كه از آنها به عنوان محله تحت پوشش پزشك خانواده مسئول ياد مي‌شود. 

 

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم مشهد بیان داشت: سطح 2 واحدي تخصصي در نظام سلامت كه خدمات درمانی و توانبخشي تخصصي سرپايي يا بستري را در اختيار ارجاع‌شدگان از سطح 1 قرار مي‌دهد، می باشد. متخصصین باید پزشك خانواده‌ ارجاع كننده را از نتيجه كار خويش مطلع ‌سازند. 

 

 

وی افزود: این سطح شامل خدمات درمانی  و توانبخشي فوق تخصصي سرپايي يا بستري ، تأمين دارو و ديگر اقلام پزشكي و خدمات پاراكلينيك مي‌باشد. بازخورد خدمات اين سطح نیز در اختيار سطح ارجاع‌كننده قرار مي‌گيرد. 

 

 

سعیدی خاطرنشان کرد: معاونت های درمان دانشگاه و شبکه موظف هستند دسترسی به خدمات اورژانس (اعم از پیش بیمارستانی  و....) را در تمام ساعات شبانه روز برابر نظام سطح بندی برای کلیه ساکنین هر شهرستان تأمین كنند.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کلیه افراد در صورتی که احساس کنند وضعیت اورژانسي دارند، می توانند به پزشک خانواده خود و یا بدون رعایت نظام ارجاع به مراکز اورژانس مراجعه و این مراکز باید آنان را بپذیرند، به عبارت دیگر مراجعه مستقيم افراد دچار فوريت به واحدهاي اورژانس يا بيمارستان‌ها مانعي ندارد.

 

وی افزود: همچنین خدمات اورژانس 115 کلاً رایگان بوده، لیکن هزینه خدمات اورژانس بیمارستانی به صورت کارانه پرداخت می گردد و سهم بیمار در پرداخت این هزینه ها برابر روال جاری و حدود 30 درصد خواهد بود. 

 

 

سعیدی بیان داشت: پزشک خانواده موظف است در تمام ساعت شبانه روز ( به جز ساعات 10 شب تا هفت صبح که با درخواست ستاد استانی و تأيید ستاد کشوری قابل تغییر است) با در اختیار گذاردن تلفن ثابت و همراه خود به کلیه تماس های تلفنی افراد تحت پوشش پاسخ داده و نسبت به ارائه مشاوره و راهنمایی لازم اقدام كنند.

 

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  در خصوص مناطق توریستی گفت: در صورت اعلام نياز ستاد عملياتي شهرستان و تاييد ستاد اجرايي استان در مناطق مسافرتی توریستی زیارتی و یا در مناطقی که بار مراجعه غیر اورژانس بیمارستان زیاد بوده، بايد در همه یا برخی از روزهاي تعطيل و شب‌ها، تيم سلامت در محلي كه به دسترسي مردم كمك كند، در یکی از مراکز مجری برنامه (و یا هر مکان مناسب دیگر ) آماده ارائه خدمت باشد.

 

وی خاطرنشان کرد: تركيب نيروي انساني مركز كشيك شامل حداقل يك پزشك عمومی و يك بهيار خواهد بود که تعداد مراكز كشيك و با پيشنهاد ستاد عملياتي شهرستان و تاييد ستاد اجرايي استان تعيين مي‌شود. 

 

سعيدي بيان كرد: در کشیک تیم سلامت فرانشیز پرداختی توسط بیمار  30 درصد ویزیت و تعرفه دولتی و پرداخت بیمه ها برابر70 درصد این تعرفه خواهد بود. 

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص این طرح افزود: نکات مهم این برنامه شامل موارد زیر می باشد: 

 

- بیماران خاص و شیمی درمانی و صعب العلاج (برابر لیست پیوست) جهت خدمات درمانی بیماری خاص خود نیاز به ارجاع مکرر نخواهند داشت. 

 

-مرکز هدایت و راهنمایی بیماران در هر شهرستان با داشتن شماره تلفن ترجیحا چهار رقمی با تعداد خطوط و اپراتور کافی در تمام مدت 24 ساعت پاسخگوی مردم بوده و آنها را در کلیه مراحل انتخاب پزشک خانواده تا استفاده از خدمات اورژانس و حتی کمک به دریافت خدمات ویژه آنان را راهنمایی می کند. 

 

-در صورتی که به هر علت پزشک خانواده نخواهد و یا نتواند بیش از 15 روز در محل کار خود به ارائه خدمت بپردازد با هماهنگی ستاد عملیاتی از یک پزشک واجد شرایط به طور موقت به عنوان پزشک جایگزین در همان محل استفاده خواهد شد.

 

-مدت استفاده از پزشک جایگزین حداکثر دو ماه در هر سال خواهد بود. 

 

- درصورتیکه پزشک خانواده بیش از این مدت (دو ماه در سال) در محل ارائه خدمت حضور نداشته باشد، در صورت وجود پزشک واجد شرایط ستاد عملیاتی باید ایشان را از برنامه حذف نموده، و پزشک جدید را به برنامه وارد كند؛ در غیر اینصورت باید به گونه ای که ارائه خدمات به مردم مختل نشود بر حسب صلاحدید تصمیم گیری كند

 

-هر پزشك خانواده مي تواند حداكثر به عنوان جانشين دو پزشك خانواده معرفی شود. 

