به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، محمد جواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان فردا (شنبه) در صدر یک هیات عالیرتبه سیاسی،اقتصادی،تجاری و بانکی وارد دهلی نو پایتخت هند می شود.
وزیر خارجه را در این سفر مدیران 45 شرکت از بخش های مختلف صنعتی ،معدنی ،تجاری و کشاورزی ، 15 شرکت دانش بنیان ،هشت بانک به همراه دیگر مقامات صنعتی ، بازرگانی و علمی به منظور ملاقات های تجاری وشرکت در همایش های مشترک اقتصادی میان ایران ،هند ،چین و ژاپن همراهی می کنند.
شرکت در نشست تجاری مشترک کنفدراسیون صنایع هند ، سخنرانی در بنیاد مطالعاتی آبزرور ،سخنرانی درکنفرانس قلب آسیا و دیدار با مقامات عالیرتبه هند و گفت وگو در خصوص مسائل دوجانبه و چند جانبه از جمله برنامه های وزیر امور خارجه در سفر به هند عنوان شده است.
این سومین سفر ظریف به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی کشور به هند در دوره ریاست جمهوری 'حسن روحانی ' است.
نخستین سفر وی به هند نهم ودهم اسفند سال 1392 انجام شد .وی درآن سفر با 'سلمان خورشید' وزیر امور خارجه هند و 'مانموهان سینگ' نخست وزیر وقت هند و 'حامد انصاری' معاون رئیس جمهوری دیدار وگفت وگوکرد.
دومین سفر رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان مرداد سال گذشته در دومین دور سفر منطقه ای خود بعد از توافق هسته ای انجام شد .وی در این سفر 'نارندرا مودی' نخست وزیر ،'حامد انصاری' معاون رئیس جمهوری 'سوشما سواراج ' وزیر امور خارجه 'نیتین گادکاری' وزیرکشتیرانی ، بزرگراهها و حمل ونقل و'اجیت دووال' مشاورامنیت ملی هند دیدار و گفت وگوکرد.
** پیشینه روابط ایران و هند
ایران وهند به واسطه روابط فرهنگی چند صدساله همواره درسالیان گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی از روابط رو به رشدی برخوردار بوده اند هرچند که این روابط در دوران تحریم ها به واسطه مشکلاتی که بوجود آمد دربخش هایی کاهش یافت .
هند در زمان تحریم به رغم فشار کشورهای غربی همچنان جایگاه خود را به عنوان دومین خریدار نفت ایران حفظ کرد.
رشد اقتصادی بالای هفت درصد ،جمعیت یک میلیارد و250 میلیون نفری و نداشتن منابع قابل اتکا انرژی باعث علاقه این کشور برای توسعه روابط با ایران شده است.
ایران به عنوان چهارمین دارنده ذخایر بزرگ گاز دنیا ونزدیکی جغرافیایی به هند همواره نقش تامین انرژی این کشور داشته است به گونه ای که در ماههای اخیر و پس از رفع تحریم ها میزان صادرات نفت ایران به هند به رقم بی سابقه حدود 800 هزار بشکه در روز افزایش یافت.
روابط تجاری وبازرگانی ایران و هند تا پیش از تحریم ها درسال 2011-2012 به بیش از 16 میلیارد دلار می رسید که این میزان به دلیل تحریم ها و پایین آمدن قیمت نفت به 13 میلیارد و250 میلیون دلار کاهش یافته بود.
در ذیل نگاهی گذرا به مناسبات اقتصادی ،تجاری و سیاسی وفرهنگی روابط ایران و هند در سالهای گذشته می اندازیم .
** مبادلات تجاری ایران وهند
مقامات بازرگانی وگمرک هند،حجم تجارت ایران و هند در سال مالی 2014-2015 را 13 میلیارد و130 میلیون دلار اعلام کرده اند که 9 میلیارد دلار از این مبلغ مربوط به صادرات ایران وبقیه مربوط به صادرات هندبه ایران می شود.
براساس این گزارش ، 6.5 میلیارد دلار از صادرات ایران مربوط به نفت وبقیه صادرات غیر نفتی می شود.
میزان مبادلات ایران و هند در سال مالی 2015-2016 به هشت میلیارد و 299 میلیون دلار رسید که پنج میلیارد و674 میلیون دلار مربوط به صادرات ایران و بقیه صادرات هند به ایران را تشکیل داده است.
کارشناسان،مهمترین دلیل کاهش حجم مبادلات تجاری بین ایران وهند در سال گذشته را کاهش شدید قیمت می دانند.
براساس آمار و اطلاعات وزارت بازرگانی هند ، هم اکنون روزانه بیش از 700 هزار بشکه نفت ایران به هند صادر می شود که تقریبا این میزان بیش از خرید نفت این کشور در دوران قبل از تحریم است.
مواد شیمیایی ارگانیک وغیر ارگانیک ، وکود شیمیایی (هریک بین400 تا 600 میلیون دلار ) و مشتقات آن (حدود یکصد میلیون دلار) از دیگر صادرات ایران به هند بوده است.
