به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، شرق اروپا با هدف تنوع بخشی به منابع تامین انرژی خود و کاهش وابستگی به روسیه در حال متمایل شدن به ایران است. این حرکت می تواند رقم زننده یک انقلاب ژئوپلتیک باشد، اما باید دید این روند می تواند ادامه پیدا کند یا نه.
از زمان جنگ سرد به این طرف، سیاست خارجی آمریکا تشویق اروپا به تنوع بخشی به منابع تامین انرژی و کاهش وابستگی به نفت و گاز روسیه بوده است. این اقدام از طریق مجموعه ای از ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی و پنهانی صورت گرفته که از جمله آنها می تواند خرابکاری تکنولوژیک سی آی ای در خطوط لوله انرژی اتحاد جماهیر شوروی سابق اشاره کرد. در حالی که دولت های آمریکا پس از جنگ سرد همواره نگران استفاده احتمالی روسهی از «سلاح انرژی» علیه غرب اروپا بوده اند، سیاست خارجی آمریکا بیشتر روی تقویت استقلال اقتصادی و سیاسی دولت های ایجاد شده بعد از افول کمونیزم متمرکز بوده است.
جایگزین های پیشنهاد شده برای تامین انرژی مورد نیاز کشورهای اروپایی این مشکل را داشته اند که به دلیل هزینه های بالای احداث آنها، تنها خطوط لوله ای می توانست دارای توجیه اقتصادی لازم باشد که به یک تامین کننده عمده انرژی متصل شود. اکنون به نظر می رسد که شرق اروپا یک تامین کننده عمده انرژی پیدا کرده که می تواند به عنوان آلترناتیوی در مقابل انرژی روسیه به آن اتکا نماید. ایران هفته گذشته اعلام کرد که صادرات نفت به بلاروس از طریق بنادر اوکراین و لاتویا را آغاز خواهد کرد.
این موضوع در شرایطی مطرح شده که روابط بلاروس و روسیه به میزان بی سابقه ای تنش آلوده شده است، زیرا بلاروس از پرداخت بدهی معوق گازی خود به روسیه خودداری می کند زیرا معتقد است قیمت در نظر گرفته شده برای بلاروس ناعادلانه و بالاتر از قیمتی است که دیگر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیایی برای گاز روسیه پرداخت می کنند. روسیه هم در عوض صادرات نفت خام به بلاروس را به نصف کاهش داده است. فراورده های نفتی عمده ترین محصول صادراتی بلاروس به شمار می رود و یک سوم از کل درآمد صادراتی این کشور را تشکیل می دهد. الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس در واکنش به این اقدام روسیه در مصاحبه ای تلویزیونی گفته: «ما بدون نفت روسیه هم می توانیم زنده بمانیم. ما نفت را از جای دیگر خواهیم خرید. مطمئنا این کار به صرفه نخواهد بود، اما آزادی و استقلال به صرفه است و نمی توان آن را با هیچ معیار پولی ای سنجید.»
دولت بلاروس، خواسته یا ناخواسته از طریق خرید نفت از ایران در حال هموار کردن مسیر برای ایجاد پیشرفت در روابط انرژی شرق اروپاست. ایران نه تنها قیمت پایین تری برای فروش نفت به بلاروس پیشنهاد کرده، بلکه بلاروس هم قول داده تا اجازه دهد ایران از پالایشگاه های این کشور برای فروش فرآورده های نفتی خود در سراسر ای منطقه استفاده کند. علاوه بر این، بلاروس تلاش می کند تا اوکراین و کشورهای حوزه بالتیک را نیز در طرح های خود مشارکت دهد و احتمالا درهای این کشورها را نیز به روی نفت ایران باز کند.
اگر بلاروس به جای پایی برای صادرات و پالایش نفت ایران در شرق اروپا و اوراسیا تبدیل شود، این امر به شدت موجب تضعیف سلطه انرژی اروپا و در نتیجه کاهش تسلط سیاسی روسیه در این منطقه از جهان خواهد شد.