نقش حلقه روحانی، رفسنجانی و دکتر هادی در برجام و پرونده گروگان‌های آمریکایی در لبنان/ مستند «قرارداد ۱۹ژوئن» برخی حقایق را نگفته است

یعقوب توکلی، محقق و کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ درباره مستند «قرارداد 19 ژوئن» که در شبکه اکران مردمی جشنواره عمار در حال پخش است، در سخنانی گفت: باید از عوامل این مستند تشکر کرد که شهامت به خرج دادند و به سمت چنین موضوعات پیچیده و سخت پس از انقلاب حرکت کردند و تلاش کردند مسائل تاریخ معاصر را آشکارسازی کنند که این قصد و نیت، خود کار بسیار مهمی است.

وی افزود: باید تلاش کرد تا حقیقت برخی از اشتباهاتی را که در کشور صورت گرفته است بیان کنیم و در این مسیر واقعیات برای مردم توضیح داده شود، به همین دلیل، موضوع «قرارداد 19ژوئن» از این جهت قابل توجه و بررسی است.

فریب‌کاری رویه مستمر غربی‌هاست

توکلی ادامه داد: مسئله بعدی در این مستند، آشکار کردن دروغ ها و فریب‌های آمریکا در روند مذاکرات است که به تعهدات خود در «قرارداد 19ژوئن» پایبند نماندند و با شیوه های مختلف حقوقی توانستند از زیر بار تعهدات خود خارج شوند.

این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: غربی ها ثابت کردند شیوه و روش آنها در مذاکرات و قراردادها ابهام نویسی، مجمل نویسی و درنهایت استفاده از این نکات، به نفع خودشان است؛ این روند، رویه مستمر آنهاست و حتی در تمامی قراردادهای دوره قاجار و پهلوی هم از این روش استفاده کردند و تجربه تاریخی هم ثابت کرده ما در مذاکرات مختلف با غربی‌ها معمولا فریب خوردیم و آنها توانستند از مفاد قراردادها به نفع خود استفاده کنند.

توکلی در ادامه سخنانش یادآور شد: این مستند از چند اشکال جدی برخوردار است که نخستین اشکال آن، استفاده از صادق زیباکلام است که در لجن مال کردن هرچیزی که بعد از انقلاب ایجاد شده است، مهارت دارد.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: نکته دیگری که مستند باید به آن توجه می کرد مسئله ترورهایی است که گروهک فرقان مجری آن بود اما در واقع کار آمریکایی‌ها بود و سفارت آمریکا با این گروهک ارتباط برقرار کرده بود همچنین مسئله قومیت ها نیز در اسناد آمده بود که متاسفانه در این مستند به آنها اشاره ای نشده است.

هر بار که به امریکا اعتماد کردیم شکست خوردیم

وی افزود: در بخشی از مستند، گفته می‌شود تا 12 بهمن 57 شعار «مرگ بر آمریکا» بیان نمی‌شد که این مسئله اشتباه است؛ مگر کاپیتالاسیون و تحمیل اصلاحات و تغییر وضعیت اقتصادی تا 12 بهمن ماه بود؟ مگر امام خمینی (ره) در سال 42 در سخنرانی نگفت والله امروز رئیس جمهور آمریکا منفورترین افراد نزد ملت ایران است؟ مگر کاردار سفارت آمریکا در یادداشت خود ننوشت ما آن پیرمرد را جایی انداختیم که عرب نی نیانداخت و از شرش راحت شدیم.

این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: اشاره مستند به این موضوع که مشکلات ما با آمریکا از 12 بهمن ماه آغاز شده اشتباه است و این اشتباه حتی در نریشن مستند نیز آورده شده است؛ نکته دیگر همین آقایان ملی‌گرا که در مستند هستند، وقتی به اسناد خانه مستر سدان، جاسوس انگلیسی می‌رسند آنها را قبول دارند زیرا برای مصدق بود اما وقتی جمهوری اسلامی، اسناد لانه جاسوسی را افشا کرده به این اقدام تعریف کلاسیک توطئه می‌گویند.

وی خاطرنشان کرد: از همه مهمتر اینکه نقش دانشجویان پیرو خط امام در این فضا نشان داده نشده است؛ همچنین یکی دیگر از مسائلی که در این فیلم به آن اشاره شد ولی زیاد مورد بررسی قرار نگرفت پرداختن به حلقه آقایان روحانی، رفسنجانی و دکتر هادی است.

این کارشناس مسائل سیاسی اضافه کرد: این حلقه، تا امروز چندین پرونده مذاکره همانند برجام را برعهده داشتند و بر اساس تصمیمات آنها تا امروز بارها در مذاکرات شرایط به زیان کشور تمام شده است؛ این تیم در پرونده گروگان های آمریکایی در لبنان نیز به طرف مقابل اعتماد کرد و مسئله گروگان‌ها را در قبال آزاد کردن پول های بلوکه شده ایران، حل کردند ولی از طرف امریکا، چیزی، دست ایران را نگرفت.

توکلی مستند یادآور شد: بحث دیگری که جا داشت در این مستند به آن توجه شود مخالفت شهید دیالمه با آیت و محمد خاتمی بوده است که در این مستند فقط اشاره به بدبینی او شده و اصلا این موضوع آورده نشده که دلیل این بدبینی چیست.

وی تصریح کرد: بحث دیگر درمورد درخواست استرداد شاه به ایران است که تا حدود زیادی، کارتر رئیس جمهور وقت امریکا با این موضوع مخالفتی نداشت ولی افرادی مثل هنری کسینجر به شدت از شاه دفاع می‌کردند؛ آنها بردن شاه به آمریکا را پیگیری کرده بودند و مخالف تحریم شاه بودند زیرا اعتقاد داشتند بعدا گرفتار شرایطی می‌شوند که دیگر دوستان خود را هم از دست می‌دهند.

