به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، جواد ظریف در حاشیه آخرین دور گفتوگوهای هسته‌ای با آمریکا و متحدان اروپایی‌اش به تراس هتل محل اقامتش رفته و با تلفن و بعد با عراقچی گفتوگو می‌کند. جان کری به پارکی در نزدیکی هتل رفته و در حالی که ماموران امنیتی زیادی او را احاطه کرده‌اند، با تلفن در حال صحبت با کاخ سفید است. اینها تصاویری است که به بهترین وجه، اوج نگرانی‌ها و استرس‌های موجود در فضای گفتوگوهای هسته‌ای در وین را نشان می‌دهد. بعد از تعلیق موقت گفتوگوها در روز جمعه، قرار شده بود جان کری به پاریس رفته و با سایر متحدانش به گفتوگو بنشیند و از طرف ایرانی نیز قرار بود عراقچی یا ظریف به تهران بازگشته و آخرین نظرات را نیز به مقام‌های عالی کشور انتقال دهند. هیچ کدام از طرفین با این حال وین را ترک نکردند زیرا آنطور که تیم هسته‌ای ایران بیان کرده بود مساله جدیدی وجود نداشت که بتوان درباره آن با تهران مشورت کرد. آنها روز شنبه بشدت سرگرم مطالعه راهکارهای نوین و همچنین مشورت گرفتن از سایر دیپلمات‌ها و متحدانشان بودند و دوباره روز گذشته در حالی پنجمین دور از گفتوگوهای سه‌جانبه‌شان را برگزار کردند که رسانه‌ها عنوان می‌کردند خوش‌بینان به توافق نهایی نیز سعی می‌کنند پیش‌بینی‌های خود را محتاطانه‌تر بیان کنند.
جان کری در مدت دوره بسیار کوتاه و یک‌روزه تعلیق مذاکرات، در وین بیکار نبود. او دائما در حال صحبت با متحدانش در نقاط مختلف دنیا بود. او ضمن دیدار با مقامات ترکیه، قطر، امارات، بحرین و کویت روز گذشته نیز به یکباره میزبان سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان‌سعودی بود تا درباره این مذاکرات با او نیز گفتوگو کند. تعدادی از خبرنگاران مستقر در وین این اقدامات را نشاندهنده تلاش کری برای اقناع متحدانش به قبول کردن توافقی دانستند که او با همکاری کا‌ترین اشتون در حال امضا با تهران بوده است. تا قبل از این ملاقات‌ها بیان می‌شد احتمال رسیدن به توافق بسیار پایین است اما بعد از این دیدار‌ها به نظر می‌رسید باید منتظر خبر مهمی از هتل کوبورک در روز دوشنبه باشیم. تا چند هفته گذشته برخی منابع خبری از خوش‌بینی‌های خود از رسیدن به نتیجه نهایی آمریکا در این دور از گفتوگوها می‌گفتند اما بعد از مذاکرات مسقط بود که دوران خوش‌بینی به وعده‌های آمریکا نیز به پایان رسید. جان کری در عمان حرف آخر را بیان کرده بود: رئیس‌جمهور آمریکا هیچ تضمینی برای برداشته شدن کامل تحریم‌ها به ایران نمی‌دهد. درباره نحوه برخورد کنگره با توافق هسته‌ای نیز تضمینی ارائه نخواهد شد و در مقابل ایران باید تصمیم سخت نهایی را گرفته و از بسیاری از مواضع قبلی خود کوتاه بیاید. همین مسائل بود که باعث شد میزان خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای به صورت قابل توجهی پایین بیاید. در اولین دور از گفتوگوهای نهایی در وین نیز چیزی تغییر نکرد. آنطور که مقامات آمریکایی به شرط نا‌شناس ماندن به خبرنگاران بیان کرده‌اند، هیچ طرح جدیدی روی میز نیست. کارهای کار‌شناسی انجام شده و تنها به «توافقی سیاسی» نیاز است.
شلیک اوباما به توافق جامع
مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 اگرچه از مسقط به بن‌بست خورد اما از 18 نوامبر (27 آبان) که دور نهایی مذاکرات در وین آغاز شد؛ باز هم امیدهایی نسبت به انجام توافق جامع وجود داشت. با این حال تا بعدازظهر دیروز سناریوهای مختلفی درباره این مذاکرات قابل طرح بود؛ از انجام یک توافق کلی درباره توافق جامع تا یک دوره تمدید جدید تحت عنوان یک توافق جدید یا انجام یک «توافق سیاسی» که در واقع فقط عنوانی برای جلوگیری از شکست علنی بود. در این میان اما اظهارات باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا به معنای تیر خلاصی به گمانه‌زنی‌ها بود. اوباما در گفتوگو با شبکه ای‌بی‌سی‌نیوز صراحتا گفت «موضع آمریکا در قبال تحریم‌ها با موضع ایران متفاوت است. ایران به دنبال لغو فوری تحریم‌ها بلافاصله پس از امضای توافق جامع است اما این موضع آمریکا نیست و آمریکا درباره این موضع خود مذاکره نمی‌کند.» این جمله اوباما در واقع مهر تاییدی بر بن‌بست مذاکرات از مسقط تا وین است و نشان می‌دهد مذاکرات وین هم منجر به توافق جامع هسته‌ای نخواهد شد.