** سند جامع همکاری اقتصادی
' علی طیب نیا' وزیر امور اقتصادی ودارایی کشورمان نیز دیماه سال گذشته در صدر هیات بلند پایه برای شرکت درکمیسیون اقتصادی دوکشور وارد دهلی نو شد.
دراین سفر، سند جامع همکاری های اقتصادی دوکشور در73 بند به امضای 'علی طیب نیا' وزیر امور اقتصادی ودارایی کشورمان و 'سوشما سواراج'وزیر امور خارجه هند رسید.
در این سند دو کشور برهمکاری در زمینه انرژی ، زیرساخت ، اتصالات ،همکاری های بانکی ،کنسولی ،تجارت وگردشگری توافق کردند.
** روابط سیاسی
روابط رسمی ایران و هند پس از استقلال این کشور از استعمار انگلیس درسال 1947 میلادی برقرار شد . استعمار انگلیس آسیب های فراوانی به پیوند های فرهنگی ایران وهند برجای گذاشت.
اولین حرکت برای آغاز روابط سیاسی درسال 1947 میلادی با شرکت هیات ایرانی درکنفرانسی در هندو علاقه مندی برای برقراری روابط با کشور تازه استقلال یافته صورت گرفت.
در اسفند 1328 شمسی قرارداد رسمی دوستی بین دولت ایران و هند انعقاد یافت ، این عهد نامه ضمن تاکید بر دوستی وصلح راههای رفع اختلاف بین دو کشور را پیش بینی کردند.
براین اساس دوکشور موافقت کردند که کنسولگری هایی در دوکشور تاسیس و بدنبال آن قراردادهایی در زمینه بازرگانی ،گمرک ،کشتیرانی ،هواپیمایی ، فرهنگی ،استراداد مجرمان ومعاضدت قضایی امضا کردند.
بعد از سقوط رژیم شاه هند از جمله کشورهایی بود که در اندک زمانی ، انقلاب اسلامی را به رسمیت شناخت.
روابط دو کشور به پدیدار شدن منافع اقتصادی ،تکنولوژی ، سیاسی درسال 1990 گسترش یافت وشرایطی فراهم شد تا 'آتال بیهاری واچ پای ' نخست وزیر هند درسال 2001 (1380 ) به ایران سفر کند.
درسال1374 نیز هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری وقت ایران به هند سفر کرد و برنامه های اجرایی مبادلات فرهنگی ، علمی وفنی بین دو کشور امضا شد.
درسال 1381 نیز با سفر رئیس دولت اصلاحات به هند برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی برای سال های 1381-1384 بار دیگر تنظیم شد.
سفرنخست وزیر هند به ایران در خرداد سال گذشته را باید نقطه عطفی در توسعه روابط دو کشور بعد از دوران تحریم محسوب کرد.
دراین سفر توافقنامه ترانزیتی سه جانبه بین ایران ،هند وافغانستان و طرح توسعه بندر چابهار به امضا رسید.
** زمینه های همکاری
سرمایه گذاری در چابهار از جمله طرحهایی است که در دولت تدبیر و امید و بعد از سالها با امضای توافقنامه بین دو کشور در سفر خرداد ماه نخست وزیر هند به ایران به بار نشست .
طرح توسعه بندر چابهار می تواند هزینه حمل و نقل کالا بین هند ،آسیای میانه، قفقاز و روسیه را به کمتر از 40 درصد کاهش دهد.
این طرح می تواند زمینه فعال شدن کریدور شمال و جنوب و شرق را برای توسعه ارتباطات منطقه ای فراهم کند.
پس از توافق هسته ای بین تهران وکشورهای گروه 5+1 هیاتی از مقام های وزارتخانه های نفت و دارایی هند برای بررسی ادامه سرماییه گذاری در فرزاد ب به ایران سفر کردند.
شرکت 'او.ان.جی.سی ویدش' هند میدان گازی فرزاد ب را درسال 2012 کشف کرد ولی تحریم ها مانع از اجرای طرح توسعه این میدان شد.ذخایراین میدان 21 تریلیون و 680 فوت مکعب برآورد می شود.
وزیرنفت وگاز طبیعی هند 21 فروردین در سفر به ایران آمادگی این کشور را برای اجرای طرح توسعه میدان گازی 'فرزاد ب ' اعلام کرد.
گفته شده است که شرکت های هندی به ریاست شرکت اوان جی سی ودیدش خود را برای امضای توسعه میدان گازی فرزاد ب تا پایان ژانویه (دی – بهمن ) آماده می کند.
این کنسرسیوم پیش از این سرمایه گذاری مشروط 10 میلیارد دلاری را برای توسعه این میدان اعلام کرده بود که با توجه به علاقمندی شرکت های چینی و اروپایی برای سرمایه گذاری بیشتر در این میدان مورد توجه قرار نگرفت .
به نظر می رسد ایران و هند در شرایط جدید و با لغو تحریم ها عزم جدی برای گشودن فصلی جدید در توسعه روابط تجاری ، اقتصادی و انرژی دارند.