به گزارش گروه فضای مجازی « خبرگزاری دانشجو»، چهار سال پیش و با آغاز جنگ داخلی در سوریه، ناظران غربی بر آن باور بودند که فقدان مشروعیت داخلی بشار اسد و حمایت های بین المللی از معارضین نظام سوریه، در مدت زمان اندکی نهایتا منجر به پایان چهاردهه حکمرانی خاندان اسد در سوریه خواهد شد. مقاومت حکومت سوریه در برابر مداخله گران نظامی داخلی و بین المللی در همان ابتدای امری با بی توجهی مجامع غربی روبرو شد، به باور آنها این مقاومت زمانی طولانی نخواهد داشت و در صورت تداوم آن نهایتا رویکرد اتخاذ شده در لیبی جهت سرنگونی قذافی با توجیه بین المللی از سوی شورای امنیت در سوریه به اجرا گذاشته خواهد شد.
اکنون و با گذشت چهار سال از آغاز تنش ها، جهان شاهد سوریه ای مخروب شده است که هر یک از جریان های سیاسی داخلی و تروریست ها بر بخش هایی از آن تسلط یافته اند، با این وجود حکومت اسد و ارتش او همچنان مقتدرترین جناح موجود در سوریه است. غرب اکنون با معضلی بزرگ تر به نام رشد تروریسم روبرو است، معضلی که در حوادث پاریس و وقایع احتمال آتی به گونه ای چشمگیرتر منافع دول اروپایی و آمریکا را به مخاطره خواهد انداخت.
کارشناسان منطقه بر این امر واقفند که دولت های غربی جهت تحقق اهداف خود در سوریه چگونه زمینه رشد تروریست های داعش در سوریه را به انحای مختلف فراهم نمودند، اما بر خلاف انتظارشان این گروه صرفا به مقابله با اسد نپرداخته و از حد انتظار فراتر رفته و شعبات بیشتری را در سطح عراق، لیبی و افغانستان ایجاد نموده است.
ویژگی گروه های تروریستی نظیر داعش و القاعده به همین گونه است. این گروه ها ابتدا با حمایت برخی قدرت های منطقه ای و بین المللی جهت دستیابی به اهدافشان کم کم رشد می می کنند، اما بلافاصله پس از پیدا کردن جای پای محکمی حتی به کشورهای حامی خویش نیز پایبند نخواهند بود. برآورد تاریخی از نحوه شکل گیری شبکه القاعده و سایر گروه های تروریستی و اقدامات آتی آنها موید مطلب فوق است. بنیانگذاران این شبکه ها اگرچه به حمایت های مالی و لجستیک قدرت های منطقه ای و بین المللی اشراف دارند، اما مترصد فرصت مناسبی جهت خروج از زیر سیطره قدرت های حامی هستند. تروریست های القاعده پس از حملات آمریکا به افغانستان و عراق هزینه های سنگینی را به دولت آمریکا تحمیل نمودند.
گروه تروریستی داعش هم اکنون مصداق مناسبی در این زمینه است. رشد و نمو داعش در سطح منطقه عملا موجب عدم کنترل این گروه توسط حامیان بین المللی اش به مانند گذشته شده است. رهبران داعش هم اکنون و با داشتن منابع مالی مجزا، در اختیار گرفتن بخشی عظیمی از سرزمین های سوریه و عراق، بهره مندی از رسانه های جهانی جهت جذب مخاطب و برانگیختن احساسات مذهبی، فرقه ای و نژادی، از وابستگی خود به حامیان سابقش کاسته و هم اکنون به عنوان معضلی برای همان متحدین قدیمی و سایر کشورها در سطح منطقه شده تا جایی که برخی سخن از حمایت از دولت اسد و عدول از مواضع پیشین مبنی بر کناره گیری وی از قدرت می نمایند.