این کارشناس مسائل سیاسی افزود: درمورد مرگ شاه هم از طرف همسر او فرح گفته شده که احتمالا او را کشتند تا از شرش خلاص شوند که این موضوع بسیار قابل توجهی بود و جا داشت تا به آن در این مستند، مقداری بیشتر، پرداخته می شد.

تسخیر لانه جاسوسی، انقلاب را نجات داد

توکلی در ادامه سخنانش درباره مستند «قرارداد 19ژوئن» بیان کرد: یکی از نکات مثبت این مستند تحلیل قصه مربوط به سوء استفاده از پیشگامی مجلس در تصویب طرح قرارداد در کنگره مریکا بود که بسیار جالب است؛ همچنین این مستند در خود به طرح و بررسی حلقه هاشمی، ولایتی و ناطق پرداخته و نشان داده است که این جمع، خوشبینی خاصی درمورد آمریکا داشتند و می‌شد در مستند، توجه بیشتری به این موضوع شود.

وی ادامه داد: نکته مهم این است که ما در ماجرای گروگان گیری منافع خودمان را به دست آوردیم اما در قرارداد منافع خود را آن‌گونه که باید به دست نیاوردیم؛ در حقیقت روح حاکم بر مستند با آن عبارتی که آقای زیباکلام ادعا می‌کند صد رحمت به قرارداد ترکمنچای و می خواهد ثابت کند که بیانیه قرارداد 19ژوئن به شدت شکست خورده بوده، یکی نیست.

این کارشناس مسائل سیاسی درباره بیانیه الجزایر(قرارداد 19ژوئن) خاطرنشان کرد: آمریکایی ها به وعده خود عمل نکردند در حالی که آقایان خوشبین بودند و فکر می‌کردند در عالم دیپلماسی هر فردی به تعهدش عمل می‌کند. در حقیقت این وضعیت سخت مشتی در عالم دیپلماسی را تا آن روز ما وقعا تجربه نکرده بودیم و متاسفانه طیف متمایل به آمریکا هیچ وقت این وضعیت را در برابر امریکا ندارند.

توکلی اضافه کرد: اینکه بیاییم در آخر با حرف آقای صادق زیباکلام همه چیز را در حد ترکمنچای معرفی کنیم این موضوع جز یک اشتباه فاحش تاریخی، چیز دیگری نیست؛ همچنین نتایج مهمی که امام خمینی (ره) درباره ماجرای سفارت آمریکا به عنوان انقلاب دوم گفتند، این بود که انقلاب اسلامی را از دست عناصر وابسته به دنیای غرب نجات داد. زیرا کار سفارت آمریکا در ایران دخالت، ایجاد فتنه و شورش علیه انقلاب اسلامی بود.

وی یادآور شد: به اعتقاد من توازن دفاع و حمله ای که در مستند طراحی دیده شده بود به اندازه کافی نبود؛ در مستند «قرارداد 19 ژوئن» سه منتقد داشتیم. نخستین منتقد «محمود کاشانی» بود که نگفت خودش عضو شورای لاهه بوده و در آنجا حضور داشته است. او از ابتدا مخالف این ماجرا بود و هنوز هم مخالف است.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: فرد دیگری که در این مستند از او به عنوان مخالف نام آورده شده «ابراهیم یزدی» است اما نکته جالب اینجاست که او یکی از موافقان تسخیر لانه جاسوسی در همان زمان بوده است. از طرف دیگر هم « صادق زیباکلام» را داریم که می‌گوید شما نباید دست به این اقدام می‌زدید.

مستند «قرارداد 19ژوئن» حقایق بیشتری را می‌توانست نشان دهد

توکلی ادامه داد: جا داشت که در نریشن مستند، حقایق بیشتری از ماجرا و آن مقطع تاریخی بیان می‌شد که احتمالا به بهانه بی طرفی بخشی از حرف ها و حقایق بیان نشده است.

وی افزود: این گروهی که از ابتدای انقلاب تا امروز در عرصه دیپلماسی کشور و تمامی قراردادها حضور دارند و به آمریکا هم همیشه اعتماد می‌کنند، نتایجی را که به دست می آورند یکسان است؛ در حقیقت قرارداد 19 ژوئن خلاص شدن از پرونده‌ای بود که همه می خواستند به نوعی آن را تمام کنند.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: پرداختن به موضوعاتی مثل مستند «قرارداد 19 ژوئن»، می‌تواند موجب افزایش سطح آگاهی تاریخی و شناخت جریان ها توسط مردم شود. اگر مقداری دقیق‌تر عمل کنیم این مستند ها کمک می‌کند تا سیاستمداران ببینند تصمیماتی که گرفته‌اند چگونه توسط مردم قضاوت می‌شود.

توکلی با انتقاد از عدم توجه سینماگران به موضوعاتی مثل قرارداد 19 ژوئن خاطرنشان کرد: سینمای ما، سینمای گیشه است و مقتضای حال امروز و وضعیت مردم کشور نیست. در حقیقت فیلمی همانند ماجرای نیمروز به زحمت در چنین سینمایی ساخته می‌شود. به همین دلیل، امروز، جز چند استعداد جوان و چهره‌هایی مانند ابراهیم حاتمی کیا، عملا کمتر کسی داریم که وارد چنین موضوعاتی شده باشد.

گفتنی است مستند «قرارداد 19ژوئن»، روایت یک تطابق تاریخی مذاکره ایران و امریکاست که بسیاری آن را مشابه برجام می‌دانند. علاقمندان برای اکران این مستند، می‌توانند عبارت «قرارداد 19ژوئن» را به 30004550 ارسال کنند.