اما اظهارات اوباما در گفتوگو با ای‌بی‌سی نیوز، تا حدود زیادی نشان داد مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع در وین به شکست انجامیده است. به گزارش نسیم، اوباما درباره این مذاکرات گفت: «خبر خوب در این‌باره این است که توافق موقت هسته‌ای که انجام شد، باعث شده است ایران از پیشرفت در برنامه هسته‌ای خود باز بماند پس می‌توان گفت توافق موفق بوده است. در عین حال اکنون سوالی که پیش می‌آید این است که آیا می‌توان توافقی دائمی و همیشگی را به دست آورد با وجود اینکه هنوز شکاف باقیمانده میان دو طرف بسیار زیاد است؟ اگر توافق به دست آید، مطمئنا من توان این را دارم که به کنگره‌ای که به این توافق مشکوک است، در این باره که توافق مزبور می‌تواند ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد، اطمینان دهم، حتی با وجود اینکه اکثریت جمهوریخواهان در کنگره بر این مساله که اگر با توافق هسته‌ای موافق نباشند، علیه ایران تحریم‌های بیشتری وضع خواهند کرد، تاکید دارند. مطمئن هستم اگر توافق قابل تایید و اطمینان‌بخش درباره اینکه ایران فرصت خود برای ساخت بمب هسته‌ای را از دست می‌دهد به دست آید، من نه فقط می‌توانم اعضای کنگره بلکه می‌توانم مردم آمریکا را نیز در این‌باره که شرایط به خوبی و درست در حال پیشروی است، راضی سازم». اوباما ادامه داد: «ما می‌خواهیم یک مشکل مهم و اساسی را حل کنیم به طوری که درباره اینکه ایران خواهان آغاز کردن یک رقابت تسلیحاتی اتمی نیست و توان تهدید بودن برای ما و متحدان‌مان مانند اسرائیل را ندارد، اطمینان به دست آید. مساله‌ای که از تحقق یک توافق خوب حاصل می‌شود، یک تکه بزرگ از یک تجارت است و شاید این مساله آغازی باشد بر روند ایجاد تغییر در روابط، نه تنها در روابط میان ایران و آمریکا بلکه تغییر در روابط تهران با تمام دنیا و کشورهای منطقه. موضعی که در قبال تحریم‌ها وجود دارد، غیرقابل مذاکره است، به نظر من ایران خواهان برداشته شدن سریع تحریم‌هاست، پس از آن نیز آنها می‌خواهند برخی راه‌ها را برای خود باز نگاه دارند، راه‌هایی که شاید دیگر هرگز بسته نشود، با این وجود ما نمی‌توانیم این را بپذیریم و انجام دهیم».
به هر حال همانطور که گفته شد به نظر می‌رسد با این اظهارات اوباما، گزینه توافق جامع به صورت کامل از روی میز برداشته شده است و اکنون با توجه به سایر شواهد، به نظر می‌رسد طرفین امروز به دنبال اعلام یک «توافق سیاسی» باشند. اما این «توافق سیاسی» چیست و محتوای آن چه تعهداتی را برای طرفین ایجاد خواهد کرد؟ شاید طرفین به دنبال یک توافق صرفا شفاهی باشند اما در این میان این سوال اساسی مطرح است که در صورت شفاهی بودن «توافق سیاسی» آیا همه تعهدات طرفین در گام نخست توافق ژنو و توافق 4 ماهه نیز مشروعیت دارد؟ اگر اینگونه نباشد قطعا ایران می‌تواند از فردای روز 3 آذر به از سرگیری غنی‌سازی 20درصد اقدام کرده و سایر تعهدات خود در توافقات گذشته را ملغی کندکه البته بعید است این «توافق سیاسی»، بدون متن باشد و قطعا تعهداتی را برای هردو طرف مشخص خواهد کرد. در هر صورت آنچه واضح است این است که توافق سیاسی نیز هرچه باشد منجر به مطالبه و هدف اصلی ایران از مذاکرات یعنی «لغو تحریم‌ها» نخواهد شد و این در حالی است که به نظر می‌رسد در مدت زمان این «توافق سیاسی» نیز ایران همچنان از حقوق مصرح هسته‌ای خود محروم می‌ماند.
منبع: وطن امروز
ارسال نظرات