* رسانه های غربی: اسد انتخاب بد از میان بدترین است
در روزهای اخیر رسانه های مختلف خبری مبادرت به نشر اخباری مبنی بر ارتباط گیری نصفه و نیمه و عموما پنهان دولت های غربی با حکومت سوریه نموده اند، تماس های فوق در امتداد تماس های سازمان های امنیتی غربی است که از حدود یک سال پیش و جهت مهار داعش میان آنها و سازمان های امنیتی سوریه برقرار شد. هم اکنون شماری از سفارتخانه های غربی به شکل تدریجی بر فعالیت های خود در دمشق افزوده اند، سفر اخیر برخی نمایندگان پارلمان فرانسه به دمشق و دیدار با شخص بشار اسد آخرین این تماس ها می باشد. به باور تحلیلگران غربی، هم اکنون حکومت اسد کاراترین جناح موجود در سوریه است که با اتکا به آن می توان زمینه مقابله با تروریست ها را فراهم نمود.
فرانس پرس در گزارش اخیرش به این موضوع پرداخته و در این باره پرسیده است که آیا هدف از سر گیری ارتباط با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه مبارزه با داعش است؟ در این گزارش آمده است در حالی که مناقشه سوریه ماه مارس وارد پنجمین سال خود می شود این سئوال با توجه به تهدیدهای این گروه افراطی و شکست تلاش ها برای حل و فصل مناقشه در کشورهای عربی به منبع کشمکش تبدیل شده است.
به نوشته فرانس پرس، نخستین بار بعد از آغاز مناقشه در ۱۵ مارس ۲۰۱۱ میانجیگر سازمان ملل متحد تاکید کرد بشار اسد باید بخشی از روند صلح باشد. استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل در امور سوریه درهمین ارتباط نیمه فوریه ۲۰۱۵ گفت: « اسد بخشی از راه حل است و من به مذاکرات با او ادامه خواهم.» این اظهارات خشم مخالفان سوری را سبب شد که این دیدگاه را مبنی بر استفاده بشار اسد از مبارزه با داعش رد می کنند.
به گزارش این رسانه ی فرانسوی، اظهارات میانجیگر سازمان ملل متحد زمینه را برای شکاف در بین کشورهای غربی فراهم کرد. راهبرد کشورهای غربی برای درخواست کناره گیری بشار اسد از قدرت از چهار سال پیش تاکنون بی نتیجه مانده است. به رغم قطع روابط دیپلماتیک چند کشور اروپایی از جمله فرانسه با سوریه از سال ۲۰۱۲ سه نماینده فرانسوی این هفته در دمشق با رئیس جمهور سوریه دیدار کردند.
ژاک میار یکی از این نمایندگان ( راست گرا و مخالف ) اعلام کرده است هر چند دستان بشار اسد به خون آلوده است اما او یکی از طرف هایی است که در حل و فصل سیاسی این جنگ داخلی مشارکت خواهد داشت. فرانسوا زوکتو، سناتور میانه رو هم که در این سفر حضور داشت، گفت: « بشار اسد دیگر نمی خواهد در برابر تهدید تروریسم منزوی باشد.»
به رغم تغییر رویکرد تدریجی مواضع غرب در قبال شخص اسد، رهبران این جوامع همچنان تلاش می نمایند جهت حفظ رضایت متحدان عرب خود در منطقه و اظهارات پیشینشان از اتخاذ مواضعی صریح درباره تغییر رویکرد فوق سخن نگویند. از همین روست که سفر نمایندگان فرانسوی ظاهرا با مخالفت فرانسوا اولاند نیز روبرو شده است. فرانسه به صورت رسمی در ائتلاف بین المللی تحت رهبری آمریکا عضویت دارد که از ماه اوت مواضع داعش را در عراق و سوریه هدف حمله قرار می دهد. اما این حملات تاکنون نتیجه خاصی نداشته است.