 

-با این حال هر پزشک خانواده (جانشین) در هر زمان می تواند فقط به جانشینی از  یک پزشک خانواده ارائه خدمت نماید و عدم حضور دو پزشک خانواده که یک پزشک را به عنوان پزشک جانشین معرفی کرده اند، مقدور نمی باشد. 

 

- در هر شهری که برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اجرا مي شود هريك از افراد تحت پوشش یکی از بیمه های پایه حق دارند يكي از پزشكان خانواده را که توسط ستاد عملیاتی معرفی می شوند به عنوان پزشك خانواده خود انتخاب كنند و با ثبت نام نزد آن پزشك، علاقه مندي خود را اعلام دارند. 

 

-شخص مي تواند تا دوبار در سال نظر خود را تغيير دهد و پزشك خانواده خود را عوض كند. 

 

-فاصله دوبار تغيير پياپي هيچ گاه نبايد كمتر از سه ماه باشد. 

 

 

وي در بیان امیدها و چالش های برنامه پزشک خانواده گفت: از مزایای این برنامه به نکات زیر می توان اشاره کرد:

 

1. عدالت محوری؛ با توجه به اینکه خدمات سطح اول این برنامه تقریباً به طور کامل رایگان می باشد و خدمات سطوح  بالاتر و بستري بيماران هم تا حد زيادي تحت پوشش بيمه مي باشد، بیماران برای دریافت خدمات اولیه به هیچ وجه دغدغه تامين هزينه ویزیت یا دارو را نخواهند داشت و دستيابي همه افراد جامعه به اين خدمات يکسان خواهد بود.

 

2. سلامت محوری؛ در این برنامه پزشک مسئول سلامت جمعیت تحت پوشش خود (500 تا 2500 نفر) بوده، و صرفا مسئول درمان بیماری آنها نمی باشد، به عبارت دیگر پزشکان از افراد سالم ثبت نام كرده و آنها را تحت پوشش خود می گیرند و صرفاً منتظر مراجعه بيماران نمي باشد.

 

3. خانواده محوری، در این برنامه کل اعضاي يک خانواده تحت نظر یک فرد به عنوان پزشک خانواده قرار می گیرند و لذا شناسایی بیمارهای ارثی و ژنتیک و مشکلات مربوط به خانواده راحت تر می باشد.

 

4. جامعه محوری؛ در برنامه پزشک خانواده شهری در هر جمعیت 10 هزار نفره یک پزشک به عنوان مسئول تیم سلامت بوده، و مسئوليت سلامت محله، بهداشت محیط، بهداشت اماکن و غيره به عهده اوست. که اين امر بخصوص در طغيان ها و اپيدمي ها کمک بزرگي به بهبود عملکرد و ارتقاي نظام سلامت مي كند.

 

5. جامع نگری؛ در برنامه پرشک خانواده شهری با ایجاد پرونده سلامت الکترونیک و دسترسي پزشک به سوابق و تاریخچه بیماری ها و مشکلات هر فرد، تصميمات درست تر و جامع تري توسط پزشک گرفته مي شود. 

 

6. از مزایای دیگر این برنامه پرهیز از مراجعات مکرر بیماران به پزشکان مختلف و نیز کاهش بار مراجعه بی مورد به پزشکان متخصص و فوق تخصص و استفاده بي جهت از آزمايشات و تکنولوژي هاي گران قيمت می باشد، به عبارت دیگر بیماران با نظر یک کارشناس به نام پزشک خانواده اجازه خواهند داشت  که از  سطوح بالاتر خدمات  سلامت استفاده كنند.

 

سعیدی در ادامه به بیان چالش های پیش روی این برنامه پرداخت و گفت: مجری این برنامه وزارت بهداشت است؛ در حالی که منابع مالی و پرداخت ها در اختیار سازمان های بیمه گر می باشد و مشکل هميشگي هماهنگي هاي بين بخشي باعث نگراني است.

 

1. وجود بیمه های متعدد تکمیلی و طلایی نظام های پرداخت به شدت متفاوت در سازمان های مختلف.

 

2. عدم توجه به آينده شغلي پزشکان اعم از استخدام ، بيمه و بازنشستگي پزشکان خانواده شاغل در اين طرح.

 

3. تناسب نداشتن آموزش هاي آکادميک پزشکي با وظايف محوله به پزشک خانواده.

 

4. منطقي نبودن فاصله تعرفه هاي آزاد و دولتي و هزينه پرداختي توسط افراد بيمه شده و غيربيمه که تا حدي جاذبه پزشک خانواده و پوشش بيمه اي آنرا کاهش مي دهد.

 

5. ابهام در وضع ارائه خدمات در سطوح دوم و سوم و احتمال آنکه در برنامه شهري  نيز مانند برنامه پزشک خانواده روستايي فقط به سطح 1 بسنده شود و سطح 2 و 3 همچنان رها باقي بماند.

 

معاون بهداشتی دانشگاه مشهد در پایان گفت: اميدواريم زحمات طراحان اين برنامه به نتيجه رسيده و برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع به بهترين وجه و با کمترين چالش به اجرا در آيد.