شاشانک جوشی، پژوهشگر اندیشکده پادشاهی انگلیس در تحلیل رویکرد فوق و با اتکا به اظهارات اخیر وزرای خارجه آمریکا، فرانسه و بریتانیا مبنی بر کناره گیری اسد از قدرت بیان داشته است: « اگر معنی ضمنی این اظهارات را مورد نظر قرار دهیم به این نتیجه می رسیم این موضع غرب که «اسد باید برود » جای خود را به « شاید او نباید فوری کناره گیری کند » داده است. در انگلیس، ملکولم ریفکند وزیر امور خارجه سابق و ریچارد دانات فرمانده سابق ارتش سیاست دیگری را در قبال سوریه خواستار شده اند.
در میان کشورهای غربی لابیگری برای یک تغییر سیاسی احتمال دارد از طریق دستگاه های مخفی صورت گیرد چون مبارزه با افراطی گری تنها از طریق همکاری تنگاتنگ با همتایان سوری و عراقی آنها امکان پذیر است. دیگر کشورهای اروپایی مثل اتریش، هلند، انگلیس روابط حداقلی خود را با دمشق حفظ کرده اند.
کلیسای کاتولیک که داعش را دشمن جدی تلقی می کند این هفته اعلام کرد دیدگاهش به درخواست های سیاست دیگر تحت تاثیر اقدام داعش برای ربودن ۲۲۰ مسیحی آشوری قرار گرفته است. اسقف ها و پیروان سوری آنها که همواره تحت محافظت دمشق قرار دارند به صورت سنتی طرفدار رژیم سوریه هستند.
یک مقام واتیکان در پاسخ به سئوالی درباره سفر نمایندگان فرانسوی به دمشق اعلام کرد پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک های جهان « از هر آنچه که زمینه برای گفتگو و صلح فراهم کند » حمایت می کند. اما این کار باید در سطح سازمان های بین المللی نه چند نماینده پارلمانی صورت گیرد.
* اسد نهایتا باید برود
برآورد مواضع دولت های غربی در مقطع کنونی که عموما به شکلی واضح بیان نمی شود گواه افزایش ارتباطات امنیتی-سیاسی غرب با نهادهای دولتی سوریه است، اما این امر نتیجه دلخواه آمریکا و اروپا را در بلند مدت فراهم نخواهد کرد.
افزایش حمایت ها از اپوزیسیون میانه رو جهت جایگزینی آنها در آینده سوریه از هم اکنون به شکل چشمگیری از سوی آمریکا و ترکیه مد نظر قرار گرفته و حمایت مالی و تسلیحاتی گسترده ای از آنها صورت می گیرد، گروه های فوق تحت عناوینی همچون ارتش آزاد و ائتلاف ملی سوریه بهترین گزینه های موجود هستند که می توانند منافع حداکثری غرب را تامین نمایند، لذا با تضعیف احتمالی داعش در آینده شاهد رودررویی بیشتر حکومت سوریه با تروریست های میانه رو و سکولار خواهیم بود.
همکاری موقت و احتمالی آمریکا با نظام اسد صرفا به جهت حضور دشمنی بزرگتر به نام داعش است، از این رو با به حاشیه راندن داعش عملا شانسی جهت مسالمت آمیز شدن روابط میان دمشق و واشنگتن وجود ندارد.
در چشم انداز سوریه در سال های آتی، طرف غربی توامان دو رویکرد را مد نظر قرار خواهد داد، در ابتدا در پی به قدرت رساندن هم پیمانان خویش در این کشور خواهند بود و در صورت عدم دستیابی به چنین امری شاهد تداوم تنش های فراسایشی در این کشور خواهیم بود، فضایی که در آن هر یک از گروه ها بر بخشی از کشور تسلط داشته و قدرت گیری مقطعی یکی با حمایت آمریکا از دیگری خنثی می شود، امری که نهایتا به تجزیه سوریه مبتنی بر طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا منجر خواهد شد.
منبع: فرهنگ نیوز
ارسال نظرات